Ooit bracht noordoostenwind de winter. Dat is niet meer

Foto boven: Ook in Stockholm liggen de temperaturen boven nul - Jolanda Bakker

Ooit was het zo dat winterliefhebbers, als een periode met noordoostenwinden op de weerkaarten verscheen, hun adem inhielden. Niet zelden luidde zo’n wind een periode met lage temperaturen, sneeuwkansen, misschien wel ijs en schaatsen in.

Advertentie

Kou was gedurende de wintermaanden altijd wel ergens voorradig, zeker in Scandinavië, maar vaak ook in het oosten van Europa. En als de wind dan draaide, dan stroomde die koude lucht eigenlijk meteen Nederland binnen. Mooie fronten had je dan, met eerst regen, later overgaand in sneeuw. En dat bij temperaturen die al snel onder nul kwamen. Wat heb ik daar in het verleden van genoten. Sneeuw was ook de reden dat ik in het weer terecht ben gekomen.

Ook in Stockholm liggen de temperaturen boven nul - Jolanda Bakker

Tegenwoordig is alles anders

Hoe anders is het beeld nu. In Oslo en in Stockholm wezen de thermometers, ondanks de noordoostenwind, vanochtend vroeg 1 graad boven nul aan, in het oosten van Europa moest je tot diep Belarus in reizen om temperaturen beneden het vriespunt te vinden. In Finland vroor het dan wel: Helsinki werd wakker met -3 graden op de thermometer.

Voorgeschiedenis deed ertoe en doet er nu veel meer toe. Want als je tegenwoordig, zoals nu, vanuit het westcirculatie een periode met noordoostenwinden in gaat, is kou meestal in geen velden of wegen meer te bekennen. De wind vanuit de ‘gevaarlijke hoek’ brengt dan nog wel lagere temperaturen, maar geen winterweer meer. En de neerslag vanuit het oosten, die later vandaag ons land binnentrekt, is geen sneeuw, maar gewoon regen.

Later vandaag regionaal wat druilerig

Grote neerslaghoeveelheden worden vandaag niet verwacht, maar het weer kan later vandaag regionaal vanuit het oosten wel wat druilerig zijn. Verder hebben wolken de overhand en komt de zon er niet of nauwelijks aan te pas. Er waait een matige tot vrij krachtige, aan zee vanmiddag krachtige tot soms harde noordoostenwind en het is 4 tot 6 graden.

Vanavond en de komende nacht blijft het bewolkt, maar wordt het op de meeste plaatsen geleidelijk wel weer droog. De noordoostenwind neemt langzaam iets af en de temperaturen komen zoetjes aan iets lager. Toch wordt het niet kouder dan 3 of 4 graden. Morgen is opnieuw een grijze dag en blijft het op de meeste plaatsen droog. De noordoostenwind is aan zee nog een tijdje vrij krachtig en de temperaturen liggen in de middag net als vandaag tussen 4 en 6 graden. Daarbij doet het nog steeds wat waterkoud aan buiten de deur.

In de nacht naar woensdag een opklaring?

In de nacht naar woensdag is de kans op een enkele opklaring iets groter. Daar waar het zover komt (mogelijk in het zuidoosten van het land) kan de temperatuur tot rond of iets onder het vriespunt dalen. Op plekken waar het bewolkt blijft, is het 2 tot 4 graden.

Woensdag trekt een kleine storing vanuit Denemarken het noorden van Duitsland in. Ook dit is een ontwikkeling die we tegenwoordig vaak tegenkomen. Dat kleine storingen het regime van de noordoostenwind verstoren en feitelijk alweer een einde maken aan de aanvoer van de ‘koudere’ lucht. Deze keer is het niet anders. In de loop van woensdag wordt de noordoostenwind voor een zuidwestelijke en in het Waddengebied noordwestelijke wind ingeruild. Daardoor kan iets zachtere en vooral vochtigere lucht vanaf de Noordzee het land binnenkomen.

Een kleine storing

Woensdag wordt het 5 graden, in de nacht naar donderdag is het bewolkt en komt het nergens meer tot vorst. Donderdag overdag kunnen de temperaturen op de warmste plekken in het noorden tot 7 of 8 graden, in het Waddengebied mogelijk 9 graden oplopen. In het zuiden van het land blijft het allemaal wat kouder. Daar is de ‘koude’ lucht stroperiger.

Vrijdag en zaterdag lijkt de (zwakke) wind nog even de oosthoek op te zoeken. Zeker als het in de nacht naar zaterdag opklaart, zouden de temperaturen dan wel even een paar graden beneden het vriespunt kunnen uitkomen. Ook overdag is het dan weer iets kouder.

Lang duurt ook deze koudere fase echter niet. Het hogedrukgebied boven de Britse eilanden wordt namelijk vermorzeld, door lagedrukgebieden die vanaf de Oceaan komen opzetten. Bij de Azoren komt een nieuwe kern van hogedruk te liggen. Als dat eenmaal zover is, met lagedrukgebieden in het noorden en hogedrukgebieden bij de Azoren, weet je het in deze tijd van het jaar wel; dan volgt onmiddellijk een zachte en wisselvallige westcirculatie.

Wisselvallige en zachte periode

Dat is dan ook precies wat gaat gebeuren. Vanaf zondag breekt in ons deel van Europa een langere fase met zacht en wisselvallig ‘winterweer’ aan. Nu en dan valt regen en waait het flink, tussendoor komt ook de zon wel eens tevoorschijn. Overdag kunnen de temperaturen op de zachtste momenten weer 10 graden halen, en in de nachten komt het niet meer tot vorst. Vanaf dan kunnen we iedere vorm van winterse aspiraties voorlopig in de ijskast zetten.