Is de omslag naar de echte zomer nu al aan de gang?

Foto boven: Deze uil weet het al: de zomer gaat nu los - Chris Meewis

Gaat het dan toch gebeuren? Zijn we halverwege de zomer van dit jaar inderdaad op het grote omslagpunt terechtgekomen? Het begint er steeds meer op te lijken.

Toen we op 25 mei voor de zomermeeting van 2024 in het Limburgse Lomm bijeen zaten en de verwachting voor de toen nog komende zomer doornamen, leek het er al op dat het een zomer in twee delen zou kunnen zijn. Met de wisselvalligheid vooral in de eerste helft van de zomer en het stabielere deel met de echte zomerperioden gedurende de tweede zomerhelft.

Chris Meewis uil — Deze uil weet het al: de zomer gaat nu los - Chris Meewis

De koele eerste zomerhelft was een verrassing

Inmiddels weten we dat de eerste zomerhelft inderdaad behoorlijk wisselvallig is verlopen. Dat het ook zo koel zou zijn als het de afgelopen zes weken was, hadden we toen niet voorzien. Dat was ronduit een verrassing en niet als mogelijkheid meegenomen.

Wat we wel bespraken, was een NAO-index, op dat moment nog duidelijk negatief, die in de loop van de zomer naar een positieve fase zou kunnen omslaan. En dat zou dan de drijfveer achter de omslag moeten worden. De omslag naar het warme en stabiele deel van de zomer.

De NAO-index vertelt iets over het luchtdrukverschil tussen IJsland en de Azoren. Is de luchtdruk bij IJsland hoog en bij de Azoren laag, dan is de index negatief. Voor zomerweer in Nederland is dat niet gunstig. Vaak liggen in dat geval lagedrukgebieden voor de westkust van Europa die het weer bij ons een wisselvallig karakter geven. En deze keer was dat niet anders.

De omslag naar positieve NAO-index kwam er

Wat daarbij verrassend was, was dat het hogedrukgebied bij Groenland en IJsland zoveel kracht had dat koude lucht, afkomstig vanuit het noordpoolgebied, onze omgeving ook wist te bereiken. Dat leverde ons niet alleen een wisselvallige, maar ook een erg koele periode op.

De verwachte omslag naar een positieve NAO-index kwam er wel, eind juni al. Het weer reageerde meteen. De buien en de koelte verdwenen en maakten in de laatste week van juni plaats voor prachtig zomerweer met temperaturen die tropische waarden haalden.

Het hield niet aan

Het hield alleen niet aan. Toen de julimaand begon, keerde de wisselvalligheid terug. En werd het opnieuw ook koel. En dat terwijl de NAO-index in grote lijnen wel positief bleef. Dat was eigenlijk de tweede verrassing van de afgelopen periode.

Inmiddels begint de positieve NAO-index zijn werk beter en beter te doen. In principe is de aanwezigheid van lagedrukgebieden bij IJsland en Groenland in de zomer gunstig voor zomerweer bij ons. De zuidwestelijke wind, die er in de bovenlucht dan waait, slingert de ene golf met warmte na de andere op Europa af. Het Azorenhogedrukgebied wordt daarmee in staat gesteld om steeds weer nieuwe hogedrukkernen op Europa af te vuren.

We zitten nu in een golfbeweging

Nu al merken we dat. We zijn sinds enige tijd in een golfbeweging terechtgekomen. Als zo’n hogedrukgebied onze kant op komt, zitten we eerst in een westelijke tot noordwestelijke wind en dringt even wat koelere lucht binnen. Dan kunnen ook een paar buien vallen. Vervolgens trekt het hogedrukgebied over, wordt het rustiger weer en uiteindelijk draait de wind naar het zuiden, waarna de warme lucht weer kan terugkeren. Totdat de hele cyclus zich weer herhaalt. Zo’n opeenvolging van weertypen hebben we inmiddels al een aantal keren achter elkaar gehad. En ook de komende week lijken we in dat ritme nog even door te gaan.

Wat daarbij opvalt is dat de golven met koele lucht tussendoor minder diep worden, en de golven met warme lucht juist taaier. De warme perioden duren dus steeds wat langer. Het is een teken dat de hogedrukgebieden, die eerst nog redelijk ver ten zuiden van Nederland langs naar het oosten trokken, geleidelijk een noordelijkere koers gaan volgen en dus dichterbij Nederland terechtkomen. Nu is het wachten op het eerste hogedrukgebied dat noord van Nederland langs trekt. Vanaf dan zou de zomer namelijk echt vaart kunnen gaan maken.

Mogelijk volgt de omslag volgende week

Zag het er in de lange termijnverwachtingen van de laatste tijd naar uit dat dit moment nog wel een tijdje op zich zou kunnen laten wachten, de nieuwste berekening van het Europese model tekent zo’n warm hogedrukgebied ten noorden van Nederland nu al volgende week in. Het zou de vervolmaking van een proces kunnen zijn dat al een tijdje aan de gang is. En dat ons wellicht een tweede zomerhelft met een heel ander karakter zou kunnen opleveren. Een stuk stabieler namelijk, met vaker de zon erbij, en vooral met een stuk hogere temperaturen.

Het mooie is dat niet alleen de hoofdberekening van het Europese weermodel deze kant op wil. Ook in de pluim neemt de ondersteuning ervoor toe. En met name dat geeft hoop.