Als de atmosfeer tot stilstand komt en koude lucht aan het aardoppervlak gevangen zit onder warmere luchtlagen op grotere hoogte, kunnen mist en laaghangende bewolking gemakkelijk ontstaan. We hebben daar de laatste tijd voorbeelden te over van gezien. We raakten de wolken maar niet kwijt.
We staan er niet meer zon bij stil, maar in vroegere tijden, toen we minder aandacht besteedden aan luchtverontreiniging, lag dan ook meteen de dreiging van een ramp op de loer: de beruchte smog. Zeker gedurende de wintermaanden, als iedereen zijn kolenkachel nog eens extra opstookte.
De smogramp van 1952 in Londen
Een grote ramp, die de wereld zou veranderen, voltrok zich van 5 tot en met 8 december 1952 in de Britse hoofdstad Londen. Twaalfduizend mensen vonden de dood en nog eens honderdvijftigduizend raakten ernstig ziek. De smog was zo dicht dat het zicht soms minder dan een meter bedroeg.
Voorafgaand aan de ramp was het in grote delen van Engeland koud geweest. Een hogedrukgebied vanuit het noorden trok via Schotland naar het zuiden, waarbij noordelijke winden koude lucht meevoerden. Op diverse plaatsen lag sneeuw en 's nachts vroor het vaak meerdere graden. Velen hadden moeite om hun huis warm te houden.
Wind viel weg
Toen het hogedrukgebied op de avond van 5 december boven Londen aankwam, viel de wind weg en begon de bovenlucht vanuit het zuidwesten op te warmen, terwijl de kou aan de grond bleef hangen. Door deze windstilte ontstond mist. In de ochtend van 5 december was de mist nog dun en trok weinig aandacht.
Gedurende de dag steeg het zichtbare vuil in de lucht, vooral in delen van de stad met weinig verkeer. De mist werd steeds dichter en kreeg een gelige, soms zwarte kleur door de luchtvervuiling. Op 6 december zakte de temperatuur verder en stookten de Londenaren nog meer. Het zicht werd rampzalig slecht, met soms minder dan een meter zicht. Het verkeer kwam tot stilstand, mensen werden ziek en zelfs het binnenmilieu werd aangetast.
Situatie was niet te harden
De situatie buiten de deur was om niet te harden. Op de trottoirs zag je vaak geen hand voor ogen. De luchtkwaliteit was dermate slecht, dat ademhalen voor mensen met luchtwegproblemen een grote uitdaging werd. In de bioscopen, waar ook nog volop werd gerookt, was het zicht zo slecht dat je de film, achterin de zaal gezeten, op het doek vooraan niet meer kon zien. Veel mensen bleven dan ook maar thuis, omdat ze niets anders konden.
Tijdens de episode van de killersmog werden mensen niet alleen direct ziek of overleden, anderen liepen luchtwegproblemen op die hun dood later zouden versnellen. Rond 150.000 mensen werden dus ziek, van wie er mogelijk tot 40.000 later vervroegd zijn overleden. In die zin heeft deze ramp een enorme impact op de stad Londen gehad. Van 12.000 mensen is wel zeker dat ze aan de killersmog zijn overleden.
Smog weer verdreven
Pas op 9 december, toen een zuidwestenwind opstak, werd de smog verdreven en keerde de lucht terug naar normalere niveaus van vervuiling. De gevolgen van de smogramp waren echter al duidelijk: duizenden doden en tienduizenden ziektegevallen.
De ramp bracht het milieu voor het eerst naar de voorgrond en leidde tot de invoering van milieuwetten, zoals de ‘Clean Air Act’ in 1956. Tegenwoordig is de lucht in veel delen van Europa aanzienlijk schoner dan destijds, hoewel in sommige delen van de wereld, zoals in China, smog nog wel steeds een probleem is, met name in de wintermaanden.
Mis ook deze verhalen niet:
Volg ons ook op facebook en X!
Jouw foto op Weerverteller.nl?
Stuur je foto naar foto@weerverteller.nl, of via X met de vermelding van @weerverteller
