Januari recordwarm: het verschil was wel erg groot

Foto boven: Het overzicht van de temperatuurafwijkingen in de voorbije januarimaand - Copernicus

Veel mensen zullen het bericht in het nieuws al wel hebben gehoord of hebben gelezen. Januari was wereldwijd de warmst gemeten eerste maand van het jaar ooit.

Advertentie

Nu is dat bericht op zich niet schokkend. In een opwarmend klimaat als het onze zullen we steeds weer nieuwe records breken. Dat hoort er nu eenmaal bij.

Het overzicht van de temperatuurafwijkingen in de voorbije januarimaand - Copernicus

Het verschil was wel groot

Opvallender was het grote verschil met normaal. Met gemiddeld 13,23 graden zaten we 0,79 graden boven de normaal uit de periode van 1991 tot en met 2020. En maar liefst 1,75 graden boven het pre-industriële gemiddelde.

Dat verschil – denk nog even aan de 1,5 graden uit het Akkoord van Parijs – is de laatste maanden alleen maar groter geworden. Toen we voor de eerste keer boven die grens van 1,5 graden uitkwamen, werd de toen heersende El Niño nog als schuldige aangewezen; de warme zeestroom op de Grote Oceaan, tussen Zuid-Amerika aan de ene en Indonesië aan de andere kant. Die brengt nu eenmaal veel extra warmte in de atmosfeer.

Ook de Oceanen recordwarm

Er leek echter een soort kettingreactie te zijn. Want niet alleen het zeewater daar, maar ook andere Oceanen op aarde werden recordwarm.

Advertentie

Een andere factor die daarbij mogelijk een rol heeft gespeeld is het ontzwavelen van de scheepsbrandstof, nu enkele jaren geleden. De lucht boven zee werd hierdoor stukken schoner, er kwamen minder wolken en de zon kreeg meer tijd en ruimte om het zeewater op te warmen. Dat effect werkt ook nu nog door.

De temperaturen zijn verder blijven stijgen

Al met al kunnen we stellen dat de temperaturen op aarde, ook al ligt El Niño alweer even achter ons en er nu van een (zwakke) La Niña (het koudere zusje) sprake is, verder zijn blijven stijgen. Met het in januari gemeten record als sprekende voorbeeld daarvan.

De afwijkingen waren overigens het grootst in Alaska, het noordoosten van Canada, het zuidoosten van Europa, Rusland en grote delen van Siberië. De VS, grote delen van Groenland en IJsland, het oosten van Siberië en het zuidoostelijke puntje van Azië beleefden juist een koudere januarimaand dan normaal. Op het zuidelijk halfrond was het (daar in de zomer) bijna overal (wat) warmer dan normaal. Dat gold vooral voor het zuidpoolgebied.

Bij ons iets kouder dan normaal

In ons deel van Europa vielen het Verenigd Koninkrijk en Ierland op, waar januari duidelijk kouder dan normaal verliep. In Frankrijk en ook in de Benelux was de afwijking met de gebruikelijke temperatuur iets minder groot, maar lagen we er aan het einde wel iets onder. Voor Europa als geheel was het de op een na warmste januarimaand, na januari 2020.