En toen onweerde het ineens, midden in de nacht

Foto boven: Het is rustig deze dagen, maar steeds zitten nieuwe addertjes onder het gras - Jolanda Bakker

Hoewel we in het Nederlandse weer op dit moment een uiterst rustige periode meemaken, zitten er toch steeds kleine addertjes onder het gras. Zo kwam het vanochtend in delen van Brabant tot onweer. En viel in Oss zomaar 12 millimeter regen.

Helemaal onverwacht waren de buien niet. Had je de modelberekeningen van de laatste dagen goed bekeken, dan wist je dat er de afgelopen nacht en vanochtend kans op was. Het KNMI had in zijn ‘guidance’ zelfs voorzichtig over de kans op onweer gesproken.

Het is rustig deze dagen, maar steeds zitten nieuwe addertjes onder het gras - Jolanda Bakker

Het zag er niet naar uit dat er buien zouden komen

En toch zag het er gisteren helemaal niet naar uit. We waren de dag in het noorden nog met mist begonnen, de zon brak veel sneller door dan op andere dagen, en vanuit Duitsland trok af en toe een nieuw wolkenveld over het land. Het werd tussen 12 en 16 graden en er was helemaal niets wat er op wees dat het in de afgelopen nacht tot buien zou kunnen komen.

Neerslag was tot in de wijde omtrek van Nederland dan ook niet te bekennen. Alleen boven het zuiden van Duitsland waren kleine buitjes aanwezig die later op de dag boven het noordoosten van Frankrijk terechtkwamen. Maar heel indrukwekkend zag dat er nog niet uit.

Belletje met kou, hoog in de atmosfeer

Ga je wat dieper op de weerssituatie in, dan bleken de buien te horen bij een belletje met koudere lucht, hoog in de atmosfeer. Het is de afgelopen dagen ergens vanuit het Middellandse Zeegebied naar het noorden gekomen. Vooral in het centrale deel van het Middellandse Zeegebied liggen de laatste weken vrijwel voortdurend lagedrukgebieden die daar steeds weer zware buien brengen. En ook die worden gevoed door kou in de bovenlucht.

Volgens de modelberekeningen trok het belletje met koude lucht de afgelopen nacht en vanochtend over het land. Als zoiets gebeurt, is het lastig om te bepalen waar de eventuele neerslag zich voordoet. Meestal is het op de kop van de storing, maar nu aan de achterzijde. Het begon met een paar kleine buitjes die rond middernacht Limburg en het zuidoosten van Brabant binnentrokken. Rond 2 uur bedekten ze een groot deel van het Zuidoost-Brabant.

Op het laatst toch onweer

Tot op dat moment was van onweer nog geen sprake. Dat ontstond op buien die nog weer iets verder naar het zuiden en zuidwesten lagen. Ze kwamen rond half vier vannacht het land binnen en brachten vrijwel meteen onweer, in de regio’s Tilburg en Eindhoven. Ook boven Midden-Limburg hing een wat sterkere bui die net over de grens in Duitsland onweer bracht.

De Tilburgse en Eindhovense bui trok over Brabant verder naar het noordoosten, richting Gelderland en Overijssel en vandaar verder naar Drenthe en Groningen. Tot aan het rivierengebied zat er nog onweer in, daarna niet meer. Op sommige plaatsen regende het even flink door. Oss kwam zoals al aangegeven tot in totaal 12 millimeter. Op andere plaatsen in de bui viel tussen 4 en 8 millimeter. Meestal kwam het er gedurende een uurtje goed uit.

Het had wel iets van de zomer

Hoewel we al behoorlijk op weg zijn in oktober, hadden de gebeurtenissen van de afgelopen nacht en vanochtend wel iets weg van een zomerdag. De aanloop was zonnig en we hadden gisteren ook een behoorlijk hoge luchtvochtigheid. Daarna kwamen, in de loop van de nacht vanuit Frankrijk en België de buien, die ook nog eens onweer bij zich hadden. Op een bijna klassiek tijdstip. Gelukkig was het herfst, en vielen de buien daardoor niet heel zwaar uit. Na een echte zomerdag was dat waarschijnlijk toch een heel ander verhaal geweest.

Reinout van den Born.