Vliegtuigen komen vaker in hevige turbulentie terecht

Foto boven: Vliegtuigen komen tegenwoordig vaker in hevige turbulentie terecht - Wikipedia

Ze zijn dit jaar alweer meerdere keren in het nieuws gekomen: de vliegtuigen die in extreme turbulentie terechtkomen en daarna een noodlanding moeten maken, omdat veel passagiers tijdens de heftige bewegingen aan boord gewond zijn geraakt. Sociale media staan vol met filmpjes van passagiers die angstige momenten doormaakten.

Eén zo'n bericht was er op 1 juli van dit jaar. Een vliegtuig, onderweg naar de Uruguayaanse hoofdstad Montevideo moest in Brazilië een noodlanding maken. Het toestel was in zware turbulentie terechtgekomen en veel passagiers waren gewond geraakt. Na de landing moesten er minstens tien in een ziekenhuis worden behandeld. Sommigen van hen hadden nekfracturen en verwondingen in het gezicht, zo staat in een bericht in het AD te lezen.

Meerdere voorbeelden

Eerder dit jaar was een vliegtuig van Qatar Airways in het nieuws. Tijdens een vlucht van Doha naar Dublin raakten 12 mensen gewond toen het toestel door een gebied met hevige turbulentie vloog. Kort daar weer voor overleed een 73-jarige Brit tijdens een vlucht van Singapore Airlines, van Londen naar Singapore. Dat vliegtuig maakte in Bangkok een noodlanding. Twee weken na die vlucht lagen er nog steeds twintig mensen in het ziekenhuis.

Hevige turbulentie komt niet zelden onverwacht. Als een vliegtuig een gebied met windschering (veranderingen in windsnelheid en -richting met de hoogte) met hoge snelheid binnenvliegt, kan het toestel van het ene op het andere moment hevig gaan schudden. Windschering treedt onder meer op in de buurt van zware buien, waar de lucht erg onrustig is, boven hooggebergten, of als een vliegtuig een gebied binnenvliegt waar de straalstroom ligt.

Als je tijdens hevige turbulentie niet in de gordels zit, kan het gebeuren dat je door de cabine vliegt en tegen het plafond aan komt. In het vliegtuig, dat onderweg naar Montevideo in hevige turbulentie terechtkwam, moest na afloop iemand uit de bagagevakken worden gehaald. Soms komen mensen zo hard met het plafond in aanraking, dat panelen van het binnenwerk van het toestel loskomen. Het is goed te begrijpen dat daarbij verwondingen ontstaan.

In de VS veel turbulentie

Uit onderzoek blijkt dat in de Verenigde Staten, waar bijzonder veel gevlogen wordt, jaarlijks ongeveer 65.000 vluchten in min of meer hevige en zo’n 5.500 vluchten zelfs in extreme turbulentie terechtkomen. Het kost de luchtvaartmaatschappijen ieder jaar tot in totaal ongeveer een half miljard dollar aan extra geld, door vertragingen, verwondingen aan boord en schade aan vooral het interieur van de vliegtuigen.

De vervelendste vorm van turbulentie is de ‘Clear Air Turbulence (CAT)’ die onder heldere omstandigheden optreedt en die je niet meteen aan ziet komen. In een derde van de gevallen, waar turbulentie de oorzaak was van ongevallen in het vliegtuig, trad de turbulentie op zonder dat ervoor gewaarschuwd was.

‘Clear Air Turbulence’ neemt toe

De verwachting is dat Clear Air Turbulence in de periode tussen 2050 en 2080 flink zal toenemen, waarbij het zwaarste type turbulentie het sterkst in opkomst zal zijn. Tijdens een typische trans-Atlantische vlucht krijgt een vliegtuig nu ongeveer 10 minuten met (meestal relatief lichte) turbulentie te maken. In de toekomst kan die tijd verdubbelen of misschien wel verdrievoudigen, denken deskundigen. Klimaatverandering is hiervan de oorzaak.

In principe wordt vliegen er niet minder veilig door, is de verwachting. De vliegtuigen kunnen er tegen. Wel is het belangrijk om aan boord tijdens de vlucht de gordels om te houden, om ongelukken te voorkomen. Vooral het cabinepersoneel is kwetsbaar. Bij gewonden gaat het nu in 80 procent van de gevallen om cabinepersoneel. De luchtvaartsector neemt het probleem serieus en onderzoekt hoe de procedures aan boord van vliegtuigen zo kunnen worden aangepast dat de kans op verwondingen door turbulentie zo klein mogelijk is. Zeker als er onweer in de buurt is, maar ook als vliegtuigen hoog in de lucht met de straalstroom in aanraking komen, is het echter heel verstandig om de gordels om te houden.

In de gordels

En toch gaat het af en toe mis. Rond 10 juni van dit jaar kwam een Airbus A320, onderweg van Palma de Mallorca naar Wenen in een zware onweersbui met grote hagel terecht. Door de kracht van de op het toestel inbeukende hagel, sloeg de hele neus weg. Ook raakten de ruiten van de cockpit verbrijzeld. Met behulp van de automatische systemen van de Airbus kon het toestel toch landen. Het goede nieuws is, dat de vliegtuigen eigenlijk toch altijd veilig aan de grond komen. Het minder goede dat de passagiers doodsangsten uitstaan. De voorbeelden laten wel zien, dat je aan boord het beste altijd de gordels om kunt hebben. Dan komt het meestal wel goed. Het vliegtuig vangt de klappen uiteindelijk op.