Op de ochtend van 13 oktober 1975, zondag 49 jaar geleden, keken veel Nederlanders verbaasd naar buiten toen het in grote delen van het land begon te sneeuwen. Vooral in het binnenland groeide het sneeuwdek lokaal zelfs tot 5 centimeter aan.
De sneeuw viel bij temperaturen net boven het vriespunt, wat zorgde voor dikke, trage vlokken. Door de onverwachte winterse omstandigheden reden veel mensen extra voorzichtig, waardoor velen (het was destijds een maandag) te laat op hun werk verschenen.
Het vroegste sneeuwdek ooit
Het sneeuwdek van 13 oktober 1975 blijft tot op de dag van vandaag het vroegste dat ooit in Nederland is gemeten. Eerder, in 1973, viel er op 17 en 18 oktober al sneeuw in het oosten en zuidoosten van het land, maar een vergelijkbaar sneeuwdek zoals in 1975 is nooit eerder, en ook daarna niet meer, zo vroeg ontstaan. Zelfs bijna 30 jaar later, in 2003, toen het op 24 oktober opnieuw sneeuwde, bleef deze gebeurtenis uniek.
Het jaar 1975 was sowieso bijzonder op weergebied. We beleefden de zachtste winter ooit, gevolgd door een extreem koude start van de zomer met nog lichte vorst in juni en zelfs recordlate sneeuwval op 2 juni in Midden-Nederland. Diezelfde dag werden ook delen van Engeland verrast door sneeuw. Vervolgens kregen we een hittegolf van 18 dagen in juli en augustus, de langste ooit gemeten in De Bilt. En toen, slechts 133 dagen na de laatste sneeuwval in juni, was daar op 13 oktober opnieuw sneeuw.
Koude lucht stroomde naar Nederland
In aanloop naar de sneeuwval van de dertiende breidde een hogedrukgebied zich uit van Schotland naar Scandinavië, waardoor koude lucht uit het noordoosten naar Nederland stroomde. Op zondag 12 oktober genoten we nog van prachtig, zonnig weer met hier en daar lichte vorst in de nacht. De volgende nacht daalden de temperaturen opnieuw tot rond het vriespunt. Vanuit België trok een neerslaggebied Nederland binnen, en hoewel de omstandigheden voor sneeuw marginaal leken, zorgde de combinatie van droge lucht en dalende temperaturen toch voor een verrassing. De lucht koelde over de gehele verticaal af, en zo kon er toch sneeuw vallen die de grond bereikte zonder te smelten.
De avondkranten stonden vol van de berichten over deze vroege sneeuwval. In steden als Rotterdam, Amsterdam en Utrecht werden foto’s geplaatst van dikke vlokken op een witte ondergrond, terwijl de bomen nog vol in blad stonden. De meest opvallende beelden kwamen misschien wel uit Barneveld, waar de vlokken wel heel erg dik waren en de sneeuw het landschap een waar winters karakter gaf.
Ik kwam net terug uit Italië
Zelf was ik toen 7 jaar oud en kwam die dag met mijn familie terug van een vakantie in Toscane. Waar het aan de Middellandse Zee nog zomers warm was geweest, zagen we tijdens onze terugreis door de Apennijnen de regen op grote hoogte al in sneeuw overgaan.
Eenmaal terug in Nederland was de verrassing compleet toen we nog de sneeuwresten van eerder die dag zagen liggen. Bij een bezoek aan mijn opa in Terschuur, vlakbij Barneveld, vertelde hij vol enthousiasme over de sneeuw van die ochtend. Het gebaar dat hij maakte om de grootte van de sneeuwvlokken aan te duiden, zal ik nooit vergeten.
De koek was nog niet op
En dit was nog niet het einde van het bijzondere weer. In de winter van 1976 raasde een zware storm over Nederland, en diezelfde winter volgde een vorstperiode met een dik pak sneeuw. Dit maakte mijn fascinatie voor het weer compleet, en de rest is geschiedenis!
Verder lezen:
Er is op 24 augustus toch een windhoos over Meppel getrokken
30-daagse: als het nu winter was, zouden we echt beter kijken
Volg ons ook op facebook en X!
Jouw foto op Weerverteller.nl?
Stuur je foto naar foto@weerverteller.nl, of via X met de vermelding van @weerverteller
