Op de kaarten dreigt een winterse drukverdeling te ontstaan

Foto boven: Ook nu bevinden we ons al in koele, polaire lucht - Ed van Pelt

Er dreigt op de weerkaarten volgende week iets van een winterse drukverdeling te ontstaan. Het is nog ver weg, het is ook delicaat, maar toch zijn er aanwijzingen dat het op termijn iets kouder kan worden. En alleen al aanwijzingen dat er iets zou kunnen gebeuren, zijn in de flutwinters van tegenwoordig de moeite van het bespreken waard.

Advertentie

Na een op de meeste continenten erg warm verlopen herfst, zagen we de laatste weken her en der de eerste speldenprikjes van de winter. Een eerste uitbraak van kou vanuit het noorden was er boven Europa eigenlijk halverwege september al, leidend tot het ontstaan van lagedrukgebied Boris. In Centraal-Europa kwam het toen tot een overstromingsramp, in delen van de Alpen viel een dikke laag sneeuw. Op sommige plaatsen in korte tijd anderhalve meter.

Ook nu bevinden we ons al in koele, polaire lucht - Ed van Pelt

Tweede uitbraak

Een tweede uitbraak deed zich halverwege november voor. Net als in september stroomde aan de oostflank van een hogedrukgebied in de regio IJsland – Groenland een grote hoeveelheid koude lucht vanuit het noorden naar ons deel van Europa. Deze uitbraak was al een stuk kouder dan die in september. Op een hoogte van ruim 500 meter daalde de temperatuur boven het Noordzeegebied tot -38 graden. In combinatie met het nog warme water van de Noordzee ontstonden zware winterse buien, die ook bij ons lokaal kortdurend een sneeuwdek van tussen 5 en 10 centimeter opleverden. In het noorden van Frankrijk passeerde een actief lagedrukgebied. Aan de noordkant ervan viel regionaal 20 tot 30 centimeter sneeuw.

Terwijl die koude lucht ons deel van Europa alweer heeft verlaten, waren het de afgelopen dagen delen van Canada en het noorden en noordoosten van de VS die met een volgende uitbraak van ijskoude lucht te maken kregen. Het ging om lucht die vanuit het binnenland van Siberië afkomstig was, het ijs op de Arctische Oceaan was overgestoken en vervolgens via Canada naar het zuiden kwam, het noorden en noordoosten van de VS in. Enkele dagen geleden hebben we op deze site nog geschreven over de enorme hoeveelheden sneeuw die het passeren van die koude lucht over het nog warme water van de Grote Meren opleverde.

VS op termijn weer zachter

Terwijl de komende dagen nog een tweede puls met ijskoude lucht vanuit Canada naar het zuiden lijkt te komen, ziet het ernaar uit dat de VS op de wat langere termijn de koude lucht weer ziet verdwijnen. In Canada blijft de koude lucht op veel plaatsen wel aanwezig, maar dat is dan ook echt een winterland. Alleen in het zuidoosten wordt daar op termijn zachter.

De uitbraken van kou van dit moment boven Noord-Amerika lijken met het gedrag van de Poolwervel boven de Noordpool te maken te hebben. Die – normaal cirkelvormige – straalstroom in de stratosfeer, boven en rond het poolgebied, werd door het hogedrukgebied boven Groenland wat ingedrukt, en kreeg daardoor in plaats van een cirkelvormige een wat meer langgerekte vorm. Daardoor kwam over de Noordpool de langgerekte windbaan tot stand die de koude lucht vanuit Siberië, via het poolgebied naar Canada en VS blies.

In de polaire lucht kwamen vanochtend ook nog een paar buitjes voor - Jolanda Bakker

Bij ons juist wisselvalliger

Voor het weer in Europa betekent zo’n langgerekte poolwervel vaak dat de kou weer verdwijnt. Bij ons komt juist een windbaan vanaf de Atlantische Oceaan op gang, die lagedrukgebieden aanvoert en het weer wisselvalliger maakt. Dat is al een tijdje bezig en lijkt de komende dagen, als een volgende puls vanuit het westen komt, nog even door te zetten. Donderdag en in de nacht naar vrijdag passeren twee regengebieden en gaat het even flink waaien.

Ongeveer dan zien we op de Oceaan iets interessants gebeuren. Ten noorden van het polaire front (zuid van Groenland) ontstaat een hogedrukgebied dat naar het oosten trekt, in kracht wint en versterking krijgt van een ander hogedrukgebied, verder naar het noorden.

Lagedrukgebied op zuidelijke koers

Aan de zuidkant van dit hogedrukgebied ontstaat op hetzelfde moment in het polaire front een lagedrukgebied, dat ook snel sterker wordt en via een relatief zuidelijke koers op het noordwesten van Europa af koerst. Het komt zaterdag wellicht boven het noorden van Frankrijk terecht. Nog een lagedrukgebied, op dat moment in de buurt van IJsland, wordt ondertussen door het zich snel opbouwende hogedrukgebied op de Oceaan naar het zuiden gedirigeerd en trekt in het weekend via Schotland naar Engeland, om daar op te lossen.

In Nederland blijven we door deze ontwikkeling het komende weekend in de vrij koude lucht, die in de nacht naar vrijdag, na de passage van het regengebied dan, ons land al binnenstroomt. De wind wordt zaterdag bij ons noordwestelijk en in de loop van zondag noordelijk. Daarbij kan een deel van de neerslag, die bij het lagedrukgebied boven Frankrijk hoort, zaterdag nog tot onze omgeving doordringen. En is er een kansje dat er lokaal ook wat natte sneeuw valt. Zondag zou het dan om een enkele, licht winterse bui gaan, die dag vanuit het noordoosten.

Hogedrukgebied naar Noorse Zee

In de periode na het weekend wordt het hogedrukgebied dagenlang boven de Noorse Zee en het zuiden van Scandinavië berekend. Die ontwikkeling zou een periode met noordoostenwinden en de aanvoer van vrij koude lucht kunnen opleveren. Lagedrukgebieden worden zo naar het hoge noorden, maar deels ook zuiden van Europa gedirigeerd. Als drukverdeling, ziet dit er winters uit. De uitwerking ervan lijkt vooralsnog niet heel spectaculair, doordat bewolking wordt aangevoerd en nog steeds af en toe wat lichte regen of natte sneeuw kan vallen. Gebeurt dit zo, dan blijven de temperaturen meest boven nul, al wordt het overdag niet warmer dan 3 graden.

In de tweede helft van de week kan de aangevoerde lucht wel wat droger worden. Dat zou dan enkele vorstnachten kunnen opleveren. Mocht het inderdaad zover komen, dan zou het kwik in dat geval ook overdag nauwelijks meer boven nul komen. In de pluim is die berekening één van de koudste opties, dus zullen we met deze uitkomst nog maar niet al te hard rekening houden. Dat het volgende week wat kouder wordt, lijkt echter wel duidelijk.

Het is één van die kansjes

Het is één van die kansjes op een wat meer winterse situatie die zich de komende twee of drie weken kan voordoen, voordat de poolwervel de westcirculatie in gang zet. Die poolwervel is nu al beresterk en lijkt dat nog enige tijd te blijven. Later in de periode, en dan hebben we het over het tijdvak vanaf de tweede helft van december, lijkt de poolwervel wel geleidelijk wat aan kracht te verliezen. Dan zou dan voor later in de winter interessant kunnen zijn.