Kleine kans op parelmoerwolken boven Nederland
Reinout van den BornHet wordt op een hoogte van tussen 22 en 30 kilometer bijzonder koud boven Nederland. Doordat het restant van de poolwervel deels boven ons komt te liggen, dalen de temperaturen op die hoogte tot tussen -75 en -80 graden. Daarmee is er vanaf morgen ook een kleine kans op het optreden van de bijzondere parelmoerwolken.
Meestal is het, zo hoog in de stratosfeer, niet zo koud boven Nederland als voor de komende dagen wordt berekend. Onder bijzondere omstandigheden kan het wel gebeuren, namelijk als de (restanten van) de poolwervel zich naar onze omgeving verplaatsen.
Straalstroom poolwervel uit elkaar geslagen
De poolwervel is de koude luchtbel die in de winter boven de Noordpool ontstaat doordat de zon daar lange tijd onder is. Aan de randen ervan bevindt zich een straalstroom, die de koude lucht meestal mooi binnen het poolgebied houdt. Op dit moment wordt die straalstroom uit elkaar geslagen en gaat het restant van de koude lucht aan de wandel. De kern daarvan komt vanaf morgen een aantal dagen (deels) boven Nederland terecht.
Overigens merken we hier aan het aardoppervlak niets van. Het weer op onze hoogte in de atmosfeer wordt door heel andere zaken bepaald. Wel is er dus een kans dat we – en als het gebeurt, is dat tijdens de schemering – heel misschien parelmoerwolken gaan zien. Dat zijn wolken in de stratosfeer, die op een hoogte van tussen 15 en 25 kilometer hangen.
Alleen bij extreme kou parelmoerwolken
Doordat in de stratosfeer nauwelijks waterdamp aanwezig is (al is het door de uitbarsting van de Hunga-Tonga vulkaan enkele jaren geleden wel meer dan vroeger) moet het er erg koud worden voordat die wolken ontstaan. Vaak gaat het dan om temperaturen die tot waarden beneden min 80 of zelfs min 85 graden moeten dalen. Dat zou de komende dagen lokaal kunnen gebeuren, al is de kans daarop waarschijnlijk niet heel groot volgens de berekeningen van nu.
Er zijn drie typen parelmoerwolken, naargelang hun chemische samenstelling. Het eerste type zijn de wolken die alleen uit ijswater bestaan. Dat worden ook wel polaire stratosfeerwolken genoemd. Wordt het nog wat kouder, dan kunnen ook de type 1a en 1b wolken ontstaan. De type 1a wolken bestaan uit kristallen, gevormd uit salpeterzuur en water. De type 1b wolken bevatten daarnaast ook zwavelzuur, en dat in een onderkoelde oplossing.
Prachtige kleuren
Het zijn deze typen bewolking die ook parelmoerwolken worden genoemd. Als de zon erop schijnt, kunnen ze de prachtigste kleuren laten zien. Door de koude poolwervel van deze winter, zijn in Scandinavië al meerdere keren parelmoerwolken te zien geweest.
Op het moment dat hoog in de lucht parelmoerwolken zichtbaar zijn, zie je daar feitelijk de afbraak van ozon, door de combinatie van de bijzonder lage temperaturen, de in de atmosfeer aanwezige cfk’s en de zon die weer begint te schijnen. Deze combinatie komt vooral aan het einde van de poolnacht voor in de ozonlaag boven het zuidpoolgebied. In mindere mate kan het, zoals de afgelopen maanden enkele keren, ook in en rond het noordpoolgebied gebeuren.
Mis ook deze verhalen niet:
Volg ons ook op facebook en X!
Jouw foto op Weerverteller.nl?
Stuur je foto naar foto@weerverteller.nl, of via X met de vermelding van @weerverteller
