Aardbevingen Santorini weten van geen wijken

Foto boven: Een satellietfoto van Santorini. Je ziet de vorm van de caldera van een vulkaan erin - NASA

Inwoners van het Griekse eilanden Santorini en Amorgos hebben de afgelopen nacht opnieuw tientallen kleine aardbevingen gevoeld. Met een maximale magnitude van 4,1 waren ze wel wat minder uitgesproken dan in de nachten ervoor.

Advertentie

De aardbevingenzwerm, die vorig jaar juni al in lichte mate is begonnen, heeft zich sinds de laatste week van januari verder geïntensiveerd. Inmiddels zijn er al vele duizenden bevingen geweest. De zwaarste, eerder deze week, had een magnitude van 5,1.

Een satellietfoto van Santorini. Je ziet de vorm van de caldera van een vulkaan erin - NASA

Zoektocht naar de oorzaak

Terwijl de aardbevingenzwerm aanhoudt, zoekt de internationale gemeenschap van seismologen en geologen naar een oorzaak. Santorini bevindt zich in een gebied dat zowel tektonisch als vulkanisch actief is. De eilandengroep zelf (Santorini bestaat uit zes verschillende eilanden) markeert de bovenzijde van de caldera van een grote vulkaan.

Santorini kreeg zijn huidige vorm na een enorme uitbarsting van de vulkaan, die zich ergens tussen 1627 en 1600 voor Christus moet hebben voorgedaan. Tot in de verre omgeving waren de gevolgen van de uitbarsting destijds te merken.

Sterker dan uitbarsting Krakatau

De enige uitbarsting uit de ‘moderne’ tijd waarmee die van Santorini destijds is te vergelijken, is de uitbarsting van de Krakatau in 1883. Die bracht een schokgolf teweeg die ongeveer 3,5 keer de aarde rond ging. Volgens schattingen moet de uitbarsting van de Santorini vulkaan destijds nog stukken sterker zijn geweest dan die van de Krakatau in 1883.

Advertentie

Veel later, in 1650 barstte in de buurt van Santorini de onderzeese vulkaan Kolumbo uit. De top van de vulkaan kwam daarbij even boven water uit, maar stortte later in, in zijn eigen caldera. Daarbij kwam een tsunami tot stand die op eilanden in een cirkel van 150 kilometer rond de vulkaan schade aanrichtten. Op Santorini kwamen destijds 70 mensen om het leven en vonden vele dieren de dood, door pyroklastische stromen die het eiland bereikten.

Tektonische activiteit

Behalve vulkanisch is het gebied dus ook tektonisch actief. Er bevinden zich meerdere zwakke plekken in de Egeïsche plaat. Een van die zwaktes ligt op de zeebodem, tussen Santorini, de onderzeese vulkaan Kolumbo en het eiland Amorgos in en strekt zich van zuidwest naar noordoost uit. De zwakte ligt geheel onderzees.

Begonnen de aarbevingen vorig jaar in de buurt van Santorini, na verloop van tijd verplaatsten ze zich naar het noordoosten, richting deze zwakke plek in de aardplaat. Daar spelen de aardbevingen zich ook nu af, op een diepte van steeds tussen 3 en 15 kilometer.

Uitbarsting lijkt niet op komst

Omdat het onder vulkanen in het gebied wel rustig is, wordt er niet van uitgegaan dat een uitbarsting op komst is. Wat wel zou kunnen gebeuren, is dat de aardbevingen van nu de inleidende beschietingen zijn voor een veel zwaardere aardbeving.

De laatste keer dat dit gebeurde, was in het jaar 1956. Toen kwamen in juli twee aardbevingen met een magnitude van boven 7 voor. Vijftig mensen kwamen om het leven, de schade (ook op Santorini) was enorm. Amorgos werd toen door een tsunami van 22 meter getroffen.

Internationaal onderzoek

Omdat het verdere verloop van de aardbevingen onvoorspelbaar is, wordt de komende tijd extra meetapparatuur geplaatst, vooral onderzees bij de zwakte in de aardplaat, om de gebeurtenissen zo goed mogelijk te kunnen volgen. Niet alleen de Griekse geologische dienst is hiermee bezig, maar ook andere landen sturen onderzoekers naar het gebied.