Alexandrië stort deels in door oprukkende zee

Foto boven: Alexandrië aan de Middellandse Zee - A. Saber

Lieten we gisteren op deze site al zien hoe veel Spaanse stranden afkalven als gevolg van zeespiegelstijging, het probleem gaat al veel verder. Een nieuw onderzoek laat zien hoe in de stad Alexandrië in Egypte steeds meer gebouwen instorten als gevolg van het oprukken van de zee. Dit probleem blijkt op steeds meer plaatsen op te treden.

Advertentie

De historische havenstad, ooit gesticht door Alexander de Grote en waar meer dan 5 miljoen mensen wonen, ligt aan de Middellandse Zee. Als gevolg van het afkalven van de kust, dat op soms met enkele tientallen meters per jaar verloopt, storten steeds meer gebouwen in. Ging het rond 2001 hierbij om 1 gebouw per jaar, in 2021 waren het er al 40.

Alexandrië aan de Middellandse Zee - A. Saber

Meer dan 280 gebouwen ingestort

In totaal zijn er in Alexandrië de laatste 10 jaar meer dan 280 gebouwen ingestort, zo stelden de onderzoekers vast. Ze maakten een digitale kaart met daarop de ingestorte gebouwen in zes stadsdistricten van Alexandrië. Daarbij combineerden ze satellietbeelden van de actuele situatie met kaarten uit het verleden, om te zien hoe de kustlijn beweegt. Ook deden ze chemische analyses om het binnendringen van zoutwater in de grond in beeld te brengen.

Op sommige plaatsen blijkt de kustlijn met tussen 24 en 36 meter per jaar landinwaarts op te schuiven. Tegelijkertijd rukt het zoute water ook ondergronds op. Het terrein wordt hierdoor onstabieler en de funderingen van gebouwen worden erdoor aangetast.

Tussen 2014 en 2021 stortten 287 gebouwen in. Daarbij kwamen 86 mensen om het leven en werden 782 families direct geraakt. Het instorten gebeurt van onderen, door het onstabiel worden van de grond waarop de gebouwen staan en de aantasting van de funderingen.

Advertentie

Ook onweersbuien spelen een rol

Het is niet alleen het oprukken van de zee die de instortingen veroorzaakt, maar ook de vaker optredende zware onweersbuien spelen een rol, vooral in het najaar en de winter als het warme zeewater zich door koudere bovenluchten ontlaadt. Niet alleen ‘gewone’ gebouwen gaan verloren, maar ook het culturele erfgoed in de stad heeft te lijden.

Overigens is dit een probleem dat niet alleen in de landen rond de Middellandse Zee speelt, maar op veel meer plaatsen op aarde. De onderzoekers noemen specifiek delen van de kust van Californië. Ook daar kalft de kustlijn af en hebben infrastructuur, gebouwen en de watervoorziening te lijden. Ook in Europa is het een bekend probleem.

Ook in Nederland kennen we de problemen

Zelfs in Nederland kennen we het, op verschillende manieren. Tijdens perioden van droogte dringt in het westen veel zoutwater de ondergrond binnen. Houten heipalen uit vroegere tijden hebben daar veel last van. Gebouwen kunnen erdoor verzakken. Om te grote schade te voorkomen, wordt veel zoetwater vanuit het IJsselmeer naar het westen gepompt.

Tijdens droge perioden hebben gebouwen en huizen in het binnenland op een andere manier last van het grondwater. Doordat de grondwaterspiegel dan te laag komt, wordt de (klei)grond onder de fundamenten te droog. Ook hierdoor treden verzakkingen op. Er zijn studies die laten zien dat meer dan een miljoen huizen in Nederland hiervan lasten (kunnen) hebben.

Betere zeewering: duinen en begroeiing

Oplossingen voor gebieden die nu met sterk afkalvende kustlijnen te maken hebben, liggen onder meer in het creëren van betere zeeweringen, bijvoorbeeld door de aanleg van duinen en het aanbrengen van begroeiing, die de oprukkende zee wat langer kunnen afremmen.

In Nederland hebben we natuurlijk al een lange ervaring met het afkalven van stranden en van duingebieden. Op allerlei manieren proberen we hier de kustlijn op zijn plek te houden en dat lukt behoorlijk goed. Maar Nederland is dan ook een rijk land met grote technische mogelijkheden. Die luxe is helaas niet overal op aarde aanwezig.