De situatie door de vele regen spitst zich opnieuw toe

Foto boven: Bomen met de voet in het water, ook op de Veluwezoom - Reinout van den Born

Het is al voor het derde seizoen op rij, maar de overvloedige regenval van de laatste tijd begint op steeds meer plaatsen opnieuw een probleem te worden. Er lijkt maar geen einde aan te komen en nieuwe uitdagingen dienen zich aan. Vooral zaterdag zou een dag kunnen worden waarop de situatie zich in het oosten opnieuw toespitst. Een nieuwe storing passeert dan en zou regionaal wederom erg veel regen kunnen brengen.

De zware buien van zondag zaten nog vers in het geheugen, maar gisteren (dinsdag) regende het in delen van Nederland opnieuw hard. In een strook over het zuiden en noordoosten van Brabant naar de Achterhoek en delen van Twente viel in de ochtend al tussen 15 en 30 millimeter regen. En toen moesten de buien, die voor later op de dag werden verwacht, nog komen. Na die buien in de middag kwam Boekelo op 47 millimeter uit, Enschede-west op 36 millimeter en Losser op 34 millimeter. Daar is in totaal deze maand 229,6 millimeter gevallen. Ook in het zuiden van Brabant viel uiteindelijk tussen 30 en 50 millimeter regen.

Bomen met de voet in het water, ook op de Veluwezoom - Reinout van den Born

De regenhoeveelheden lopen verder op

En zo lopen de regenhoeveelheden verder op. Op de natste plekken in het land is deze julimaand alweer tussen 150 en 200 millimeter gevallen. Het centrale deel van Brabant hoort daarbij, het oosten van Twente natuurlijk, het centrale deel van Drenthe en ook delen van Friesland. Twee stroken, van Zeeland naar het westen van Utrecht en van Limburg naar de omgeving van Arnhem en Nijmegen, kwamen er relatief gezien wat beter vanaf. Maar ook daar viel tot en met maandag tussen 60 en 90 millimeter regen, de normale maandhoeveelheid voor juli.

Het is met korte onderbrekingen al bijna een jaar lang nat in Nederland en de grote hoeveelheden regenwater die intussen omlaag zijn gekomen, beginnen zich meer en meer te wreken. Voor steeds meer sectoren wordt het vele water een tegenstander van formaat. Waterschappen doen wat ze kunnen om het iedereen naar de zin te maken, maar zitten af en toe ook met de handen in het haar. Niet voor niets wordt in een nieuwsbericht op de site van Waterschap De Dommel in Brabant om begrip gevraagd. ‘Ook nu is de sfeer op sommige plekken grimmig. Net als in mei vragen we om begrip en respect voor onze medewerkers. Zij zetten zich dag en nacht in en doen wat ze kunnen om de situatie te verbeteren.’

In Limburg vraagt het waterschap de boeren om zelf gegraven groeven in het land weer te dichten. Ze ontregelen het watersysteem, zegt het waterschap. Dat is zorgvuldig in elkaar gezet en kan dergelijke individueel genomen maatregelen niet aan. Het mag ook niet. Overigens blijkt hetzelfde ook in Brabant te spelen, waar boeren zelf sleuven hebben gegraven om hun gebieden (die al lang onder water staan) droog te maken.

Maatregelen nemen

Wat waterschappen doen, is overleggen met alle betrokkenen en daar waar nodig maatregelen nemen. Zoals het plaatsen van pompen als het echt te veel is, het maaien van sloten om de doorstroming te verbeteren, het plaatsen van drempels om te voorkomen dat het water een bepaald gebied instroomt, of het weer weghalen van drempels om ervoor te zorgen dat het water een ander gebied juist weer verlaat. En dan nog duiken overal problemen op. Water wil niet meer weg en blijft te lang slaan, boeren kunnen hun velden niet op, kelders worden nat of er komt zelfs water in en zo is nog wel een aantal andere uitdagingen te bedenken. En hoe langer de natte periode aanhoudt, des te langer zal het duren om de problemen weer de baas te worden.

Nog een beuk op de Veluwezoom die het water heel dichtbij heeft - Reinout van den Born

In de natuur is het niet anders, zo hebben we eerder op deze site ook al beschreven. Door de hoge grondwaterstanden van dit moment komt het vooral in de laaggelegen bossen steeds meer voor dat de bomen met hun wortels in het water staan. Door de droogte van de laatste jaren zijn ze vaak dieper gaan wortelen, om alsnog water te kunnen vinden. Die strategie werkt nu echter tegen ze. Bomen, die met hun wortels in het water terechtkomen, kunnen geen zuurstof meer uit de bodem opnemen. Je ziet dan dat de gezondheid van de boom snel minder wordt. Blad verkleurt, net als bij droogte, en de conditie van de boom gaat achteruit. Ook kunnen de wortels van de boom gaan verrotten. Dat is iets wat de boom op termijn soms niet overleeft.

De praktijk is weerbarstig

Zo is er veel dat ervoor pleit om het even te laten ophouden met regenen. En hoewel het er ook al meerdere keren naar heeft uitgezien dat een stabielere periode op komst leek, is de praktijk weerbarstig. Zo droog als de pluimverwachtingen voor de lange termijn deze julimaand vaak leken, zo nat is de maand op veel plaatsen tot nu toe toch weer uitgepakt. De trend van de laatste maanden zet gewoon – en onverminderd – door. Het blijft veel en veel te nat.

Kijken we naar de verwachtingen voor de komende dagen, dan is met name de periode van vrijdag en zaterdag een tijdvak dat we in de gaten moeten houden. We komen in Nederland dan opnieuw op de grens tussen erg warme lucht boven het Europese continent en koelere lucht, die ons land vanuit het westen probeert binnen te dringen, te liggen.

Zaterdag mogelijk opnieuw veel regen

Vrijdag al is dat een situatie die een aantal fikse buien kan opleveren, met kans op onweer en potentieel veel regen in korte tijd, voor zaterdag ziet de situatie er nog spannender uit. Dan zou, door de overgangszone heen, precies over het oosten van een land, een klein lagedrukgebied van zuid naar noord kunnen overtrekken. Het is een scenario dat al meerdere keren achter elkaar uit de Europese berekeningen naar voren is gekomen. Vooral rond de kern zou dan opnieuw erg veel regen kunnen vallen. Nu is dit een verwachting die gevoelig is voor kleine verschuivingen, maar met het oog op de situatie van nu houden we het wel goed in de gaten.