En ineens staan er toch weer sproeiers op het veld

Foto boven: De aardappelplanten verdrogen op het veld - Jannes Wiersema

Het ziet er vreemd uit, maar op allerlei plaatsen in Nederland zie je op dit moment de sproeiers weer het land op komen, om de gewassen daar te beregenen. En dat terwijl er de afgelopen maanden toch zoveel regen was gevallen?

In tegenstelling tot voorgaande maanden, is de eerste week van augustus op veel plaatsen behoorlijk droog verlopen. In delen van Zuid- en Noord-Holland, Flevoland en Overijssel was tot en met dinsdag zelfs nog geen spat gevallen. Dat terwijl het zuiden van Zeeland, zuidoosten van Brabant, oosten van Gelderland en oosten van Overijssel alweer op hoeveelheden van tussen 20 en 40 millimeter staan. De verschillen zijn behoorlijk groot.

Jannes droge aardappelen — De aardappelplanten verdrogen op het veld - Jannes Wiersema

Er verdampt veel water

Doordat het de laatste tijd vaak warmer is dan in de eerste helft van de zomer en ook de zon meer schijnt, verdampt ook behoorlijk wat water. Dat kan met een beetje wind erbij wel tot 5 of 6 millimeter per dag oplopen. Op die manier verdwijnt van iedere vierkante meter dagelijks dus 5 of 6 millimeter aan regen. En dat kan snel oplopen.

In Groningen is op deze manier de eerste 30 centimeter van de bodem, de toplaag dus helemaal uitgedroogd en dichtgeslagen. ‘Toen er pas een bui op viel, verdween het water zo linea recta de sloot in’, zegt waarnemer Jannes Wiersema uit Roodeschool. Het hielp dus niets voor de gewassen. En dan kan niet anders of de sproeiers komen weer op het veld.

De wortels zijn lui

Een bijkomende uitdaging is dat alles tijdens het natte voorjaar op het veld is gekomen. De wortels van de aardappels en de uien hadden het toen zo makkelijk om water te vinden, dat ze nauwelijks de diepte zijn ingegroeid. Nu zitten ze daardoor vooral in de droge laag. En halen dus te weinig water naar boven. ‘De wortels zijn lui’, zegt Jannes.

Jannes sproeier — Uien worden in Groningen besproeid - Jannes Wiersema

Er zijn al delen van percelen met aardappels en uien erop die helemaal zijn uitgedroogd. Waterschappen doen nu weer het omgekeerde van wat ze de afgelopen maanden zo vaak hebben gedaan. Ging het toen vooral om het wegpompen van het overtollige water, nu wordt vooral zoetwater aangevoerd om het beregenen mogelijk te maken. En dat zo kort nadat een van de langste regenperiodes ooit was afgelopen. Eens temeer blijkt hoe gevoelig het landschap in Nederland is voor de schommelingen in het weer die er zo bij horen.

Ook gevolgen voor de oogst

Voor de oogst heeft de droge toplaag van de bodem van dit moment wel enige gevolgen, denkt Jannes Wiersema. Hij verwacht dat de opbrengst op de getroffen percelen kleiner zal zijn dan anders. En ook dat de aardappels en de uien er deels kleiner zullen uitpakken.

De eerstkomende dagen wordt nog niet veel regen verwacht. Hooguit vrijdag valt een beetje, maar grote hoeveelheden staan dan niet op de rol. Vanaf zondag wordt het zelfs enkele dagen behoorlijk warm, met maandag mogelijk een uitschieter tot boven 35 graden. Dat is weer typisch zo’n dag waarop veel water kan verdampen. In de dagen daarna lijkt het langzaam minder warm, windrijker en ook wisselvalliger te worden, als op de Oceaan een lagedrukgebied, gevoed door de resten van ex-orkaan Debby dichterbij komt en invloed op het weer bij ons krijgt.