Dagen als vandaag voor meteorologen krenten uit de pap

Foto boven: Een bloeiende zonnebloem, met op de achtergrond een winterse bui - Simone Genna

Als je een meteoroloog vraagt, waar hij of zij enthousiast over wordt, dan krijg je vaak vergelijkbare antwoorden. Winterweer, storm, onweer, temperatuurextremen en ga zo maar door. Een luchtmassagrens, zoals we die vandaag boven Nederland terugvinden, hoort daar zeker ook bij. Het punt is alleen dat ze niet zo vaak meer voorkomen.

Fronten zijn in Nederland van alle jaren, temperatuurverschillen binnen het land ook. Dat twee totaal van elkaar verschillende luchtsoorten boven Nederland bij elkaar komen, gebeurt veel minder vaak. Daarvoor is het weer bij ons teveel gematigd.

Een bloeiende zonnebloem, met op de achtergrond een winterse bui - Simone Genna

In de VS gebeurt het vaker

In de VS kan het allemaal. Fronten met aan de zuidkantzomerweer (met het zonnetje en 20 tot 25 graden) en aan de noordkant de winter (met sneeuw, temperaturen onder nul en een bitterkoude wind), het komt er jaarlijks meerdere keren voor. Daar leer je de luchtsoorten kennen.

Als er bij ons een front overtrekt, ga je van gematigd maritiem naar maritiem polair. En als je geluk hebt, verschillen de temperaturen aan weerszijden van het front dan een paar graden van elkaar. In de zomer kunnen de verschillen overigens wel groter zijn. In de winter ook, maar dat gebeurt – zoals in de inleiding van dit verhaal al is aangegeven, niet zo vaak meer.

Vandaag is de uitzondering

Vandaag vormt de uitzondering en is het dus interessant. Ergens boven het land, waarschijnlijk boven het zuiden (maar het kan ook nog steeds veel noordelijker zijn), bevindt zich de overgang tussen zachte, vanaf de zuidelijke delen van de Oceaan afkomstige lucht en veel koudere lucht, die helemaal vanuit het Poolgebied naar ons toekomt.

Aan de zuidkant van de lijn is de wind zuidwestelijk, aan de noordkant noordoostelijk. En op de overgang valt neerslag. Op de meeste plaatsen is dat regen, maar in de vroege ochtend regionaal ook natte sneeuw. En daarbij moeten we vooral het noorden in de gaten houden.

Sneeuwkansen op plekken met de intensiefste neerslag

Sneeuwkansen zijn er in de koude lucht in de gebieden waar de meest intensieve neerslag valt. Als gevolg van doorvallende neerslag, koelt het daar net iets verder af dan op andere plekken, waar het ook regent, maar waar dat wat minder hard gaat.

Dat betekent in de vroege ochtend sneeuwkansen in het noorden, in het midden en zuiden gaat het om regen. Die regen passeert in meerdere golven. De eerste passeert in ochtend, de tweede in de tweede helft van de middag over vooral het zuiden. In het noorden en midden is het dan vaker droog en komt de zon er geregeld door.

Nadruk op noorden van het land?

Voor wat de sneeuw betreft, moeten we dus naar het noorden kijken. Daar kan het, met name in vroege ochtend door sneeuw even wat wittig worden. Veel zal het niet voorstellen en het smelt ook weer weg, doordat de ondergrondtemperatuur nog erg hoog is. Maar… sneeuw is sneeuw. In de avond zou in de heuvels van Zuid-Limburg nog wat sneeuw kunnen vallen. Verder komen van zee dan winterse buien het land op.

Bij dit alles is het in de koude gebieden tussen 1 en 4 graden, in de warme gebieden 10 tot 11 graden. De noordoostenwind ten noorden van de overgangslijn is matig, aan zee soms krachtig. Aan de zuidkant is de wind zuidwestelijk, vlagerig op de Zeeuwse water een tijdje hard.

Na vandaag meerdere dagen koud

Na vandaag blijven we een aantal dagen in de koude lucht. Tot en met vrijdag waait de wind uit richtingen tussen west- en noordwest en voert koude lucht aan. In de bovenlucht is de lucht zelfs erg koud. Op een hoogte van 5 kilometer kan het op een bepaald moment tot -38 graden afkoelen. Een winterse lading is op dat moment bij buien bijna gegarandeerd.

Door de interactie van de koude lucht met de relatief warme Noordzee kunnen talrijke buien en kleine storingen ontstaan die over Nederland naar het zuidoosten trekken. Daarbij kunnen hagel, sneeuw, onweer en windstoten voorkomen. En passeert eens een zwaardere bui of zo’n kleine storing, dan kan het in de baan ervan ook plaatselijk en kortdurend wit worden.

Licht winters weer

In de nachten vriest het tijdens opklaringen vooral in het binnenland een graadje, overdag stijgt het kwik tijdens de opklaringen tussen de buien door tot 4 of 5 graden Aan zee is het met het warme water dichtbij nog een tikkeltje warmer, in pittige buien juist een paar graden kouder. En zo lijken we na vandaag toch enkele dagen lang een licht winters weerbeeld te hebben, zoals vorig jaar eind november gebeurde. Ook toen was het koud met plaatselijk wat sneeuw

Vanaf het weekend komt een nieuw lagedrukgebied naderbij en wordt de koude lucht tijdelijk met regen en wind verdreven. In de week daarna bestaat echter de kans dat de koude lucht ook al snel weer terugkeert. Gebeurt dit inderdaad, dan wordt het opnieuw licht winters.