Storm Poly: de impact van de stingjet in Noord-Holland

Foto boven: Het satellietbeeld van Poly op 5 juli 2023 - NASA

Toen juli 2023 aanbrak, was het weerbeeld wisselvallig, vergelijkbaar met wat er dit jaar wordt verwacht. Op 5 juli 2023 kwam onverwacht een zomerstorm opzetten die in delen van Nederland ongekend zwaar was. De storm, genaamd Poly, trof vooral Noord-Holland, het IJsselmeergebied, Friesland en Groningen. Deze storm, die zich snel ontwikkelde en er op satelliet- en radarbeelden bijzonder uitzag, werd extreem door de aanwezigheid van een stingjet in Noord-Holland. Een herhaling van vorig jaar, ligt dit jaar op basis van de huidige berekeningen overigens niet voor de hand.

Op 4 juli 2023 zag de weersituatie er nog onbeduidend uit. Wat begon als een kleine storing nabij Bretagne, ontwikkelde zich snel tot de zwaarste zomerstorm ooit in Nederland. Meteorologen hielden de weerkaarten nauwlettend in de gaten, en de verwachtingen werden steeds zorgwekkender. Tegen de avond van 4 juli was het duidelijk dat er iets bijzonders zou gebeuren.

De ochtend van 5 juli

Op 5 juli om 5 uur 's ochtends lag er een indrukwekkend en krachtig lagedrukgebied, Poly, op de Noordzee. De wind nam snel toe langs de westkust, en tegen half 8 bereikte de wind bij IJmuiden al windkracht 9. Terwijl de storm zich verder opbouwde, bereikte deze uiteindelijk in IJmuiden een uurgemiddelde van windkracht 11, met windstoten tot 146 kilometer per uur. Dit maakte Poly tot één van de zwaarste zomerstormen ooit gemeten in Nederland.

De storm veroorzaakte aanzienlijke schade, vooral in Haarlem en het Kennemerland. Omgevallen bomen, beschadigde huizen en auto's en stilstaand verkeer op de A9 waren enkele van de gevolgen. Het treinverkeer in het noorden van Nederland lag deels stil, honderden vluchten op Schiphol werden geannuleerd, en een vrouw in Haarlem verloor het leven door een omvallende boom.

Weersverschillen

In Hilversum was de storm minder intens, ondanks de stromende regen en de hevig bewegende bomen. De grootste schade werd gerapporteerd in Noord-Holland, Friesland en Groningen. Zuidelijker was er ook schade, maar deze was minder ernstig.

Poly zag er op radar- en satellietbeelden indrukwekkend uit, met een bijna rond systeem en een oog waar het stil en zonnig was. Het systeem leek op een tropische cycloon zonder duidelijke fronten, en de regenband werd continu aangevuld met felle buien.

Het fenomeen 'stingjet' versterkte de storm in Noord-Holland. Een stingjet jaagt de wind van de hogere atmosfeer naar de grond, wat zorgt voor extreem sterke winden in een smal gebied. Dit verklaart de grote verschillen in windsterkte binnen Noord-Holland. De droge lucht rondom de kern van het lagedrukgebied zorgde ervoor dat Poly er op satellietbeelden zo opvallend uitzag.

Evaluatie van de storm

Het KNMI classificeerde Poly als de zesde sterkste zomerstorm, gebaseerd op kracht, oppervlakte en duur. Deze classificatie doet echter geen recht aan de unieke impact van de storm. Poly was klein, maar de gebeurtenissen in het kerngebied waren bijzonder en zullen niet snel vergeten worden.

En komt er dit jaar oom zo’n storm? De kans daarop lijkt klein. In de laatste pluimberekening is er voor volgende week donderdag welgeteld één lijntje dat zowel voor de kust als het binnenland met zware windstoten uit de bus komt. De andere berekeningen zijn een stuk kalmer. Een herhaling van vorig jaar ligt daarmee bepaald niet voor de hand.