Het ongecensureerde jaaroverzicht, uit de herinnering

Foto boven: Een mooie dag in de zomer. in de buurt van Breedeweg - Reinout van den Born

De kerstdagen naderen en voordat we het weten, is het jaar 2024 voorbij. De tijd van de overzichtjes komt er weer aan en zo zal straks ook op veel plaatsen op het weerjaar worden teruggeblikt. Weerverteller.nl doet dat nu alvast, uit het hoofd. Om die dingen terug te halen die het afgelopen jaar zo zijn opgevallen dat we ze ons nog herinneren.

Advertentie

Van de winter weten we allemaal dat het eigenlijk geen winter was. Eind november en begin december 2023 was het even wat kouder met een paar keer sneeuw, maar daarna regeerde het zachte weer de decembermaand. In januari kwam het tot twee koudere weken.

Een mooie dag in de zomer. in de buurt van Breedeweg - Reinout van den Born

Toch nog even schaatsen op natuurijs

In die eerste week vroor het vooral en bleef neerslag grotendeels uit. Ik heb nog een paar dagen geschaatst, op de natuurijsbaan in Oosterbeek. Dat was heerlijk. Ook op ondergelopen weilanden kon even geschaatst worden, op prachtig glad ijs.

Een beetje sneeuw in januari - Reinout van den Born

Schaatsen in Oosterbeek - Reinout van den Born

In de week daarna was de ijspret voorbij, maar kwam het nog wel tot eerst ijzel en daarna winterse buien. Het werd in onze omgeving toen even wit, alvorens de zachte lucht terugkwam en de winter niet meer terugkeerde. Het was een zachte, natte winter.

De lente was nat

Van de lente herinner ik me niet veel meer dan dat hij nat verliep. Ik was met een onderzoek naar de Hierdense beek bezig. Door alle nattigheid van de winter en het jaar ervoor stroomde de beek hard. Zo hard dat hij af en toe buiten zijn oevers trad. Het Groote Water, midden in het Leuvenumse bos, kwam daarbij weer eens helemaal vol te staan.

Enthousiasme over de beken was er ook de rest van het jaar. Nu alles weer stroomde, werden de laatste herinneringen aan de droge jaren, die we in het recente verleden ook hebben gehad, uitgewist. De grondwaterstanden zijn hersteld, voor veel bomen in he bos was het vele water zelfs teveel van het goede. De wortels kwamen onder en begonnen soms te rotten.

Zomer zonder hittegolven

We beleefden een opnieuw warme zomer, die wel kil begon. Zowel de maand juni als juli kende een koele start, met in juli ook nog een zomerstorm. Beide maanden zagen het later alsnog goedkomen door warme periodes. Uiteindelijk eindigde zowel juni als juli met een ongeveer normale maandtemperatuur.

Een zware bui in Velp in de zomer - Reinout van den Born

Augustus moest het verschil maken en deed dat ook. Vaak was het warm, maar de buien verdwenen niet uit beeld. Ook was de luchtvochtigheid niet zelden erg hoog, door de hoge watertemperaturen en het vele vocht dat uit het water verdampte. Daardoor vielen soms zware buien die de Wadi’s in Velp af en toe toe mooi in beweging kregen.

Geen hittegolven, wel onweer

Opmerkelijk was dat er voor het tweede jaar op rij geen landelijke hittegolf kon worden aangetekend. En dit jaar waren er zelfs geen regionale hittegolven.

Schade door het onweer in het Dwingelderveld - Reinout van den Born

Zelf heb ik veel werk gestoken in het onderzoeken van de schade, die door het zware onweer van zaterdagavond 24 augustus in met name Drenthe was aangericht. Samen met landschapsfotograaf Karin Broekhuijsen onderzocht ik de schadesporen, die zowel door valwinden als kleine tornado’s bleken te zijn veroorzaakt. Het was een hele klus.

Tornado bij Arnhem

In september kwam het in de bossen bij Arnhem ook nog tot een kleine tornado. Met toch indrukwekkende schade. Een automobilist filmde de slurf terwijl hij over de A50 in de richting van Arnhem reed. Ik ging enkele dagen later op zoek en vond het schadespoor. Een groot deel van een bosperceel bleek door de tornado omver te zijn geblazen.

Ook de herfst was warm, maar ging zonder zware stormen voorbij. Hoewel er steeds ook warme perioden tussen zaten, staan de herfstmaanden niet als zonovergoten in mijn geheugen. Daarvoor bleef het toch steeds iets te wisselvallig. Ik kon het ook merken aan mijn fietstochten. Het waren er minder dan in andere jaren. Het weer was er vaak niet geschikt voor.

Luchtvochtigheid speelde grote rol

Ook gedurende de herfstmaanden bleef de hoge luchtvochtigheid opvallend. We kwamen daar niet vanaf. Ook in andere landen speelde die luchtvochtigheid een grote rol. Zo werd Centraal-Europa halverwege september door een overstromingsramp getroffen. In de weken daarna was het op allerlei plekken rond de Middellandse Zee nog vaker raak.

De bomen in het bos stonden vaak tot hun wortels in het water - Reinout van den Born

En dus kwamen we op een warme herfst uit, met opnieuw meer neerslag dan gebruikelijk. Sneeuw zagen we ook nog even, in de derde week van november, toen winterse buien vanaf de Noordzee het land binnentrokken. Lokaal lag even tussen 5 en 10 centimeter. In die periode viel hoe dan ook veel neerslag. Het Woudagemaal moest langere tijd worden opgestart.

De winter begon uiterst somber

Toen de winter begin december op de kalender verscheen, probeerde de winter het ook nog even. Het lukte niet. Wat we wel kregen was, net zoals in de eerste helft van november, een lange periode met uitermate grijs weer. Op sommige plaatsen kwam de zon gedurende 11 dagen achtereen niet meer tevoorschijn. Dat hadden we lange tijd niet meegemaakt. Er waaide ook een tijdje een noordoostenwind, maar die vond geen koude lucht om aan te voeren.

Regen viel er ook, aan het begin van de maand. En ook in de week voor kerst. Er zat zelfs een enkele storm tussen, waarvan Conall zelfs in de lijst met zware stormen kon worden opgenomen. Op dat moment hadden we de winter alweer uit ons hoofd gezet. Ook dit jaar lijkt die er niet van te komen. Zeker niet tijdens de kerst. Die verloopt somber en grijs.

Recordwarm jaar

Een zo lijken we opnieuw op een recordwarm jaar af te koersen. Het verschil met vorig jaar, het allerwarmste jaar uit de meetgeschiedenis in Nederland, zal niet heel groot zijn, maar dit jaar wint wel net. Het was opnieuw ook een nat jaar. In Velp zitten we met ons eigen meetstation alweer dichtbij 1200 millimeter. Ook landelijk komt er gemiddeld ruim meer dan 1000 millimeter als jaarhoeveelheid uit de bus, een flink stik meer dan de gebruikelijke 835 mm.

De Wadi's stromen in het park in Velp - Grieta Spannenburg

Verder viel op dat de zon duidelijk minder scheen dan in voorgaande jaren. Het was niet te weinig, maar wel een stuk minder. In de beleving merk je dan weer eens hoe verwend we in de afgelopen periode eigenlijk zijn geraakt. Dit was toch echt weer even wennen.

Het nieuwe jaar

En zo gaan we langzaam het jaar 2025 in. Een jaar zonder winter waarschijnlijk. En mogelijk door de verwachte La Niña ook met een drogere lente dan in voorgaande jaren. Dat zou dan tot in de eerste helft van de zomer kunnen doorwerken. En zomer die vast weer warm wordt. En als de zomer warm is geweest, dan is de aansluitende herfst dat meestal ook.

Het wordt vast een warm jaar. Met wellicht ook een hittegolf, wie zal het zeggen. Het heeft weinig nut, maar ik mis het oude klimaat wel een beetje. Ook dat zal in 20254 niet veranderen.