Winter doet iets met Nederland, veel meer dan zomer

Foto boven: Hooglanders in de sneeuw bij Arnhem in februari 2021. Er valt ook nog net een beetje - Reinout van den Born

Toen ik vanochtend wakker werd, zaten er een paar sneeuwvlokken op mijn auto. Ik was net op tijd om de laatste vlokken, in het licht van de straatverlichting, nog omlaag te zien komen. Even voelde ik weer die twinkeling van altijd: sneeuw!

Advertentie

Het was natuurlijk een oogst van niks, een paar vlokken maar. Hoe schril het contrast met de dikke laag sneeuw die delen van het noorden gisteren omlaag zagen komen. Maar precies genoeg om te weten wat ik zo mis: het echte winterweer in Nederland.

Hooglanders in de sneeuw bij Arnhem in februari 2021. Er valt ook nog net een beetje - Reinout van den Born

Sneeuw en vorst zijn bijzonder

Winterweer doet iets met het land, veel meer dan zomerweer. Sneeuw en vorst zijn in Nederland zo bijzonder dat iedereen het er over heeft. Toen het gisteren in Noord-Nederland zo hard sneeuwde, stroomden de sociale media vol met berichten, filmpjes, foto’s en grappige beelden uit dat gebied. Klimaatontkenners roerden zich ook weer: zie je wel, er is niets aan de hand. Zich niet beseffend hoe zeldzaam sneeuwval in Nederland tegenwoordig is.

Als je via het internet informatie terugzoekt over de koude winters van weleer, dan word je gevoed door prachtige verhalen, oude foto’s, weerkaarten zelfs en noem maar op. Wil je een verhaal over de monumentale zomer van 1947 maken, dan is dat veel lastiger. Er is gewoon veel minder over beschikbaar. Zomerweer is fijn, maar leeft minder dan de winter.

Totale gedaanteverwisseling

Sneeuw dompelt het land onder in een totale gedaanteverwisseling. Van alle kleuren die de omgeving normaal domineren, blijft alleen het wit over. Met, als het echt allemaal meezit, overdag een diepblauwe lucht erboven. En een fel schijnende zon.

Advertentie

Smetteloos wit eerst, als de sneeuw net is gevallen. Er is niets mooier dan om vervolgens als eerste door die maagdelijke sneeuwlaag heen te banjeren. Helemaal als de sneeuw die er ligt van de beste soort is: poedersneeuw. Dan moeten de temperaturen wel onder nul zijn.

Sneeuwstorm Darcy

De laatste keer dat aan al die voorwaarden werd voldaan, was in februari 2021. De dagen, die aan sneeuwstorm Darcy voorafgingen, waren al fantastisch. Je wist dat het ging gebeuren. Dat er veel sneeuw zou vallen, die ook een tijdlang zou blijven liggen, bij temperaturen ruim onder het vriespunt. Die zaterdag 6 februari, toen de koude lucht het land langzaam veroverde. In het noordoosten viel al ijsregen, in de rest van het land was het nog gewoon nat.

Op steeds meer plaatsen kwamen de temperaturen onder nul. De noordoostenwind trok aan en werd koud. En vanuit het zuiden begon zich de neerslagzone op te bouwen die uiteindelijk alle sneeuw bracht. Helaas kwam de meeste sneeuw in de nacht. Ik had er graag doorheen gelopen. Maar toen het de volgende ochtend licht werd, was het leeuwendeel van de 25 centimeter al gevallen. En moest ik aan het werk, om erover te vertellen.

Sneeuw met daarboven een diepblauwe lucht. Ook uit februari 2021 - Reinout van den Born

Te weinig kunnen genieten

Ook in de week daarna heb ik te weinig kunnen genieten. Telkens weer werken, last in het verkeer doordat het de eerste dagen nog vaak sneeuwde. Juist dat waren de momenten die ik graag buiten had doorgebracht. Voor mij persoonlijk is er niets mooiers dan de vallende sneeuw. De gedaanteverwisseling van het landschap zelf meemaken, terwijl je buiten bent. Op de valreep kon het nog, maar de sneeuw die toen viel, stelde maar weinig meer voor.

Dat was zo mooi aan de sneeuw van gisteren in het noorden. Hij viel overdag, iedereen zag het gebeuren. Iedereen legde het ook vast. Van de sneeuw op straat tot de sneeuw in de tuin, op takken en struiken. Een fiets die er helemaal onder zat. De sneeuwpoppen, die onmiddellijk gebouwd werden, de sneeuwballengevechten die spontaan ontstonden.

Verhalen voor de eeuwigheid

Er raakten auto’s van de weg, op een deel van de A7 kon het verkeer bijna niet meer voor- of achteruit. Maar de plaatjes waren indrukwekkend en worden in Nederland bijna nooit meer gezien. De mensen die het meemaakten, hebben een verhaal dat ze nog lang zullen vertellen.

Dat is het met winterweer. Het maakt verhalen, verhalen voor de eeuwigheid. Het is nu eenmaal makkelijker om iets mee te maken als het sneeuwt, dan als de zon heel de dag schijnt. ‘Weet je nog toen, die dag dat heel de dag de zon scheen?’. Dat zul je niet snel horen. Het praat toch makkelijker over die dag dat je insneeuwde en eigenlijk geen kant meer op kon.

Het ultieme kersplaatje. Sneeuw tijdens de kerst van 2010 - Reinout van den Born

Samen schaatsen indrukwekkender dan naar het strand

Samen schaatsen op de grote meren maakt ook veel meer indruk dan met zijn allen naar het strand. En is ook veel bijzonderder. In 2021 lukte het een beetje, het land werd terstond een punt gelukkiger. Je hoeft je niet af te vragen wat nog één keer een Elfstedentocht met Nederland zou doen. Het zou een enorme golf van saamhorigheid door het land sturen.

Toen ik al die beelden van de sneeuw van gisteren in het noorden zag, was ik toch een beetje jaloers. Ik ben er niet heen gereden. Het zou niet dat gebracht hebben wat je voelt als de sneeuw je eigen omgeving in bezit neemt. Het is hetzelfde als naar de wintersport gaan. Ik doe het ieder jaar, maar de sneeuw daar brengt niet het genot van die paar vlokken thuis. En als het in Nederland sneeuwt, terwijl ik in de Alpen op de lange latten sta, dan voel ik toch het gemis. Van de sneeuw die thuis valt, terwijl ik er zelf niet bij ben. Want die telt toch het zwaarst.

Jaar wachten op nieuwe kansjes

Toen ik vanochtend wakker werd, zaten er een paar sneeuwvlokken op mijn auto. Even voelde ik weer die twinkeling van altijd, gevolgd door de harde realiteit dat het einde van de winter alweer in zicht is. En dat verder geen sneeuw meer wordt verwacht. Dat ik hoogstwaarschijnlijk weer een jaar moet wachten. Op een winter met nieuwe kansjes. Als die er al komen.