Wat is er met de winter in de ‘Gouden Driehoek’ gebeurd?

Foto boven: Winterweer in Groningen, zoals dat vroeger zo vaak gebeurde - Jannes Wiersema

Toen er gisteren sneeuw viel en de zachte lucht verdrong, was het een strook over het midden van het land waar het meeste viel. De omgeving van Arnhem was koploper met 4 tot 5 centimeter, op andere plekken was het 2 tot 3 centimeter.

Advertentie

Aan weerszijden van deze strook viel minder en in delen van het noorden zelfs vrijwel niets. Het is niet de eerste keer dat het midden van het land de meeste sneeuw kreeg en het noorden niets. In november was dat ook al eens zo. Maar er zijn meer voorbeelden.

Winterweer in Groningen, zoals dat vroeger zo vaak gebeurde - Jannes Wiersema

Vaak sneeuw in midden van het land

Denk aan de start van de vorstperiode in februari 2021. Toen liet sneeuwstorm Darcy in een strook over Midden- en Oost-Nederland 20 tot 30 centimeter sneeuw achter, in Groningen vrijwel niets. In de winter van 2017 was er een band met 10 tot 15 centimeter sneeuw, die delen van Midden-Nederland gedurende enkele weken wit kleurde.

Later dat jaar, in december groeide de sneeuwlaag op de Veluwe hier en daar tot 40 centimeter aan. Eerst door sneeuwbuien vanuit het noordwesten, later door een sneeuwzone, horend bij een lagedrukgebied dat ten zuiden van Nederland langs naar het oosten trok.

Noordoosten blijft er ineens vaak buiten

Een gebied dat in dit verhaal steeds vaker mist, is het noordoosten van het land. Vroeger moest je in het noordoosten zijn als je vroeg winterweer met sneeuw wilde meemaken. Koude lucht kwam vaak vanuit die hoek het land in. Of bereikte alleen die regio maar.

De laatste keren dat dit gebeurde was tijdens de winters van 2016 en 2014. Beide winters verliepen zeer zacht en brachten hoegenaamd geen winterweer met zich mee. Het noordoosten echter kende zowel in 2014 als in 2016 wel een winterse fase.

IJs in de vaarten in Groningen - Jannes Wiersema

In 2014 had alleen noordoosten winter

In 2014 gebeurde dat in het weekend van 24 tot en met 26 januari. Terwijl het in de rest van het land zacht bleef, viel in het noordoosten tijdelijk de vorst in. Zondagochtend 26 januari vroor het in Nieuw-Beerta zelfs 7,2 graden. Het kwik was er toen al drie dagen achtereen niet meer boven het vriespunt gekomen. Tijdens de laatste dagen viel daar ook sneeuw.

Winterliefhebbers in de rest van land keken jaloers naar het noordoosten, waar alleen foto’s met sneeuw en ijs vandaan kwamen, terwijl er in de rest van het land geen spoortje van de winter was te zien of zou komen. De tegenstelling kon eigenlijk niet groter zijn.

Stuifsneeuw in het Groningse land - Jannes Wiersema

In de winter van 2016 opnieuw in noordoosten prijs

In de winter van 2016 gebeurde tussen 3 en 7 januari iets vergelijkbaars. Opnieuw drong koude lucht het noordoosten binnen en viel daar regionaal wat sneeuw. Nieuw-Beerta schopte het dit keer tot 4 ijsdagen, met een laagste temperatuur van -5,4 graden.

Doordat het in het noordoosten op grote schaal tot ijzel kwam, gaf het KNMI meerdere dagen achtereen een code rood af. De beelden die uit het noordoosten tot ons kwamen, waren indrukwekkend. Met veel ijs op van alles en zelfs schaatsers op de weg.

Sneeuw, zover het oog reikt - Jannes Wiersema

Gouden Driehoek

Onder winterliefhebbers werden de drie noordelijke provincies liefkozend de ‘Gouden Driehoek’ genoemd. Vanwege het vaak optreden van winterweer in die regio, terwijl er in de rest van het land helemaal niets aan de had was. Samen waren we stiekem jaloers.

Nadien is in dat beeld veel veranderd. Als bij toverslag zijn de hogedrukgebieden boven Scandinavië, die meestal achter de winterinvallen in het noordoosten van het land zaten, van de weerkaarten verdwenen. Het wil gedurende de wintermaanden gewoon niet meer lukken. De ‘Gouden Driehoek’ heeft hierdoor in het weer ook snel aan glans verloren.

Andere wintervarianten

De wintervarianten die we in Nederland nog wel hebben, hangen met noordelijke of noordwestelijke wind samen, die vooral koude bovenluchten naar ons land blazen, via zee. In het noorden is die lucht nog behoorlijk aangewarmd, in het midden en zuiden duidelijk minder. Daar merk je meer van de winterse inslag van dergelijke stromingen dan in het noorden van het land. En zijn buien dan ook vaker winters, met hagel en dus ook sneeuw.

Een andere wintervariant is die waarbij een lagedrukgebied ten zuiden van ons land naar het oosten trekt, terwijl Nederland in koude lucht ligt. De bijbehorende neerslag, die dan nog als sneeuw kan vallen, bereikt het zuiden en midden van het land vaak wel, maar het noorden niet meer. Ook dan trekt het winterweer aan de ‘Gouden Driehoek’ voorbij.

‘Laat het maar gauw lente worden’

Waarnemer Jannes Wiersema in het Noordoost-Groningse Rodeschool kan erover meepraten. Daar waar hij vroeger vaak op de eerste rang zat als het om winterweer ging, is hij nu degene die naar een groene wereld kijkt, terwijl het in andere delen van het land sneeuwt. Gisteren was dat ook zo. Wiersema, winterliefhebber in hart en nieren, is er niet blij mee. ‘Het lukt hier gewoon niet meer,’ zegt hij. ‘En dat is al een hele tijd zo. Laat het maar gauw lente worden’.