De enige hittegolf in mei ooit was in 1922

Foto boven: Hitte en droogte in Spanje in april 2023. Foto; Tycho van den Born.

De enige officiële hittegolf die ooit in mei in De Bilt plaatsvond, dateert van 102 jaar terug, in 1922. Deze uitzonderlijke hitteperiode strekte zich uit van 21 tot en met 25 mei, precies vijf dagen lang. Het was een krachtig hogedrukgebied boven Centraal-Europa dat de warmte naar onze contreien bracht.

Op 21 mei piekte het kwik in De Bilt op 27 graden, waarna drie opeenvolgende tropische dagen volgden, met temperaturen van 32,4 graden, 32,1 graden en 32,8 graden, waarbij de laatste dag de warmste was. De hittegolf bereikte zijn voltooiing met een maximumtemperatuur van 27,8 graden op 25 mei. In het zuidoosten en oosten van het land duurde de hittegolf nog een dag langer, waarbij Gemert en Sittard op 24 mei de hoogste temperaturen van deze periode registreerden, met maar liefst 35,6 graden.

Kranten stonden vol met hittenieuws

Het nieuws over deze ongekende hittegolf vulde in mei 1922 de kranten. Een overzicht van weeramateur Bennie Bouwhuis biedt een inkijkje in het weerbeeld van destijds. De berichtgeving begon op 22 mei: 'Vandaag werden hogere temperaturen gemeten bij het Meteorologisch Instituut in De Bilt en in Maastricht dan ooit eerder in mei waren vastgesteld (respectievelijk 33,2 en 33,9 graden).' Op diezelfde dag bezweek een paard, dat een 'waswagen' trok, in Hees door de intense hitte.

Op 23 mei zochten mensen overal in de steden naar verkoeling, terwijl ijswagentjes en verkoop van ijs en drankjes floreerden. Ondertussen werd op ludieke wijze verwezen naar de langverwachte zomer. De situatie spitste zich toe op 24 mei, met temperaturen boven de 35 graden en zelfs boven de 32 graden in Engeland. Opmerkelijk genoeg beleefde Glasgow, te midden van deze hitte, een ochtend met vorst en droegen de inwoners dikke winterjassen.

Sterfgevallen

Op 25 mei leidde de hitte tot verschillende sterfgevallen als gevolg van de hitte. In Amsterdam ontstonden watertekorten, waardoor tienduizenden inwoners geen toegang hadden tot drinkwater of sanitaire voorzieningen.

Op 26 mei berichtten de kranten hoe er in de voorgaande dagen recordtemperaturen waren gemeten, waarbij De Bilt op 32,8 graden als hoogste temperatuur uitkwam. Ook elders in Nederland werden recordtemperaturen geregistreerd, met pieken van 34,3 graden in Maastricht en zelfs 34,9 graden in Vlissingen. De maand eindigde zonnig en droog, met meer dan 10 millimeter neerslag in De Bilt en 288 uur zonneschijn, toen goed voor een topnotering op de lijst van zonnigste meimaanden ooit.

Zoninstraling, warme lucht en droogte

De combinatie van intense zonnestraling, warme lucht en een droge bodem zorgde voor de extreme hitte. Dit fenomeen van hitte tijdens droogte kwam ook voor in andere jaren, zoals in 1903, 1947, 1976 en 1998, met name in het zuidoosten en oosten van Nederland waar toen in de meimaand regionale hittegoven werden aangetekend.