VS en Mexico strijden over uitblijvende waterleveranties

Foto boven: Het Amistadreservoir tussen de VS en Mexico - Billy Hathorn.

De Verenigde Staten en Mexico dreigen met elkaar in conflict te komen over water. Beide landen wisselen in hun droge grensgebieden rivierwater met elkaar uit. Door de extreme droogte en hitte is er aan de Mexicaanse kant nog maar zo weinig water op voorraad, dat het land zijn deel van de verplichtingen niet kan nakomen. Een tropische storm, die zich op de Golf van Mexico vormt, kan mogelijk voor enige verlichting zorgen.

Omdat het zuiden van de VS en het aangrenzende noordelijke deel van Mexico beide chronisch met watertekorten kampen, hebben beide landen in 1944 besloten elkaar water te leveren. Mexico verplichtte zichzelf in perioden van 5 jaar steeds 2166 miljard liter (2166 kubieke hectometer) uit de Rio Grande (de grensrivier tussen beide landen) naar de VS te sturen. Dit water wordt in twee stuwmeren in de rivier (het Amistadreservoir en het Falconreservoir) opgeslagen. In ruil daarvoor heeft Amerika de verplichting op zich genomen om Mexico in die vijfjaarsperioden vanuit de Coloradorivier van water te voorzien. Hierbij gaat het om een hoeveelheid van steeds 1862 miljard liter (1862 kubieke hectometer).

Hittegolf en droogte

Doordat 90 procent van Mexico zich op dit moment in een hittegolf, annex droogteperiode bevindt, is er nog maar zo weinig water op voorraad dat het land zijn verplichtingen naar de VS niet kan nakomen. In de lopende vijfjaarsperiode, die na volgend jaar eindigt, heeft de VS nog maar een waterhoeveelheid ter grootte van de verplichting voor één jaar ontvangen. Feitelijk loopt Mexico dus 2,5 jaar achter met zijn leveringen. Nu is er nog tot eind volgend jaar de tijd om aan de verplichting te voldoen, maar dan moet het weer in Mexico wel snel veranderen.

Aan de Amerikaanse kant van de grens groeit het ongemak over de uitblijvende waterleveranties. Een staat als Texas heeft ook zelf met extreme droogte te kampen en in vrijwel het gehele grensgebied tussen de VS en Mexico is op dit moment een helse hittegolf aan de gang. Niet alleen de inwoners, maar ook de boerenbedrijven en andere industrie hebbend daardoor en enorme behoefte aan water. In Texas is de hele suikercultuur door watergebrek de laatste decennia al verdwenen. De laatste suikerfabriek sloot in februari zijn deuren.

Stuwmeren bijna leeg

Uit de Rio Grande wordt zoveel water afgetapt, dat onvoldoende daarvan nog in de twee Amerikaanse reservoirs terechtkomt. Een deel van de rivierbedding in het gebied (met een lengte van 320 kilometer) staat zelfs voor langere tijd droog. Het waterpeil in het Amistadreservoir is daardoor al tot 26 procent van zijn capaciteit gedaald. Het Falconreservoir is voor nog geen 10 procent van zijn capaciteit gevuld. Ook aan de Mexicaanse kant van de grens zijn de stuwmeren door de droogte vrijwel leeg. Het heeft er al 8 maanden nauwelijks geregend.

Intussen groeit de druk op het congres in Washington om Mexico, vanwege de achterblijvende waterleveranties, sancties op te leggen. Een voorstel, dat de regering hiertoe moet machtigen, ligt inmiddels op tafel, maar er is nog niet over gestemd. Het is ook maar de vraag of dit voorstel nu al wel een meerderheid zou halen. Ook in Mexico zelf nemen de spanningen toe. Er wordt grote druk op de regering uitgeoefend om voorlopig geen water meer naar de VS te sturen. Want, iets wat je zelf nauwelijks hebt, kun je een ander niet zomaar geven, is de redenatie.

Nieuwe Mexicaanse president ziet water als speerpunt

De VS en Mexico zijn met onderhandelingen gestart om uit de ontstane impasse te komen. Veel wordt verwacht van de nieuwe president van Mexico, Claudia Sheinbaum. Zij heeft een achtergrond als klimaatwetenschapper en heeft van de watervoorziening in Mexico één van haar speerpunten gemaakt. Op tafel liggen maatregelen die ertoe moeten leiden dat Mexico langere perioden van droogte beter aankan, door in te zetten op waterbesparende maatregelen en het vergroten van de waterefficiency. Ook zouden zowel de VS als Mexico erbij gebaat zijn te erkennen dat ze onder hetzelfde probleem lijden: het veranderende klimaat.

De laatste dagen groeit de hoop dat een tropische storm, die nu op de Golf van Mexico ontstaat en naar het oosten van Mexico op weg is, op de korte tijd enige verlichting zou kunnen brengen. Op basis van de huidige koers blijft de kern van het systeem ver bij het door droogte getroffen gebied vandaan, maar zouden de bijbehorende buien die regio’s wel halen. En dat zou in korte tijd zoveel regen kunnen opleveren dat alle stuwmeren weer wat voller komen.