Zeer zware storm 1976 bracht weerpassie voor het leven

Foto boven: Schade in Amsterdam na de januaristorm in 1976 - Rob Mieremet / Anefo

Voor mij is het vandaag precies 49 jaar geleden dat mijn passie voor het weer werd geboren. Hoewel die interesse er door een voorliefde voor sneeuw al langere tijd latent was, was het uiteindelijk de zeer zware storm van 2 en 3 januari 1976 die de doorslag gaf.

Advertentie

En dan gaat het om de storm die gedurende 2 dagen het Noordzeegebied trof en in diverse landen aan in totaal 60 mensen het leven kostte. Een veelvoud raakte gewond. In Denemarken en Duitsland braken dijken door en moesten duizenden mensen hun huizen uit, tientallen schepen raakten in moeilijkheden en de schade was enorm.

Schade in Amsterdam na de januaristorm in 1976 - Rob Mieremet / Anefo

Randstoring

Ons deel van Europa was in de ban van een sterke westcirculatie, veroorzaakt door een hogedrukgebied boven Zuid-Europa en sterke lagedrukgebieden in het hoge noorden. In de nacht van 1 op 2 januari ontstond, midden op de Oceaan en onder de straalstroom, een randstoring die – al uitdiepend – snel oostwaarts trok.

Op 2 januari trok de storm overdag over de Britse eilanden. Door de zeer zware windstoten, waarmee de passage van de storm daar gepaard ging, en de omwaaiende bomen als gevolg ervan, deden zich op de weg talloze verkeersongevallen voor, waarbij 24 personen de dood vonden. In de bossen was de schade enorm. Verder veroorzaakte de extreme regenval, waarmee de storm gepaard ging, er op uitgebreide schaal overstromingen.

Wij werden bij opa en oma in Nunspeet gedropt

In de aanloop naar de storm werden wij als kinderen (ik was 7, mijn broertjes waren 5 en 3 jaar oud) bij opa en oma in Nunspeet gedropt. Mijn ouders zouden dat weekend in Zeeland, in Cadzand verblijven. Dat was wel een heel strategische keuze.

De weerkaarten van de storm van 2 en 3 januari 1976 - Wetterzentrale.de

Ik kan met niet herinneren dat er die avond veel aan de hand was. Waarschijnlijk zijn we rond half 8 naar bed gedirigeerd, op de eerste verdieping van het huis in Nunspeet. Het was een klassieke twee-onder-een-kap met mooie balkons, een kamer-en-suite en een hoge, oude notenboom ernaast. Om het huis heen stonden meer van dit type woningen, met ook hoge, vrij oude en imposante bomen daar tussendoor. Een mooie plek dus.

Eerst rustig slapen, maar later niet meer

We zijn rustig gaan slapen. In de nacht was dat echter niet meer mogelijk. De storm had ook Nederland bereikt. En het was niet zomaar een storm. Aan zee werden in Vlissingen en IJmuiden uurgemiddelden van winkracht 11 bereikt, een zeer zware storm dus, met windvlagen tot 144 kilometer per uur. Ook in het binnenland werd op een aantal plaatsen windkracht 10 aangetekend, een zware storm, met navenant zware windstoten.

Doordat het zo stormde en wij wakker waren, kwam mijn oma naar boven, naar de slaapkamer. Ze deed het licht aan en kwam bij ons op bed zitten om verhaaltjes te vertellen. Het stormde zo hard dat je af en toe bang werd dat het huis het niet zou houden. De dakpannen rommelden op het dak, dat in de zwaarste windstoten af en toe vervaarlijk kraakte.

De kerk St.-Annakerk in Amstelveen verloor zijn dak tijdens de storm - Rob Mieremet / Anefo

Oma schrok zich helemaal rot

Toen plotseling een hels kabaal klonk, verdween mijn oma korte tijd naar een andere kamer, aan de voorkant van het huis. Wat ze daar aantrof, joeg haar de schrik om het lijf. Maar ze vertelde ons bij terugkomst niets. Alleen uit haar gezichtsuitdrukking viel op te maken dat ze zich grote zorgen maakte. De storm hield aan, veel vaker klonk kabaal, maar nu steeds van verder weg. Het huis hield het en uiteindelijk vielen we weer in slaap.

De volgende dag zagen we pas wat er allemaal was gebeurd. Het was een ravage in de wijk. Bomen waren omgewaaid, balkons van de huizen afgerukt. De omgeving lag bezaaid met takken en dakpannen. Het helse kabaal waar mijn oma zo van schrok, bleek te zijn veroorzaakt door een deel van de boom, vlakbij het huis. Het was door de wind afgebroken, opgetild, over het huis heen geblazen en aan de andere kant weer op de grond terechtgekomen. Daar hebben we inderdaad enorm geluk gehad. Dat had veel slechter kunnen aflopen.

Overdag hield de storm aan

Ook overdag hield de storm aan. Vooral het noorden kreeg er zelfs voor een tweede keer van langs. De Sint-Bonifatiuskerk in Leeuwarden verloor zijn torenspits, van de Sint-Annakerk in Amstelveen verdween het dak. In de bossen werd, net als eerder al tijdens de stormen van november 1972 en april 1973, enorme schade aangericht.

Aan de kust trad grote duinafslag op. Bij Vlissingen werd een gat in de boulevard geslagen en op Texel kwam de Eierlandse polder in nood. Even werd een ontruiming overwogen, maar die bleek uiteindelijk niet nodig. Ook op zee was de nood hoog. Diverse schepen liepen lang de Nederlandse kust aan de grond. Tenminste 10 mensen verdronken.

Dijken braken door

In Zeeland moesten in Stavenisse de vloedplanken worden gesloten. In België braken bij Walem en Ruisbroek de dijken door. In de provincie Antwerpen kwam het hierdoor tot grote overstromingen. Na deze overstromingsramp werd in België het Sigmaplan opgesteld dat het Zeescheldebekken tegen stormvloeden vanaf de Noordzee moet beveiligen.

Ook in Denemarken en in Duitsland braken op diverse plaatsen de dijken door, met overstromingen als gevolg. In Duitsland vielen 12 doden, in Denemarken moesten duizenden mensen hun huis uit. Ook in Ierland, Zweden en België vielen slachtoffers.

Weerpassie was geboren

Voor mij betekende de storm dat ik vandaag, 49 jaar geleden, in Trouw voor de eerste keer het uitgebreide weerbericht van Hans de Jong las. Daarmee was de beer los en is de rest geschiedenis. De passie voor het weer heeft me sindsdien nooit meer losgelaten.