Nederlandse water eindelijk weer eens flink afgekoeld

Foto boven: Wat ijs aan de randen van de Dollard - Geert Molema

De eerste 48 dagen van 2025 zijn relatief koud verlopen. Zachte dagen kwamen weinig voor, evenals echt koude dagen. Wel kwamen de temperaturen relatief vaak beneden normaal uit. Het koude weer heeft ook zijn weerslag op de watertemperaturen.

Advertentie

Het jaar 2025 is nu 48 dagen oud. De gemiddelde temperatuur bedroeg in die periode 2,9 graden, tegen 3,6 graden normaal. Voor de verandering schommelden die gemiddelde temperaturen tot nu toe dus eens 0,7 graden beneden normaal.

Wat ijs aan de randen van de Dollard - Geert Molema

Veel erg zachte winters achter de rug

Meestal was dat de afgelopen jaren wel anders. We hebben veel erg zachte winters achter de rug. Vaak begon het jaar al erg zacht en werd in de eerste weken een temperatuuroverschot opgebouwd dat later niet meer ongedaan te maken was. Nu is dat nog anders.

Op het KNMI-station in De Bilt heeft het dit jaar tot nu toe op 25 dagen gevroren. In Eelde, in het noorden van Drenthe zijn in 2025 al 35 vorstdagen geteld. Daar kwam het op 7 dagen ook tot matige vorst, in De Bilt tot nu toe op 3 dagen (en vandaag is nog spannend).

Ook in Vlissingen vorst

Zelfs een station als Vlissingen, waar het tegenwoordig meer dan eens gebeurt dat een jaar voorbij gaat zonder dat het er ook maar op een dag gevroren heeft, heeft nu in 2025 al 8 vorstdagen te pakken. Overal in het land en op de Wadden heeft het gevroren.

Advertentie

Zorgde het zachte weer van de laatste jaren ervoor dat het oppervlaktewater veel minder ver afkoelde dan vroeger tijdens de winter normaal was, nu is het water toch weer behoorlijk koud geworden. Vooral de lange duur van het relatief koude weer speelde daarin een rol.

Bovenste deel waterkolom

Het bovenste deel van een waterkolom heeft een week nodig om – bij gelijkblijvende luchttemperaturen – de temperatuur van de lucht erboven aan te nemen. Tegelijkertijd moet het weer dan niet te onrustig zijn. Dieper het water in is het altijd warmer. In een periode met harde wind treedt menging van de waterlagen op en zie je ook in de bovenste waterlagen de watertemperaturen weer oplopen. De laatste dagen was het echter vrij rustig.

Op de Noordzee worden voor de kust nu watertemperaturen van ongeveer 5 graden gemeten. Verder buiten de kust, op het midden van het deel tussen Nederland en Engeland in, bedragen de watertemperaturen op de meeste plaatsen tussen 6 en 7 graden.

Kruiend ijs in de buurt van Urk. Dat soort beelden zien we tegenwoordig niet meer - Tjako

Waddenzee altijd kouder

De ondiepe Waddenzee is kouder. Daar bedraagt de watertemperatuur op sommige plaatsen nu rond 0 graden. Aan de randen van de Dollard, in het noordoosten van het land, werd de afgelopen dagen ook al wat drijfijs waargenomen. Het is niet ondenkbaar dat dit aan de randen van de Waddenzee vandaag of morgen – in geringe mate – ook nog gebeurt.

Het IJsselmeer heeft op veel plaatsen nu een watertemperatuur van ongeveer anderhalve graad. Bij gelijkblijvende omstandigheden had het niet lang meer geduurd of ook daar had zich wat ijs kunnen gaan vormen. Nu weten we allemaal dat het vanaf morgen flink zachter wordt in Nederland, dus zal dat uiteindelijk toch wel niet gaan gebeuren.

De grote rivieren

Een dan hebben we de grote rivieren nog. De Rijn stroomt met een watertemperatuur van op dit moment ongeveer 5 graden het land binnen. In de Rotterdamse haven bedragen de watertemperaturen op dit moment 4,5 graden.

De Maas komt met een temperatuur van afgerond 6 graden in het zuiden van Limburg het land binnen. In het Rivierengebied bedraagt de temperatuur van het Maaswater nog ongeveer 5 graden, totdat het zich in de Rotterdamse haven bij het andere rivierwater voegt.

Van de IJssel weten we minder

Van de IJssel zijn minder gegevens bekend. In de buurt van Arnhem heeft de Neder-Rijn een temperatuur van 4,7 graden, bij Genemuiden wordt in het Zwarte Water een temperatuur van 1,9 graden gemeten. En het IJsselmeer staat dus op ongeveer anderhalve graad.

Daarmee lijkt het erop dat het koude water van IJssel- en Markermeer de komende dagen wel een rol kunnen gaan spelen als het in Nederland zacht wordt. Met een stevige zuidelijke tot zuidwestelijke wind moeten de gebieden ten noorden ervan met lagere temperaturen rekening houden dan nu in de verwachtingen wordt aangegeven. Dat effect is dus weer eens duidelijk terug, doordat de winter dit jaar minder zacht was dan in andere jaren.