Mag je blij zijn met warmere dagen door klimaatverandering?

Foto boven: Druk op de terrassen tijdens eerdere warme dagen - Chris Meewis

Mag je blij zijn met de voordelen van klimaatverandering, die er ook zijn? Terwijl je ook het gevoel hebt dat een grote ramp de aarde bedreigt? Het is misschien wel de meest ongemakkelijke vraag waar klimaatbewuste mensen mee strijden.

Advertentie

We hoefden dit jaar niet lang te wachten op de eerste dag waarop we buiten konden zitten. Op vrijdag 21 februari was het al zover. In Westdorpe steeg de temperatuur tot 19,3 graden. Op de terrassen was het druk. Dit schreef ik er een dag later zelf over:

Druk op de terrassen tijdens eerdere warme dagen - Chris Meewis

Bijzonder was het

“Want bijzonder was het. Al vroeg in de ochtend merkte je dat het een heel andere dag zou worden dan de meeste dagen in de winter hiervoor. De lente hing echt in de lucht, het voelde meteen al warm aan. Ook de natte wegen spraken boekdelen. Het wegdek was nog koud, de lucht erboven erg vochtig en er sloeg veel vocht op het wegdek neer.

Toen ook de zon er nog eens bij kwam (veel meer dan eerst gedacht), was het lentegevoel compleet. Veel mensen trokken naar buiten, terrasjes liepen vol en ook in de tuin was het heerlijk. In de zon had je geen extra kledingstukken meer nodig.

Niet eerder zo vroeg zo warm

De temperatuur van 19,3 graden in Woensdrecht betekende dat het in Nederland niet eerder in de recente geschiedenis zo vroeg zo warm was. Dat gold overigens ook voor De Bilt, waar de maximumtemperatuur in de middag op 17,9 graden uitkwam: een dagrecord.

Advertentie

Was dit bijzonder? Ja, want het was nog niet eerder gebeurd. En nee: in een opwarmend klimaat als het onze zullen we steeds weer van dit soort records tegenkomen. Het schuift allemaal naar voren, gebeurt elke keer iets eerder. Ter referentie: in 2004 werd het op 4 februari in het zuiden van het land al eens 18 graden. En toen scheen de zon daar niet eens bij”.

Bijzonder dus!

Bijzonder dus. En veel mensen wilden dat weten, ook! En geef ze eens ongelijk. Het was heerlijk. Ook ikzelf was buiten in de tuin. En heb daar nog een tijdje in het zonnetje gezeten. Toch is genieten van vroege warmte onder klimaatbewuste mensen eigenlijk taboe.

Klimaatjournalist Maarten van Gestel van dagblad Trouw schreef er in het weekendmagazine van de krant een mooi verhaal over. Hij laat daarin aan de hand van internationaal onderzoek zien dat de ideale temperatuur, de temperatuur waarbij de mens het best presteert, zich emotioneel stabieler voelt en zich ook redelijker opstelt, een temperatuur van 22 graden is.

In Nederland zitten we tegenwoordig in de zomer overdag gemiddeld aan die ideale temperatuur, maar de rest van het jaar niet. In die zin kun je van de temperatuurstijging in onze omgeving voorlopig nog zeggen dat er zeker ook positieve kanten aan zitten.

Een rondje langs de velden

Vervolgens maakt Van Gestel in zijn verhaal een rondje langs de velden. De woordvoerder van Greenpeace wil er niet van weten. ‘Als je het klimaatprobleem versmalt tot Nederland en alléén naar het weer kijkt, kun je misschien zeggen: we krijgen wat betere dagen, waarop we lekker kunnen barbecueën. Maar zodra je ook maar enigszins uitzoomt, naar alle extremen die toenemen, dan wordt het moeilijk om nog iets positiefs te zien. Denk aan sterfte door hitte, mislukte oogsten of dat verzekeraars zich nu al druk maken over klimaatschade’.

Een woordvoerder van Extinction Rebellion is nog feller. ‘Zeggen dat klimaatverandering positieve gevolgen heeft, is alsof je over Hitler benadrukt dat-ie snelwegen heeft gebouwd’. Ze vindt dat we het ‘doodeng zouden moeten vinden’, met ‘alle dieren die uitsterven en mensen die op de vlucht zullen slaan’. Blij zijn met zomers weer in Nederland is ‘gekkenwerk’.

Klimaatexpert KNMI reageert luchtiger

Klimaatexpert Peter Siegmund van het KNMI reageert luchtiger. ‘We krijgen elk jaar meer zomerse dagen, van 20 of 25 graden. Veel mensen – en ikzelf ook – vinden dat fijn’. Daarbij zien we ook andere dingen in het weer veranderen, zoals de neerslagverdeling over het jaar en het aantal zonuren. In totaal valt er de komende jaren echter nauwelijks meer regen en krijgen we minder wolken en juist meer zon. ‘Daar mogen we best blij mee zijn’.

Toch zegt ook Siegmund dat klimaatverandering onder de streep niet prettig is. Voor Nederland is de zeespiegelstijging een reële bedreiging. Maar ook klimaatschade in andere, kwetsbare landen, mede als gevolg van onze uitstoot, gaat ons aan, zo vindt hij. ‘We moeten de hele waarheid vertellen, en dat betekent ook de voordelen benoemen’.

Wat vindt de filosoof?

Van Gestel legt zijn vragen ook aan een Vlaamse filosoof voor. Zij roept iedereen op de ‘ambivalentie’ te omarmen. ‘Het is perfect mogelijk om enerzijds te denken: fijn dat we langere lentes en zomers hebben. En anderzijds te weten hoe alarmerend het klimaatprobleem is, en dat we het moeten tegengaan’. Op die manier kunnen we wellicht samen door één deur.

Een bezoeker van een tabakswinkel, waar Van Gestel zijn vragen met gewone mensen bespreekt, vat het gevoel wel heel mooi samen. ‘Het is dubbel. Aan de ene kant hoor je niemand hier klagen over Spaanse temperaturen. Aan de andere kant helpen we wel de aarde systematisch naar de klote’. En een ander: ‘Ik geniet van de zon, maar de reden erachter is kut’.

En wat vind ik?

En wat vind ik ervan? Als klimaatbewust mens kost het me moeite om dit verhaal te schrijven. Ook ik zie hoe het klimaat snel verandert. Mijn geliefde winter is er het eerste, grote slachtoffer van. Ik mis de vorst, het ijs en de sneeuw. En zou wat dit betreft zo terug willen.

De andere kant van het verhaal is dat ik ook zie dat we de mensen met alarmistische doemverhalen rondom het klimaat alleen maar vermoeien en niet in beweging brengen. Als de afgelopen tientallen jaren één ding hebben bewezen, dan is het wel dat die manier van communiceren niet werkt. Voor mij is het van groot belang de feiten te brengen, zonder die steeds van alarmistische doemscenario’s te voorzien, zoals nu vaak gebeurt.

De feiten alleen spreken al voldoende voor zich

Zet je de feiten op een rij, dan zijn ze sterk genoeg. Ik merkte dat gisteren nog, tijdens een presentatie in Doetinchem. Een workshop Wolken Herkennen, met een stukje klimaat aan het eind. Een kwartiertje stonden we stil bij wat er in het weer en in de natuur in Nederland allemaal gebeurt. De aanwezigen waren daarna stil. Een van hen zei: ‘Wat jammer toch dat we met zo’n slechte boodschap moeten eindigen. Maar je kunt niet om de feiten heen’.

En zo is het ook. Je kunt niet om de feiten heen. Feiten die om actie vragen, actie die breed gedragen word. Daar moet je op een verantwoorde manier mee omgaan. Feiten die ook laten zien dat het in van oorsprong koudere landen als Nederland niet alleen maar kommer en kwel is. En dat je van het vroegere warme weer best mag genieten. Mits je tegelijkertijd niet het grotere geheel niet uit het oog verliest. Laten we het allemaal zo proberen op te pakken.