De eerste sneeuw is gevallen

Foto boven: Sneeuw in het museum van Ellert en Brammert in Schoonoord, Drenthe - Karin Broekhuijsen

De eerste sneeuw van de winter telt altijd zwaar. Het hoeft er niet eens wit van te worden, als er maar vlokken zichtbaar zijn. Gisteren gebeurde dat hier en daar al in het noordoosten van het land, vandaag was het op veel meer plaatsen zover. En dat eigenlijk op een stuk uitgebreidere schaal dan zich in eerste instantie liet aanzien.

Het was de afgelopen dagen een heel gedoe om tot een bruikbare weersverwachting te komen. De modelberekeningen schoven en schoven en bleven dat tot op het laatste moment doen. Eerst was daarbij sprake van een storm, die vandaag of in de komende nacht berekend werd. Het begon in sommige modellen zelfs met aan de kust windkracht 11 tot 12 en windstoten die in extremis wel in de buurt van 200 kilometer uitkwamen. Volstrekt bizar dus.

Sneeuw in het museum van Ellert en Brammert in Schoonoord, Drenthe - Karin Broekhuijsen

Buitenissig

Buitenissig ook, zo bleek in de dagen daarna. Want zo fors als hij was ingezet, zo weinig bleef uiteindelijk van de verwachte storm over. Het Duitse model was het laatste dat de keutel introk. Het Europese model was het eerste dat het juiste spoor vond.

Geen lagedrukgebied dus met in de kern een luchtdruk van beneden 960 hPa, zoals eerst wel werd gesuggereerd, maar een veel minder actief systeem dat bovendien een zuidelijkere koers volgde en perfecte paste op een scherpe overgangslijn boven ons land. Met koude lucht aan de noordzijde en veel zachtere aan de zuidzijde ervan. Een mooie luchtmassagrens. Zo een die we hier ook niet vaak hebben, met zulke grote temperatuurverschillen aan weerszijden.

Het vraagstuk van de sneeuw

Toen kwam het vraagstuk van de sneeuw. Zou er sneeuw gaan vallen en zo ja dan waar en in welke hoeveelheden? Opnieuw begon het schuiven van de modellen. Eerst was het noorden favoriet, toen het midden van het land. Vervolgens schoof de berekening op naar het rivierengebied om uiteindelijk zelfs boven het zuidoosten van het land terecht te komen. Gisteravond was het ineens weer het noorden. Het was om gek van te worden.

Ook op de weg in De Kiel in Drenthe kwam sneeuw terecht - Karin Broekhuijsen

Het is al bijna donker als ik maandag vanuit Garderen richting het noorden van Nederland rijd. Een dag later zal ik in Leeuwarden een cursus geven en ik heb in de stad bij familie van mijn vriendin een slaapplek aangeboden gekregen. Gezien het vroeg tijdstip van de cursus, vind ik het een goed idee om de reis de avond ervoor alvast te maken, ook gezien het weer dat in aantocht is. En dat de eerste sneeuw van de winter nu boven het noorden wordt verwacht, komt niet slecht uit. Op die manier zit ik wat dat betreft meteen al op de goede plek.

We zitten in de koude lucht

Het is nog droog als ik ’s avonds in Leeuwarden aankom. Er zijn zelfs opklaringen. Een stukje verderop naar het oosten, in het in het noorden van Drenthe gelegen Eelde, daalt de temperatuur al snel tot iets beneden het vriespunt. We zitten in koude lucht en dat is precies wat nodig is om het vroeg in november al tot sneeuw te laten komen.

Terwijl het in Leeuwarden droog is, dringt in het zuidwesten de eerste neerslag binnen. Het is gewoon regen. De wind draait naar zuidelijke richtingen, het lagedrukgebied komt dichterbij. Laat in de avond en in de nacht dringt de regen ook tot Leeuwarden door. De temperatuur schommelt rond 4 graden, de wind draait naar het zuidoosten.

Het regent een tijdlang fors door. Als ik even wakker ben hoor ik de regen op het dak en het water via de goten wegstromen. Een blik op de lantaarnpaal buiten, leert dat het alleen maar regen is. De thermometer in Leeuwarden wijst 2,9 graden, de laagste waarde in het land.

Uiteindelijk dikte het even behoorlijk aan - Karin Broekhuijsen

De eerste sneeuwvlokken tussen de regen door

Tegen 6 uur stap ik uit bed. Ik heb nog een weerpraatje op BNR Nieuwsradio en bereid me voor. Het is 1,1 graden buiten de deur. Op de radarbeelden is alles nog blauw. Nog maar weer eens maak ik buiten studie van de regen, in het schijnsel van de lantaarnpaal. Het tikt nu wat harder tegen de ramen en ik zie warempel de eerste sneeuwvlokken tussen de regendruppen door dwarrelen. Eindelijk een deel van de verwachting dat dus wel klopt.

Sneeuw is de reden dat ik ooit in het weer ben terechtgekomen. Als kind was ik er al gek op en dat is later nooit veranderd. Net als andere jaren is er weer die twinkeling, als ik de eerste vlokken zie. Voor nu is het goed, maar wat later in de periode zou het fijn zijn als het ook weer een keer wit werd. Na mijn praatje kijk ik weer even naar buiten. Nu is de regen echt natte sneeuw geworden. In Leeuwarden wijst de thermometer 0,7 graden aan.

Sneeuwfoto’s uit andere plaatsen

Tijdens het ontbijt verschijnen sneeuwfoto’s uit andere delen van Noord-Nederland. In Drenthe wordt het zelfs een beetje wit. Nadat de eerste golf van de neerslag naar het oosten is weggetrokken, volgt in het midden en zuiden een tweede. In eerdere modelberekeningen was die nog te zien, maar in de laatste juist vakkundig weggelaten. Toch komt hij wel, en ook weer met sneeuw. Nu in grote delen van Gelderland en Overijssel. Dikke vlokken vallen er soms en dat is een beetje verrassend. Want ook dit was uit de berekeningen weggevallen.

Ook in de buurt van De Lutte, in Twente sneeuwde het een poosje - Tonny Morsink

En zo komt het voor veel winterliefhebbers toch goed. De eerste sneeuw valt, de eerste vlokken worden gezien. En dat een stuk eerder dan normaal, op 19 november al. Gemiddeld valt de eerste sneeuw in de eerste week van december, dus doen we het dit jaar goed.

Winterse buien: laat maar komen

In de tweede helft van de middag rijd ik terug naar huis. Het is droog geworden. In de weilanden staat hier en daar wat water. Er is weer veel regen gevallen. Voor de komende dagen staan fikse winterse buien op het programma. Ook dat is iets wat we niet vaak meer tegenkomen, maar deze novembermaand dus wel. En dat drie dagen achter elkaar. Ik denk: laat maar komen.