De sneeuwchaos van 25 november 2005: een terugblik

Foto boven: Sneeuw op 26 november 2005 in Bennekom - Tom van der Spek

We gaan terug naar 25 november 2005, een dag die in de weerboeken staat als één van de meest extreme sneeuwdagen in Nederland. Midden-Nederland werd die dag volledig lamgelegd door een heus sneeuwinfarct. Denk aan ellenlange files, omvallende bomen en daken die bezweken onder de zware sneeuwlast. Sommige automobilisten brachten meer dan 24 uur door op de snelweg!

In de weerkamer van Meteo Consult (nu DTN) in Wageningen hing een dag eerder spanning in de lucht. De meteorologen stonden voor een lastige keuze: zou de neerslag voornamelijk uit regen bestaan, of zou sneeuw toch de hoofdrol gaan spelen? De hoofdmeteoroloog besloot alles op sneeuw te zetten. Dee juiste gok: de volgende dag zou een flink deel Nederland compleet wit kleuren en in een sneeuwinfarct verzeild raken.

Sneeuw op 26 november 2005 in Bennekom - Tom van der Spek

Een onrustige nacht vol verwachting

In de nacht, voorafgaand aan de sneeuwchaos, waren de eerste signalen al zichtbaar. Een koufront trok over en in Nijmegen dwarrelden de eerste sneeuwvlokken door de lucht. Toch bleef het spannend: werd dit een voorbode van meer, of slechts een kort winterspel?

De ochtend van 25 november begon guur. Harde regen, een stevige wind en temperaturen net boven het vriespunt zorgden voor een onaangename start van de dag. In het Rivierengebied was het nat en grijs, terwijl hoger gelegen gebieden zoals de Veluwe en Berg en Dal al op sneeuw overgingen. Auto’s met een dikke laag sneeuw op het dak reden door straten waar het nog steeds regende: een vreemd gezicht.

Op de A50 was het meteen raak

Op de A50 tussen Apeldoorn en Arnhem konden de auto’s aan het begin de ochtend al niet meer voor- of achteruit. Doordat het gebied wat hoger ligt, sneeuwde het er meteen, terwijl de neerslag op veel andere plaatsen nog in de vorm van regen viel. Auto’s reden de sneeuw aan, waarbij ijsplakken ontstonden. En die zorgden ervoor dat vrachtauto’s de heuvel niet meer opkwamen. Het verkeer viel stil en de hele weg werd een file. Strooiers en schuivers konden er niet meer bij. Voor de mensen in de file ontstond een uitzichtloze situatie.

Door een draaiing van de wind van west naar zuidwest tot zuid begon de regen op steeds meer plaatsen in sneeuw over te gaan. Rond 15:30 uur was het ook in Wageningen zover. Wat begon als een natte, regenrijke dag, veranderde in een waar winterwonderland. Binnen enkele minuten bedekte een laag sneeuw de straten, plassen en alles wat eronder lag.

Complete chaos op de wegen

De sneeuwval groeide op steeds meer plaatsen uit tot een drama voor het verkeer. Midden-Nederland raakte bijna van de buitenwereld afgesloten. Op snelwegen zoals de A50 en A12 stonden automobilisten urenlang stil, sommigen al vanaf 7 uur in de ochtend. Er waren er die zelfs de volgende nacht in hun voertuig moesten doorbrengen. Hulpverleners kwamen langs de auto’s in de files om de mensen met soep en dekens warm te houden.

Het weekend bracht nog meer sneeuwbuien, waardoor de sneeuwlaag op de Veluwe groeide tot wel 40 centimeter. De zware, natte sneeuw eiste zijn tol. Bomen bogen diep door of bezweken onder het gewicht, soms met hun toppen op de grond. Platte daken hielden het niet en stortten in onder de druk van de sneeuw. Ook hoogspanningslijnen bezweken onder de sneeuwlast.

Een sneeuwdag om nooit te vergeten

Toen het lagedrukgebied in dagen daarna eindelijk wegtrok, keek Nederland terug op een bizarre episode. De sneeuw veroorzaakte enorme overlast en schade, maar leverde ook beelden op die we niet snel zullen vergeten. Sneeuw is zeldzaam in ons land, zeker in november. Maar op 25 november 2005 toonde de winter zijn kracht. Het was een dag waar we 19 jaar later nog steeds over praten.