Vroege SSW nu een feit, aanvulling lenteverwachting 2025

Foto boven: De lente - Jolanda Bakker

In het verhaal over de lenteverwachting, zoals we die in februari op de site presenteerden, hebben we aangegeven er in een later stadium nog een keer op terug te komen. Omdat op dat moment nog niet duidelijk was of we vroeg in de lente al met een SSW te maken zouden krijgen. Nu weten we dat zo’n SSW zich inmiddels heeft afgespeeld.

Advertentie

Sinds gisteren is de stroming in de stratosfeer boven de noordpool omgekeerd en van een westelijke richting in een oostelijke richting overgegaan. Aan de technische voorwaarden voor een SSW is hiermee voldaan. Omdat de kans bestaat dat de poolwervel voorafgaand aan de komende herfst helemaal niet meer terugkeert, kan zelfs al van een zogenoemde ‘final warming’ worden gesproken. Normaal volgt die eindopwarming pas ergens in april.

Vroege instorting poolwervel van belang

Voor het weersverloop gedurende de verdere lente is zo’n vroege instorting van de poolwervel van belang. Hoe eerder zoiets in de lente gebeurt, hoe groter de kans dat we later in de lente nog een tijdje met de gevolgen van die vroege eindopwarming te maken krijgen.

Bekende gevolgen van een SSW zijn het op termijn ontstaan van hogedrukgebieden in de regio IJsland – Groenland. Op dit moment is iets dergelijks al aan de gang, resulterend in het koudere weer in onze omgeving van deze week. Het ziet er echter niet naar uit dat die eerste puls van lange duur zal zijn. Een tweede, sterkere puls volgt meestal enkele weken later, als de winvloed van de SSW in de stratosfeer zich van bovenaf in de troposfeer uitbreidt.

Interessante gebeurtenis

Zoals het er nu naar uitziet, lijkt die tweede puls zich niet voor het einde van de maand, maar in april af te spelen. In die zin duurt het waarschijnlijk nog even voordat we de echte invloed ervan merken. Maar de lente duurt lang en er zijn uit het (recente) verleden voldoende voorbeelden bekend waar we in april en zelfs in mei nog last hadden van zo’n vroege SSW. In die zin is het dus zeker een interessante gebeurtenis, ook voor de komende tijd.

Advertentie

De werking is overigens niet ingewikkeld. Op het moment dat in de omgeving van Groenland en IJsland een hogedrukgebied ontstaat, stroomt aan de oostflank daarvan koude, vanuit het poolgebied afkomstige lucht naar het zuiden, en die kan ook onze omgeving bereiken. Hoe vroeger een SSW in de lente is, hoe duidelijker de gevolgen daarvan zijn, doordat op die momenten in het hoge noorden daadwerkelijk ook nog kou aanwezig is.

In 2021 viel rond 7 mei nog sneeuw

In 2021 zorgden zulke kou-uitbraken er nog voor dat rond 7 mei in het zuidoosten natte sneeuw viel. In de Limburgse heuvels werd het toen zelfs nog behoorlijk wit. In 2013, ook zo’n jaar waarin het voorjaar sterk door uitbraken van kou vanuit het noorden werd getekend, viel in Stavoren en in Lelystad zelfs op 23 mei nog sneeuw. De laatste meldingen van natte sneeuw in Nederland dateren van begin juni 1975, uit het midden van Nederland.

Nu we weten dat zich deze lente een vroege SSW heeft afgespeeld, kunnen we aan de verwachting dus een extra punt toevoegen. Namelijk dat van de mogelijkheid tot enkele uitbraken van kou vanuit het noorden in april en mogelijk ook mei. Aan het droge en zonnige karakter van de lente, zoals dat wordt verwacht en zich gedurende de eerste 10 dagen van de maand ook zo heeft gemanifesteerd, doet die aanvulling verder niets af.

Gemiddelde mogelijk iets gedrukt

Wel is de kans groter dat de gemiddelde temperatuur er mogelijk wat door wordt gedrukt, mochten die uitbraken van kou er inderdaad komen. Dat neemt niet weg dat we toch van een gemiddeld warmere dan normale lente blijven uitgaan, al kan het verschil met de normaal dus wel een stukje kleiner uitpakken dan zich in eerste instantie liet aanzien.

De verwachting wordt dan als volgt: grote kans op een zonnige en droge lente, met waarschijnlijk hogere temperaturen dan normaal, maar mogelijk ook enkele koudere perioden.