De vele regen van de laatste 8 maanden laat in Nederland meer en meer sporen na. Als je buiten een beetje om je heen kijkt, kun je dat makkelijk zien. Nog veel meer dan anders is Nederland nu even een echt waterland, tot in zijn haarvaten aan toe.
Gemiddeld over het land is de laatste 8 maanden ruim 1000 millimeter regen gevallen. Dat is ruim een meter water en ongeveer twee keer zoveel als normaal in een vergelijkbare periode. Niet alleen heeft die regen ervoor gezorgd dat alle tekorten, die in de afgelopen – vaak droge jaren – waren ontstaan, helemaal zijn aangevuld. Nu hebben we eigenlijk teveel.
Reacties op de regen zijn wisselend
De reacties op het natte weer zijn natuurlijk wisselend. Boeren en recreanten zijn er – om begrijpelijke redenen – in het algemeen niet blij mee. Natuurbeheerders klinken een stuk positiever. En dat komt natuurlijk doordat water juist in de natuur zo’n grote rol speelt en het hier de droogte was die de afgelopen jaren steeds de hoofdrol opeiste. We maken een rondje, op zoek naar de sporen van de regen van de laatste tijd. En proberen daarbij na te gaan of het natte weer goed is geweest, of juist hindernissen heeft opgeworpen.
Wie op pad is in de auto, op de fiets of te voet komt het nu dagelijks tegen: water in het land. In je eigen omgeving ken je de plekken wel waar het water in natte perioden als eerste blijft staan, maar ook als je ergens niet bekend bent, kost het op dit moment weinig moeite om te zien dat we uit een bijzondere periode komen. Gisteren schreven we nog over hoeveel duinpannen de afgelopen tijd met water zijn volgelopen. Fiets- en wandelpaden, die onder water staan, zijn vaak voor langere tijd afgesloten geweest. Of zijn nog steeds dicht.
Stille ramp voor akkerboeren
Voor de boeren betekent de regen dit voorjaar een stille ramp. Door de verzadigde bodem kunnen ze met hun machines het land niet op, waardoor het poten en zaaien van de nieuwe gewassen in het gedrang komt. Kranten berichten over gebieden waar de nood op dit moment hoog is. Soms kunnen dat onverwachte plekken zijn, zoals het zuidoosten van Brabant. Normaal is dat één van de droogste gebieden van Nederland, maar in de bijna voorbije meimaand juist het allernatst. Velden waar de waterschappen normaal geen omkijken naar hebben, staan er nu al langere tijd onder water. De boeren zitten zich intussen te verbijten.
Een positieve bijwerking van het natte weer is dat de grondwaterstanden zich in heel Nederland hebben hersteld. En meer dan dat: er zijn gebieden waar beheerders de grondwaterstand al een tijdje historisch hoog noemen. Het water onder de grond is onze buffer voor drogere tijden, die later dit jaar ongetwijfeld ook weer zullen komen. Een gezonde grondwaterstand betekent dat bomen en planten met hun wortels bij het water kunnen komen, ook als er geen regen valt. Zo is er een veel betere buffer als het droog en warm is dan in voorgaande jaren.
Beken floreren als nooit tevoren
Beheerders van beeksystemen en natuurgebieden, waarin de aanwezigheid van water een grote rol speelt, hebben de regen van de laatste 8 maanden met gejuich begroet. De beken in Nederland stromen weer, zelfs de watergangen die al jaren droog stonden. Als je van beken houdt, is dit de tijd om ze op te zoeken. Ze zien er fantastisch uit, het is een genot om het water, dat alle kanten uit stroomt, op dit moment te volgen. In lange tijd is het niet zo goed gegaan met de beeknatuur als nu. Vanuit deze hoek hoor je dan ook helemaal geen klachten.
Ook voor meertjes en vennen betekende de regen veel. Ze konden weer volstromen, ook al die meertjes die in de afgelopen droge jaren waren verdwenen. Er zijn zelfs nieuwe meertjes bijgekomen, zo valt her en der te lezen. En dat is dan natuurlijk weer even wennen. Laat het zo maar blijven, denken veel beheerders. Dan kan ook de zo kwetsbare en de laatste jaren zwaar aangetaste natuur in de omgeving van de vele meertjes weer wat herstellen.
De bossen zijn weer donker, het blad ruist
Mensen die vaak in het bos komen, zal de metamorfose die zich daar dit voorjaar heeft afgespeeld niet zijn ontgaan. Allereerst kom je natuurlijk de nodige modder tegen in onze bossen en zijn veel zandpaden getekend door de stroomgeulen, die de afgelopen maanden zijn ontstaan om het vele regenwater af te voeren. Maar veel mooier is het om te zien hoe de bomen in blad zijn gekomen. Er is veel meer blad dan de afgelopen jaren, de bladeren zijn dikker (je hoort het geruis van de wind weer) en in de bossen is het een stuk donkerder.
Verder floreert het mos, op oude boomstammen en beukebomen, onder de nu vochtige omstandigheden in het bos. Zelfs als het een paar dagen droog is geweest, voel je nog steeds hoe vochtig het is tussen de bomen. Met de steeds wel hoge temperaturen van de laatste tijd, doet het er een beetje aan een regenwoud denken. Ook paddenstoelen hadden het afgelopen najaar natuurlijk al baat bij de vele regen. Die gedijen goed in een vochtig klimaat. Overigens haal je de bomen, die door de droogte van de laatste jaren zwaar zijn aangetast, er nog steeds moeiteloos uit. Die herstellen ook door de regen van nu maar nauwelijks.
Groenexplosie in de tuin
In de tuin heeft zich de afgelopen maanden een ware groenexplosie voltrokken. Alles wat maar groen is, heeft een snelle groeispurt ingezet. Grasvelden blijf je maaien en ook op de bermen van wegen heeft zich een groene metamorfose afgespeeld. Het wordt voor de wegbeheerders nog een hele klus om dat de komende tijd in goed banen te leiden.
In de levende natuur levert de vele regen van dit voorjaar gemengde gevoelens op. In de insectenwereld zijn er veel soorten die in een vochtig klimaat op zich goed gedijen en zich makkelijk voortplanten. Anderen insecten spoelen weg en komen om. Per saldo lijkt het natte weer wel meer insecten op te leveren.
Vogels reageren wisselend op de regen
Bij de vogels hebben vooral de insecten etende soorten het lastig. Want als het regent, kunnen ze bijna geen voedsel vinden. En veel vet op de botten hebben ze toch al niet. Onder deze soorten vallen in een natte periode dan ook slachtoffers.
Andere vogels wachten rustig af. Hun verendek is redelijk waterafstotend en zo komen ze zelfs de natste dagen wel door. Een beetje rust voor de vogels levert de regen ook wel op, want roofvogels en ook katten (die niet van regen houden) zijn minder actief en dus is het veiliger buiten de deur. Ook roofdieren gaan minder efficiënt te werk doordat ze meer energie nodig hebben om in het natte weer warm te blijven. Dat gaat ten koste van hun effectiviteit tijdens het rover. Daar kunnen ze in natte perioden gewoon wat minder kracht aan besteden.
Het komt zoals het komt…
En zo zie je dus dat de regen in en buiten de natuur tot gemengde reacties leidt; hoe kan het ook anders. In de natuur lijken de seinen toch meer op groen staan. Terwijl de mens de regen waarschijnlijk vooral lastig vindt. Gelukkig kunnen we er weinig aan doen. Het komt zoals het komt, zeggen we dan maar. En daar zullen we het ook in de moderne tijd mee moeten doen.
Foto boven: Jannes Wiersema.
Verder lezen:
Volg ons ook op facebook en X!
Jouw foto op Weerverteller.nl?
Stuur je foto naar foto@weerverteller.nl, of via X met de vermelding van @weerverteller
