Eerste tekenen van droogte op Europese continent

Foto boven: De droogtekaart van de eerste 10 dagen van februari - European Drought Observatory

Hogedrukgebieden boven het Europese continent hebben langere tijd in de greep. Februari was op veel plaatsen een droge maand en in maart is in Nederland en omgeving feitelijk nog helemaal niets gevallen. Toch valt het met de droogte nog mee, al moeten steeds meer gebieden in Oost- en Zuidoost-Europa wel waakzaam zijn.

Advertentie

Op sociale media zijn de eerste berichten te vinden over lage waterstanden in rivieren als de Rijn (bovenstrooms) en de Donau. Ook is duidelijk dat in de Alpen op veel plaatsen relatief weinig sneeuw ligt, al zijn veel pistes in de wintersportgebieden wel gewoon open.

De droogtekaart van de eerste 10 dagen van februari - European Drought Observatory

Geel en oranje ingekleurd

Op de kaart van de European Drougt Observatory is te zien hoe gebieden ten oosten van de Baltische Zee, in het oosten van Polen, Belarus, de oostelijke helft van Oekraïne, het zuidwesten van Rusland, delen van Griekenland, het Balkangebied, Cyprus en Malta en het zuiden van Italië geel en oranje ingekleurd zijn. Dat geldt ook voor delen van Turkije, het noorden van het Verenigd Koninkrijk en Ierland. Dit zijn allemaal gebieden met neerslagtekorten.

Intense droogte is er nog steeds in het zuidoosten van Spanje, het noorden van Marokko en Algerije en delen van het Midden-Oosten. In Marokko en Spanje valt op dit moment wel erg veel regen, dus zullen de condities daar op korte termijn gaan verbeteren.

Ontwikkeling droogte is van belang

Voor het verdere vervolg van het weersverloop van de komende maanden is de ontwikkeling van deze droogte, die nu nog aan het beginstadium staat, wel van belang. Op dit moment al merken we hoe de zon, met een droge toplaag van de bodem, in staat is om het met een niet extreem warme bovenlucht al behoorlijk ver te laten opwarmen. Ook in Nederland had je de afgelopen dagen in de middag bijna een zomergevoel. Het is dat het iedere nacht nog steeds tot vorst (aan de grond) komt, anders zou je niet geloven dat het nog maar maart is.

Advertentie

De ontwikkelingen van dit moment passen helemaal in het beeld dat de seizoensmodellen ons voorafgaande aan de lente, het tweede seizoen van dit jaar, voorspiegelden. Met een hoofdrol voor de zon en hogedrukgebieden en een bijrol voor de neerslag. Vooralsnog lijkt het ook inderdaad zo te gaan, niet alleen bij ons, maar in grote delen van Europa.

Depressietrein in Middellandse Zeegebied

Een uitzondering kunnen we voor het Middellandse Zeegebied maken. Daar trekt een depressietrein van west naar oost. Was het de afgelopen dagen al erg nat in het zuidwesten van Europa (in Spanje en Portugal, maar ook in delen het zuidoosten van Frankrijk), de komende week lijken nieuwe lagedrukgebieden er verder naar het oosten op te schuiven. En krijgen ook gebieden die tot nu toe droog bleven met bijbehorende neerslag te maken.

In de rest van Europa is het woord voorlopig nog aan de hogedrukgebieden, en staan grote hoeveelheden neerslag vooralsnog niet op de rol. De grens tussen het natte weer in de zuidelijke helft van Europa en het veel drogere in de noordelijke helft komt van het zuidoosten van Frankrijk via vooral de zuidkant van de Alpen (Zuid-Duitsland krijgt ook nog wel iets mee) naar het zuiden van Polen en Belarus te liggen. Nederland ligt in zijn geheel aan de droge kant.

Boven droge grond wordt het warmer

Zoals al aangegeven, is de ontwikkeling van de vroege droogte van belang voor het weer later dit jaar. Met het zomerhalfjaar op het punt van beginnen, wordt de zon sterker. De vochtinhoud van de bodem is bepalend voor hoe warm het wordt, zeker als Europa later met warmbloedige hogedrukgebieden (de heatdomes of hittekoepels) te maken krijgt.

Boven een natte bodem is het beter toeven dan boven een droge bodem. Zodra er in de grond geen vocht meer zit om te verdampen, wordt alle straling van de zon in warmte omgezet. En komen de temperaturen stukken hoger uit. Op deze manier werd het in Nederland op 25 juli 2019 in Gilze-Rijen 40,7 graden, de hoogste temperatuur in het tijdvak van de moderne metingen bij ons gemeten. Voorlopig is van droogte in Nederland echter nog geen sprake.