Februari 2021: sneeuw en vorst brachten geluk in coronatijd

Foto boven: Op de weg was het op zondag 7 februari 2021 lastig rijden - Reinout van den Born

In de serie over februarimaanden die, nadat in de winter ervoor vrijwel niets was gebeurd, toch ineens met een forse winterperiode uit de bus kwamen. Over februari 1956 en februari 2012 hebben we al verhalen gepubliceerd. Maar februari 2021 mag natuurlijk niet ontbreken.

Advertentie

Het was een coronawinter in Nederland. Er waren strenge maatregelen van kracht. We mochten wel naar buiten, maar met inachtneming van allerlei beperkingen. Verder was er vanaf 23 januari een avondklok, waren winkels en scholen egsloten en zo was er nog veel meer.

Op de weg was het op zondag 7 februari 2021 lastig rijden - Reinout van den Born

Eerst stelde de winter weinig voor

In de eerste twee maanden stelde het winterweer weinig voor. Hoewel januari met 3,4 graden een ongeveer normale temperatuur liet zien, kwam het voor wat winterweer betreft niet verder dan een kortdurende sneeuwsituatie in de avond van de 16^e en later nog enkele keren sneeuw in Limburg. Voor de rest van het land zat er nog even niet meer in.

Volgers van het weer waren wel in de ban van een plotselinge opwarming van de stratosfeer die zich in de eerste week van januari voordeed. En gedurende lange tijd gevolgen had. Niet alleen voor de hoge delen van de atmosfeer, maar look aan het aardoppervlak.

We keken naar de kou die niet kwam

Zo keken we wekenlang naar koude lucht die vanuit het noorden steeds dichterbij Nederland kwam, maar ons steeds weer net niet bereikte. Dat hield tot in de eerste week van februari aan. Daarna gebeurde het alsnog. Precies op het moment dat iedereen het zo nodig had, bracht de winter zijn volledige arsenaal aan gereedschappen in stelling het werd een memorabele week.

Hooglanders in de sneeuw bij Arnhem - Reinout van den Born

Februari begon meteen al met spektakel. Na een ijzige nacht, waarin een groot deel van het land de eerste matige vorst van de winter beleefde en Eelde zelfs -8,6 graden noteerde (zelfs in Vlissingen kwam een einde aan een vorstloze periode van maar liefst 729 dagen!), trok in de vroege ochtend een neerslaggebied ons land binnen. De combinatie van lichte regen en motregen met de bevroren ondergrond leidde tot ijzel en spekgladde wegen. Dit zorgde voor lange files en diverse ongelukken. Rijkswaterstaat moest op sommige plekken de Firestorm inzetten om de gladheid onder controle te krijgen.

Sneeuwstorm Darcy bracht de winter

Na deze winterse start van de maand volgden enkele zachtere dagen, al bleef de temperatuur in het uiterste noorden wat achter door een hardnekkige oostelijke wind. Storingen brachten flink wat regen, vooral op 3 en 4 februari. In grote delen van het land viel tussen de 10 en 15 millimeter, terwijl het zuiden op 4 februari zelfs 20 tot 25 millimeter te verwerken kreeg. Het werd 7 tot 10 graden, in het zuiden liep het kwik op tot 12 graden, terwijl het noorden kouder bleef.

Het was een plaatje, in de dagen na de sneeuwstorm - Reinout van den Born

In het weekend van 6 en 7 februari kwam het tot een indrukwekkende weersomslag. Koude lucht uit het noorden en subtropische lucht uit het zuiden botsten precies boven Nederland op elkaar. Terwijl de vorst die dag vanuit het noorden terrein begon te winnen, stak een krachtige tot stormachtige oostenwind op. In de nacht naar zondag 7 februari viel in een brede strook over het midden van het land langdurig sneeuw, die zich overdag verder uitbreidde naar het noorden.

Tussen 25 en 30 centimeter sneeuw en sneeuwduinen

Alleen het uiterste noordoosten van Groningen bleef grotendeels buiten schot en kreeg hooguit een centimeter sneeuw, terwijl het in Zuid-Limburg vooral regende. In een strook over het midden en oosten van het land viel tussen 25 en 30 centimeter. De wind joeg de sneeuw over de velden. Er ontstonden sneeuwduinen van plaatselijk anderhalve meter hoog.

De sneeuwstorm, die de naam Darcy kreeg, luidde een prachtige winterweek in. Op maandag 8 februari viel opnieuw sneeuw en groeide de sneeuwlaag in het oosten plaatselijk uit tot meer dan 30 centimeter aan. Daarna brak de zon door en kregen vooral de Waddeneilanden te maken met sneeuwbuien vanaf zee. Het was de eerste échte vorstperiode sinds 2013.

Een week lang strenge vorst

Hupsel in de Achterhoek noteerde zeven opeenvolgende nachten met strenge vorst, en in de ochtend van dinsdag 9 februari werd met -16,2 graden de laagste temperatuur van de winter gemeten. Dit was bovendien de enige nacht met zeer strenge vorst.

Door de sneeuw en onder een heldere hemel werd het 's nachts ijskoud - Reinout van den Born

Het was een geweldige week. Iedereen kwam naar buiten om van de sneeuw en het ijs te genieten. Er werd massaal geschaatst. De gebieden met heuvels werden massaal voor wintersportdoeleinden gebruikt, omdat een gewone wintersprotvakantie er door de corona niet in zat. Zo waren de heuvels i de omgeving van Arnhem dagenlang het domein van skiërs en snowboarders. De stad zag er dagenlang als een echte wintersportplaats uit. Dat was een bijzondere gewaarwording.

Net geen koudegolf

Diverse meetstations in het oosten registreerden een regionale koudegolf, maar in De Bilt werd de landelijke koudegolf nét gemist. Wel noteerde het KNMI-hoofdstation zeven ijsdagen op rij, iets wat sinds 2013 niet meer was voorgekomen.

Door de aanhoudende vorst groeide het ijs gestaag en kon er steeds meer worden geschaatst. Het weekend van 13 en 14 februari was de kers op de taart: overal waren mensen op het ijs te vinden, genietend van het winterweer. Toch begon de dooi al in te zetten en op zondag 14 februari steeg de temperatuur op steeds meer plaatsen weer boven het vriespunt.

De Waddenzee vroor deels dicht - Reinout van den Born

Het einde van de vorst

Maandag 15 februari luidde definitief het einde van de vorstperiode in. Regen en ijzel zorgden eerst nog voor gladheid, waardoor code rood werd afgegeven. In de loop van de ochtend werd deze waarschuwing vanuit het zuidwesten weer opgeheven.

Daarna keerde het zachtere weer terug. De dagen erna verliepen licht wisselvallig, met af en toe een storing en wat regen, maar ook zonnige momenten. De temperatuur klom geleidelijk in de dubbele cijfers. Op donderdagavond 18 februari passeerde nog een wat actievere storing, maar daarna zette een weersverandering in die de lente naar Nederland zou brengen.

En een vroege lente

Een zuidelijke stroming tussen een lagedrukgebied op de oceaan en een hogedrukgebied boven Centraal-Europa voerde zachte lucht vanuit Noord-Afrika naar onze omgeving. De zon brak door en in De Bilt werd op 20 februari met 15,9 graden de eerste officiële lentedag genoteerd. In het zuiden werd lokaal zelfs 18 graden bereikt. Daarmee sneuvelden enkele dagrecords.

Daar bleef het niet bij. In de dagen daarna liep de temperatuur verder op, met op 24 februari een absoluut hoogtepunt. Arcen registreerde die dag 19,8 graden, terwijl De Bilt met 18,7 graden een record vestigde. Niet eerder was het in deze tijd van het jaar zo warm.

Een verstilde Waddenzee, vanaf Terschelling - Reinout van den Born

De contrasten waren groot

De contrasten waren enorm: waar we een week eerder nog dik ingepakt op het ijs stonden, liepen velen nu in T-shirt of zelfs korte broek in de zon. Maandag 22 februari was de lucht bovendien gevuld met Saharastof, wat de zon een gelige gloed gaf.

Na een winterse eerste helft van de maand, waarin De Bilt op een gemiddelde temperatuur van -0,3 graden uitkwam, verliep de tweede helft recordwarm met een gemiddelde van ongeveer 9,2 graden. Rond 25 en 26 februari kwam er langzaam een einde aan het extreem zachte weer, maar hogedrukgebieden bleven dominant, waardoor het weer stabiel bleef. Op 25 februari viel lokaal nog een beetje regen, maar veel stelde dat niet voor.

Februari was alsnog een zachte maand

Uiteindelijk sloot februari af met een gemiddelde temperatuur van 4,4 graden, een halve graad boven normaal. Het was een maand vol contrasten: van sneeuwstorm Darcy en strenge vorst tot een vroege lente die records deed sneuvelen.