Groot gevaar op natuurbranden dit weekend

Foto boven: De brand op de Edese heide, gezien vanuit de omgeving van Arnhem, - Reinout van den Born

De natuur in Nederland is kurkdroog. Hoe droog, bleek gisteren in de buurt van Ede waar tijdens een oefening van Defensie een grote heidebrand ontstond. Een gebied ter grootte van 130 hectare brandde af. Ook op ander plaatsen werden branden gemeld.

Advertentie

Al wekenlang valt geen regen in Nederland. De toplaag van de bodem is kurkdroog, datzelfde kan van veel bomen en andere vormen van begroeiing worden gezegd, zoals bijvoorbeeld heidevelden. De brand bij Ede was daar gisteren en mooi voorbeeld van.

De brand op de Edese heide, gezien vanuit de omgeving van Arnhem, - Reinout van den Born

De grootste natuurbrand tot nu toe

Door het droge weer waren er in maart al veel meldingen van beginnende natuurbranden. De brand van gisteren was de grootste tot nu toe. Maar het gevaar is niet geweken, sterker nog het lijkt dit weekend alleen maar verder toe te nemen. Oorzaak hiervan is het steeds droger worden van de lucht, gecombineerd met een opnieuw toenemende wind.

In het zuiden van Europa hebben autoriteiten grote ervaring met het zien aankomen, voorkomen en bestrijden van natuurbranden. Afvaardigingen van de Nederlandse brandweer zijn ook al in Spanje geweest om daar mee te kijken. Die ervaring kan nu van pas komen.

Preventie, voorlichting, bewaking en handhaving

Totdat de branden er zijn, heeft preventie alle aandacht. Dat heeft gevolgen voor de manier waarop natuurgebieden worden beheerd, waarbij bijvoorbeeld wordt gekeken naar de brandstof die voor branden voorhanden is. Dat kan ook hetgeen zijn wat in bossen aan ondergroei te zien is. Ondergroei is vaak zeer brandgevaarlijk. Ook heeft preventie te maken met de manier waarop de natuurgebieden die gevaar lopen, worden bewaakt. Verder hoort voorlichting van de bevolking er nadrukkelijk bij, en handhaving. Met zware straffen voor brandstichters.

Advertentie

Tijdens perioden van grote droogte wordt in Spanje de zogeheten ‘regel van 30’ gehanteerd. Komt de luchtvochtigheid beneden 30 procent en stijgen de temperaturen tot boven 30 graden, bij een wind die snelheden van 30 kilometer of meer per uur bereikt, dan is het gevaar voor natuurbranden extreem groot. Ook de plek waar de branden uitbreken, is belangrijk. Hoe steiler de helling is waarop het vuur uitbreekt, hoe sneller de vlammen zich uitbreiden.

De regel van 30 in Nederland

Kijken we naar de regel van 30 voor Nederland, dan zien we dat aan twee van de criteria morgen wordt voldaan. Niet alleen komt de luchtvochtigheid in de middag op veel plaatsen beneden 30 procent uit, ook haalt de wind vlagen tot rond 40 kilometer per uur. Aan de temperatuur van 30 graden of hoger komen we natuurlijk niet. Het brandgevaar is niettemin groot. Zondag komt de luchtvochtigheid waarschijnlijk nog een stukje lager uit. De wind neemt dan iets af.

Ondanks het warme weer van gisteren, in het zuidoosten werd het 22 graden, koelde het de afgelopen nacht toch weer flink af. In Nieuw-Beerta en in Hupsel daalde het kwik op anderhalve meter tot 1,3 graden, Leeuwarden kwam op 1,7 graden uit. Op klomphoogte vroor het op diverse plaatsen. Eelde kwam tot -3,6 graden op 10 centimeter, Hupsel volgde met -2,9 graden en het vliegveld Eindhoven kwam aan de grond op -2,5 graden uit.

Lichte vorst in de duinpannen

In de duinpannen van vrieskoujagers Pieter Bliek en Karel Holvoet was Bol 2 in het Bergense bos met -2,27 graden op anderhalve meter en -3,28 graden aan de grond het koudst. In de duinpan bij Santpoot werd het op anderhalve meter -0,93 graden en aan de grond -2,40 graden. Vogelmeer 2 en Castricum kwamen beide tot vorst aan de grond.

Vandaag schijnt de zon, waait er een matige, aan zee af en toe vrij krachtige noordoostenwind en wordt het 17 graden in het uiterste noorden en plaatselijk 23 graden in het zuiden van het land. Vanavond en de komende nacht is het helder en kan het in het oosten en noordoosten weer tot dichtbij het vriespunt afkoelen. Aan de grond vriest het op meerdere plaatsen.

Morgen koudere en drogere lucht

Morgen voert de noordoostelijke wind geleidelijk koudere en drogere lucht aan. Er is opnieuw veel zon, er drijven ook hoge sluierwolken over en het blijft droog. Bij een matige, aan zee vrij krachtige en later zelfs nu en dan krachtige noordoostenwind wordt het 12 graden in het noorden en 20 graden, lokaal in het zuiden. Daarbij wordt de lucht steeds droger, waardoor het buiten de deur toch wat minder warm aanvoelt dan in voorgaande dagen.

Zondag wordt de aangevoerde lucht nog wat droger en kouder. In de nacht kan het hier en daar, ook op normale waarnemingshoogte, tot lichte vorst komen, overdag is het met temperaturen tussen 10 en 13 graden waarschijnlijk wel gedaan. Dan voelt het echt een stuk kouder aan en is de lucht erg droog. De wind uit het oosten neemt wel weer iets in kracht af.

Na het weekend wat meer wolken

Na het weekend lijkt de wind wat vaker uit het noorden te waaien, waardoor vanaf de Noordzee af en toe wat bewolking ons land kan binnendringen. Verder verandert weinig. Het blijft in het algemeen droog en vooral aan het begin van de week lijken de nachten behoorlijk koud te verlopen. Later in de week gaan de temperaturen geleidelijk weer iets omhoog.