Zes jaar na tornado Rheden nog steeds nieuwe plekken
Reinout van den BornHet is nu bijna 6 jaar geleden dat Rheden en de Veluwezoom door een tornado werden getroffen. Het schadespoor, dat door de tornado werd getrokken, maakte deel uit van een veel langer spoor dat van Nijmegen naar het noordoosten van het land liep.
Met de hulp van veel waarnemers uit de getroffen provincies hebben we toen een reconstructie van dat spoor gemaakt. Samen met een medewerkers van het KNMI en – toen nog studente – Nadia Bloemendaal is er uiteindelijk een paper over verschenen dat in het blad Meteorologica van de NVBM is gepubliceerd. Er waren 7 of 8 verschillende tornado’s.
Er is nog veel terug te zien
Hoewel de gebeurtenis van toen inmiddels alweer bijna zes jaar geleden is, is er in de omgeving van Rheden en op de Veluwezoom nog veel van terug te zien. Casper Hootsen, een vroegere collega van mij bij Meteo Consult (en we zijn nu bevriend) en ik besloten gisteren tijdens het fraaie lenteweer van dat moment het eerst deel van het spoor (van Rheden naar de Carolinahoeve) nog eens langs te lopen. We vonden daarbij nieuwe dingen.
Het is prachtig zonnig weer op de Veluwezoom als we vanaf het terras van restaurant De Houtplaats aan onze wandeling beginnen. Eerst hebben we er in het zonnetje heerlijk zitten lunchen. Het allereerste begin van de wandeling laat meteen al de twee gaten zien, die destijds in een bomenrij in het gebied zijn geslagen. Ze vallen nog altijd op, al moet je wel weten dat die bomenrij vroeger ononderbroken doorliep. Restanten van de omgewaaide bomen vind je er al een tijde niet meer. Die zijn destijds na verloop van maanden allemaal opgeruimd.
Precies langs en door het spoor
Via een smalle asfaltweg, aan de achterzijde van het restaurant, kun je een bospad bereiken. Het is via een klaphek toegankelijk. Al snel wordt het pad breder en gaat in een smalle zandweg over. Je loopt hier precies langs en door het spoor dat de tornado toen trok.
In het oorspronkelijke onderzoek is dat nooit terechtgekomen. Ik wist toen niet dat het er was. We volgden destijds het pad dat de slurf (de tweede slurf eigenlijk) vanaf het tweede gat in de bomenrij richting de Posbank had getrokken. Dat leek toen de hoofdbaan te zijn.
In het bos nog altijd veel schade
Nu weet ik dat dit niet zo is. De hoofdbaan loopt hier, langs en over deze smalle zandweg. Er is nog altijd veel schade in het bos te zien. Nu helemaal, doordat nog geen blad aan de bomen zit. Afgebroken toppen, volledig omgewaaide bomen en andere vormen van schade; je hoeft er niet je best voor te doen om ze te vinden. Langs de weg ligt nog steeds hout opgestapeld dat toen van de weg is gehaald en naar de zijkanten is verplaatst. Het is er altijd gebleven.
Terwijl we verder lopen, komen we af en toe iemand tegen, waarschijnlijk onwetend van wat zich hier op 4 juni 2019 heeft afgespeeld. Doordat de weg sterk op en neer gaat zijn er plekken met veel en met nauwelijks schade. De opgaande stukken van het terrein laten de duidelijkste schade zien, daar waar je scherp omlaag gaat, is het soms zelfs helemaal niets.
Langs het heideveld
Vanaf het moment dat het pad langs het Herikhuizerveld loopt, het heideveld waar de Posbank met zijn paviljoen middenin ligt, wordt het interessant. Het gaat flink omhoog en hoe hoger je komt, des te groter wordt de schade die je aan je rechterkant ziet. Zo’n beetje bij de top ligt, een klein stukje het bos in, een perceel dat vrijwel geheel is neergeslagen. Zelfs als je er nu bijna zes later kijkt, krijg je nog weer de rillingen, door de mate van de verwoestingen.
We lopen door in de richting van theehuis De Kaap. Hier gaat het flink omlaag. Van de tornado zie je eerst weinig terug. Waarschijnlijk is de slurf hier ook door het open veld gegaan. Daar staat weinig begroeiing, dus kon er ook niet veel kapot gaan. Eén boom ging er destijds wel aan. Die heb ik toen ook zien liggen. Na enig zoeken vinden we het restant terug.
Ineens is de schade weer terug
Na de trap bij het theehuis te hebben beklommen, is de schade in het bos weer terug. Ik herinner me nog hoe er toen grote bomen waren omgewaaid. Het was eigenlijk een wonder dat het theehuis er ongeschonden vanaf gekomen was. We vervolgen onze tocht over de asfaltweg, langs een open plek (een veld) in het bos. De schade was hier destijds enorm, eigenlijk op twee plekken die een meter of honderd uit elkaar lagen. De boomstompen zijn er nog. Dat wat er toen aan hout, takken en bladeren lag, is in de tussentijd wel allemaal opgeruimd.
Ik laat Casper de plaats op het fietspad zien, waar ik destijds het schadespoor voor het eerst tegenkwam. Toen lag er zoveel hout op het pad, dat ik niet verder kon. Ik moest mijn fiets over de vele bomen heen tillen om weer door te kunnen gaan. Het was destijds ook het eerste moment waarop ik me realiseerde dat dit geen valwind was, zoals eerst werd aangenomen, maar het schadespoor van een tornado die door het gebied was getrokken.
Verder naar boerderij De Haverkist
We lopen weer terug naar de weg en vervolgen de route in de richting van boerderij De Haverkist, die er midden in het bos ligt. Ik weet nog hoe ik het schadespoor er destijds terugvond, maar ook dat ik er toen door de enorme chaos in het bos niet verder kon met mijn tocht. Daarna ben ik nooit meer terug geweest. Tot gisteren dus. En het was zeer de moeite waard.
Ook nu vinden we het schadespoor van de tornado makkelijk terug. We zien het vanuit het bos aan de linkerkant komen, de weg oversteken en aan de andere kant door het bos weer verdergaan. Doordat de schade op het pad, dat er blijkt te lopen, is opgeruimd, kunnen we het spoor nu makkelijk volgen. De puinhoop in de bospercelen ernaast, is er ook nu nog steeds enorm. Weer die huivering, die verwondering over wat de krachten in de natuur teweeg brengen. En die het landschap die avond binnen luttele minuten zo veranderden.
Bij de Carolinahoeve
Via het spoor komen we als vanzelf bij de Carolinahoeve uit. Doordat we opnieuw een fiks stuk naar beneden lopen, verdwijnt de schade een poosje, om dichtbij de Carolinahoeve weer in vol ornaat terug te keren. Dit stuk is nieuw voor mij. Ik kende het van destijds niet.
Bezoekers aan de Carolinahoeve zullen wel bekend zijn met de schade die daar nog altijd te zien is. De tornado heeft zich hier echt uitgeleefd. Het pand zelf staat er tegenwoordig heel anders bij dan vroeger. Er zijn die avond vele monumentale bomen omgegaan. Ook hier was het eigenlijk ongelooflijk om te zien dat de oude boerderij er zelf ongeschonden vanaf kwam.
Zwaar beschadigde bomenrij
Er direct naast ligt nog een bomenrij, waarvan een groot deel destijds is omgewaaid. Die omgewaaide bomen zijn (wat goed!) al die tijd blijven liggen. Je kunt nog steeds precies zien hoe de tornado over het veld is getrokken. Van de ene hoek, waar veel plat ligt, naar de andere, waar ook veel omgevallen hout te bewonderen is. Met die zwaar beschadigde bomenrij ertussen.
De slurf moet hier een breedte van wel honderd meter hebben gehad. Tijdens het onderzoek van 2019 kon ik het spoor door de bossen, na de Carolinahoeve, helemaal tot in Dieren volgen. Veel paden waren toen afgezet, maar met hangen en wurgen kwam ik erdoor. Ook in Dieren was het spoor goed terug te vinden. Daarna verdween het in het open veld.
Het is flink warm geworden
Inmiddels hebben we 9000 stappen gelopen. Het is flink warm geworden, we hebben dorst gekregen. We besluiten dan ook rechtsomkeert te maken en weer naar het beginpunt van de wandeling terug te keren. Dat is nog een heel eind, maar de moeite meer dan waard. Niet alleen hebben we heerlijk gelopen, ook zijn we zelfs nog nieuwe dingen tegengekomen. De laatste gaten uit het onderzoek van toen op de Veluwezoom zijn nu eindelijk helemaal ingevuld. Eigenlijk zouden we hier een tornadopad moeten maken.
Mis ook deze verhalen niet:
Volg ons ook op facebook en X!
Jouw foto op Weerverteller.nl?
Stuur je foto naar foto@weerverteller.nl, of via X met de vermelding van @weerverteller
