Ook in warm hogedrukgebied kan het sneeuwen

Foto boven: Ruige rijp - Jolanda Bakker

Het weer in Nederland staat al meer dan een week onder invloed van warmbloedige hogedrukgebieden boven het Europese continent.

Advertentie

Aan de grond mag je het dan niet zo merken, want het is koud en bijna winter, maar op grote hoogte liggen de temperaturen ver boven nul. Op 1500 meter boven Nederland wezen de thermometers soms meer dan 10 graden aan.

Industriesneeuw

In een situatie als deze ontstaan makkelijk mist en laaghangende bewolking. En als zo'n weertype maar lang genoeg duurt, kan het op plekken in de buurt van industrie en grote steden tot lichte (mot)sneeuw komen die het land even wit maakt.

Bijzondere voorbeelden van industriesneeuw hadden we In de winters van 2007 en 2008. In 2008 viel tijdens een mistsituatie, met ook toen een erg warme bovenlucht, in de omgeving van Oss zelfs 5 centimeter sneeuw. Het bijzondere van de situatie van toen was dat de sneeuw in een koude laag viel, die slechts 300 meter dik was.

Aanvoer van vocht

Voor industriesneeuw zijn meerdere factoren nodig. Er moeten een mistlaag zijn, laaghangende bewolking en een aanhoudende aanvoer van vocht. Wordt aan deze voorwaarden voldaan, dan kan het vooral in de omgeving van vervuilende industrie en grote bevolkingsconcentraties tot lichte sneeuw komen. Die de omgeving ook echt wit kan maken.

Dat gaat zo. Doordat zich in de dunne en koude luchtlaag onderin de atmosfeer steeds meer vocht ophoopt, zetten zich op de fijnstofdeeltjes die bij de luchtverontreiniging in de koude laag horen kleine ijsdeeltjes af. Die trekken weer andere vochtdeeltjes in hun omgeving naar zich toe, waardoor zich sneeuwvlokken vormen. Eerst kleine, als het langer duurt soms ook grotere. Het is feitelijk het standaardproces waardoor zich in wolken sneeuwvlokken vormen.

Aangesuikerd door mistsneeuw in het zuiden van Duitsland - Reinout van den Born

Motsneeuw, soms ook echte sneeuw

Het begint in dergelijke gevallen met motsneeuw, maar later kan het ook echt sneeuwen. En dus wit worden. De afgelopen dagen is dat op meerdere plaatsen in Nederland gebeurd. Zo waren er meldingen uit Arnhem, maar ook uit Limburg. Hier en daar werd het zelfs even glad als gevolg van de mistsneeuw, of industriesneeuw zoals het vaak wordt genoemd.

Niet alleen in Nederland, maar ook in Duitsland blijkt de afgelopen dagen op diverse plaatsen industriesneeuw te zijn gevallen. Op onze terugreis vanuit de Dolomieten naar Nederland zagen we diverse plaatsen waar het door industriesneeuw was aangesuikerd. Dat was vooral in de buurt van München het geval, maar later ook weer op de Aichelberg.

Ruige rijp

Een andere uiting van ‘vocht afdrijven’ door de atmosfeer die je tijdens zo’n periode kunt waarnemen, is die van ruige rijp. Ook hiervan waren er de afgelopen dagen in Nederland, maar ook tijdens onze doortocht van Duitsland, talloze voorbeelden.

Als een situatie, waarin ruige rijp ontstaat, lange tijd aanhoudt, wordt de rijp zo zwaar dat het van de bomen op de grond valt. Ook daarbij kan een laagje sneeuw ontstaan, onder de bomen. In 2007 en 2008 ging het daarbij soms om een laag van meerdere centimeters.

Het kan langer aanhouden

Zolang het hogedrukgebied de komende tijd nog invloed houdt op het weer bij ons, de temperaturen laag genoeg blijven en er nog steeds sprake is van laaghangende bewolking en mist, kan het op plaatsen met voldoende vervuilde lucht (dat klinkt raar, maar toch) nog altijd af en toe tot lichte sneeuwval komen. En buiten de deur dus een beetje wit worden.

Spierwit en koud, de bovenkant van laaghangende bewolking - Simone Genna

Waarom zo koud?

Een laatste punt om bij stil te staan, is waarom het onder die laaghangende wolken zo koud is. Dat heeft niet alleen met de weerkaatsing van het zonlicht aan de top van de bewolking (die spierwit is) te maken, maar ook met de uitstraling van warmte, vanaf dezelfde plaats.

De top van de bewolking koelt hierdoor af, de kou valt naar beneden (naar het aardoppervlak) en houdt de temperaturen er daardoor laag. Dat terwijl het op een hoogte van enkele honderden meters stukken warmer is. Zo kan een hogedrukgebied, dat eigenlijk met warme lucht is gevuld, toch voor een periode met licht winters weer zorgen. Soms zelfs dus met sneeuw.

Vanaf donderdag wisselvalliger en zachter

Het huidige, rustige en vrij koude weer lijkt tot en met komende woensdag of donderdag aan te houden. In de dagen daarna lijkt het wisselvalliger en ook een stuk zachter te worden.