La Niña is alweer voorbij
Reinout van den BornHet duurde erg lang voordat ze begon en nu is ze officieel ook alweer voorbij. Volgens de Amerikaanse weerdienst NOAA is de La Niña van de afgelopen paar maanden geëindigd. De temperaturen langs de evenaar op de Grote Oceaan zijn weer normaal.
Van een La Niña is sprake als de zeewatertemperaturen langs de evenaar op de centrale delen van de Grote Oceaan minimaal een halve graad beneden normaal liggen. En normaal is op dit moment de vergelijkingsperiode 1991 tot en met 2020.
Nauwelijks meer een afwijking
In maart werd in de ENSO (El Niño Southern Oscillation) gebieden 3 en 4 op de centrale delen van de Grote Oceaan een temperatuurafwijking van -0,01 graden gemeten. Dat valt buiten de definitie en daarmee kan La Niña als beëindigd worden beschouwd. Ze heeft uiteindelijk niet meer dan enkele maanden geduurd: duidelijk korter dan eerst gedacht.
Behalve de afwijkingen in de zeewatertemperaturen op de Grote Oceaan horen bij La Niña ook afwijkende patronen in de atmosfeer boven deze gebieden. Om de afkoeling van het zeewater in het ENSO-gebied mogelijk te maken, is tijdens een La Niña een sterke passaatwind nodig. Die was er de afgelopen maand nog steeds. Ook moeten zich dieper onder het zeewateroppervlak flinke hoeveelheden koud zeewater ophouden, die aan de westkust van Zuid-Amerika opwellen en dus naar boven komen. Die voorraden zijn nu zo goed als op.
Verder bij de bron vandaan
Andere reacties op La Niña vinden we verder bij de bron vandaan. Zoals zwaardere onweersbuien dan anders boven Indonesië. Ook de neerslagpatronen in Zuid-Amerika wijzigen tijdens de afwisseling van fases met een La Niña en een El Niño.
Maar ook het oosten van Australië heeft met de invloed van La Niña te maken, in de vorm van zwaardere regens dan anders. Het oosten en noordoosten van Australië zijn de laatste tijd dan ook regelmatig in het nieuws geweest, in verband met overvloedige regenval en de overstromingen die daarbij hoorden. Ook in Noord-Amerika is een duidelijk verband te zien tussen de overheersende stromingspatronen daar en de staat van ENSO. Zowel El Niño als La Niña drukken duidelijk hun stempel op het weer in vooral de VS.
Orkaanseizoen wordt door ENSO beïnvloed
Op de Atlantische Oceaan lijkt er een verband te zijn tussen de kracht van het orkaanseizoen en het optreden van La Niña en El Niño. Zo zorgt een El Niño in het gebied waar de Atlantische orkanen ontstaan voor extra wind op hoogte. Dit fenomeen wordt windschering genoemd. Orkanen houden er niet van. In tijden met El Niño ontstaan er vaak dan ook minder dan anders. In tijden met La Niña gebeurt het omgekeerde. Dan is het in de gebieden waar de orkanen ontstaan juist rustiger en komen ze relatief gezien gemakkelijker tot ontwikkeling.
Europa en Afrika liggen relatief ver bij de Grote Oceaan vandaan. Toch worden ook hier wel effecten verondersteld van de ENSO-cyclus. In Afrika gaat het daarbij om het gedrag van de regentijd en de afwisseling van erg droge en nattere fasen. Waarbij met name de droge fase ook de oorzaak kan zijn van terugkerende hongersnoden, in bijvoorbeeld de Hoorn van Afrika.
In Europa minder effecten
Van Europa wordt gezegd dat het weer in onze omgeving nauwelijks verband houdt met datgene wat er op de Grote Oceaan gebeurt. Toch zijn er meteorologen die denken dat het optreden van grote droogtes in het zuiden van Europa wel degelijk deels aan La Niña toe te schrijven is, door het sterker worden van het Azorenhogedrukgebied en het op een noordelijkere positie uitkomen ervan. Het houdt storingen in Zuid-Europa dan langere tijd tegen.
Voor ons deel van Europa wordt een (klein) verband gezien tussen de ENSO-cyclus en de hoeveelheid regen in het voorjaar. El Niño (vorig jaar) zou dan een nat voorjaar opleveren en La Niña (dit jaar) juist een droog voorjaar. In dit geval lijkt die vlieger op te gaan.
Komende tijd is ENSO neutraal
Voor de komende maanden wordt op de Grote Oceaan rond de evenaar een neutrale situatie verwacht. Geen El Niño dus en ook geen La Niña. Voor het vervolg in het komende najaar zijn de kaarten nog niet geschud, maar lijkt de kans op het terugkeren van La Niña iets groter dan de kans op het opkomen van een nieuwe El Niño. We gaan zien hoe dat uitpakt.
