Noodweer Alpen bracht lokaal 3 meter sneeuw
Reinout van den BornHet ergste noodweer is even voorbij en nu wordt duidelijk hoeveel neerslag de afgelopen dagen in het noordwesten van Italië, het zuiden van Zwitserland en het oosten van Frankrijk is gevallen. In Camparient-Valdilana kwam meer dan 500 millimeter omlaag.
Viel de neerslag in het laagland veelal als regen, hogerop was dat sneeuw en liepen de totalen vaak ver op. Veel skioorden in Frankrijk, het zuiden van Zwitserland en Frankrijk kregen er één tot anderhalve meter sneeuw bij. De plaatjes uit die regio waren ronduit indrukwekkend. Ook in grote delen van Wallis in Zwitserland viel anderhalve meter.
Drie meter sneeuw in een week tijd
Het op een hoogte van 2500 meter gelegen meetstation Bortelsee, op de grens van Italië en Zwitserland en niet ver van de Simplonpas, kreeg er in drie dagen 2 meter 58 aan verse sneeuw bij en in een week zelfs meer dan 3 meter.
In het door het noodweer getroffen gebied in Zwitserland bevinden zich relatief veel gletsjers. Tot voor een week geleden zag de zomer er voor die gletsjers door het grote gebrek aan sneeuw uiterst beroerd uit. Nu ligt in het gebied 140 tot 170 procent van de in deze tijd van het jaar gebruikelijke hoeveelheid sneeuw. Dat is natuurlijk een stuk gunstiger.
In grotere delen van Zwitserland viel vrijwel niks
Dit neemt overigens niet weg dat veel grotere delen van Zwitserland de afgelopen week nauwelijks neerslag hebben gekregen. Daar is de sneeuwsituatie veel slechter, waarbij de hoeveelheden aan de noordzijde van de hoofdketen vaak minder dan 30 procent bedragen van de hoeveelheid die in deze tijd van het jaar gebruikelijk is.
Het noodweer in Noordwest-Italië, het zuiden van Zwitserland en delen van Oost-Frankrijk hing samen met de vorming van een Genua-laag, een lagedrukgebied boven de Golf van Genua. Het ontstond in de overgangszone tussen warme en uiterste vochtige lucht aan de oostzijde en veel koelere aan de westzijde. Niet alleen botsten die twee luchtsoorten op elkaar, ook werden ze samen door het windregime rondom de kern van het lagedrukgebied tegen de Alpen aan geblazen, stegen daar op en veroorzaakte enorme neerslaghoeveelheden.
Het warme zeewater van de Middellandse Zee
Dat het zo uit de hand kon lopen, heeft ook met het veel warmere dan normale zeewater van dit moment van de Middellandse Zee te maken. Vooral in het gedeelte tussen Spanje en het noorden van Italië, waar het lagedrukgebied actief was, zijn de zeewatertemperaturen op dit moment op uitgebreide schaal 1 tot 2 graden hoger dan gebruikelijk. Door verdamping komt in die regio’s meer vocht dan anders in de lucht, die uiteindelijk als neerslag in het Alpengebied terechtkwam. En daar op uitgebreide schaal overlast veroorzaakte.
Inwoners van de zuidkant van het Alpengebied valt het al langer op hoe de voorjaarsneerslag van tegenwoordig niet zelden stukken actiever uitpakt dan vroeger. Zelf kom ik al jaren in Wolkenstein, in de Italiaanse Dolomieten, voor mijn jaarlijkse skiweek. Ook daar vertellen de bewoners hoe het ze opvalt dat juist in de maanden maart en april tegenwoordig zoveel neerslag valt. Eigenlijk pas na het seizoen dus. In de hogere delen van de bergen is dit nog wel sneeuw, maar in de lagere delen komt de neerslag vooral als regen naar beneden.
In het voorjaar komt de neerslag alsnog
Is het beeld van de wintermaanden vaker dat van droogte met weinig sneeuw en kunstsneeuw op de pistes, in het voorjaar komen regen en sneeuw alsnog. Dit jaar was het beeld niet anders. Zo drukt de Middellandse Zee zijn stempel op het klimaat in de Alpen. Niet alleen in het voorjaar kan dit overigens tot extreme neerslag leiden, ook het najaar is favoriet.
Dat zagen we vorig jaar bijvoorbeeld toen lagedrukgebied Boris in de centrale delen van Europa een overstromingsramp veroorzaakte. Ook toen was net oververhitte water van de Middellandse zee de hoofdoorzaak. In combinatie met een portie kou in de hogere delen van de atmosfeer, die vanuit het noorden kwam, werd een actief lagedrukgebied op de rails gezet. De met vocht geladen lucht, het lagedrukgebied en de wind, die dit explosieve mengsel tegen de bergen omhoog blies, deden vervolgens de rest. De rest van het verhaal is geschiedenis.
