Zeewater oostelijke deel Middellandse Zee extreem warm

Foto boven: De zee bij Dubrovnik - Edward Wrexler

We staan er niet zo bij stil, maar het extreem warme weer in het oostelijke deel van het Middellandse Zeegebied heeft nog een ander bijeffect. Het zeewater is er de laatste weken recordwarm geworden. Op sommige plaatsen in de Adriatische, de Ionische en de Tyrreense Zee worden nu zeewatertemperaturen tot 30 graden gemeten. Lekker om in te zwemmen, maar funest voor het zeeleven in die gebieden.

De Kroatische havenstad Dubrovnik mat dinsdag zijn hoogste watertemperatuur ooit. Het water van de Middellandse Zee had er een temperatuur van 29,7 graden. Het oude record van 29,5 graden uit 2015, en toen gemeten bij het eiland Rab, werd daarmee verbroken. Langs de hele kust van Kroatië lagen de watertemperaturen dinsdag tussen 26 en 29 graden.

Bij Israël 30 graden

Dat gold overigens voor het overgrote deel van de rest van de Adriatische en de Ionische Zee, en zelfs voor flinke delen van Tyrreense Zee. Nog verder naar het oosten, maar dan kom je in de zeeën aan de zuidkust van Turkije en de westkust van landen als Israël en Libanon uit, bedroegen de zeewatertemperaturen al 30 tot 31 graden. Ongelooflijk hoog.

De warme zeeën in het oostelijke deel van het Middellandse Zeegebied zijn een perfecte afspiegeling van de zomer tot nu toe. Daar waar het bij ons met westelijke tot zuidwestelijke winden vaak koel is en wisselvallig, voeren zuidelijke winden in het zuidoosten en oosten van Europa steeds bijzonder warme lucht aan. Het is het gevolg van een luchtdrukpatroon boven het Europese continent dat al lange tijd muurvast zit. Het is in het zuidoosten zo heet dat het bosbrandgevaar er ook enorm is, met nu branden in Bulgarije en Noord-Macedonië.

Zee- en waterleven is het slachtoffer

Net als toen het bij ons in de afgelopen jaren af en toe lange tijd erg warm was, is het zee- en waterleven het grote slachtoffer van de extreme watertemperaturen, zoals die nu in Zuidoost-Europa worden gemeten. We zijn de beelden nog niet vergeten van de vissen die bij ons in droogvallende en veel te warme rivieren en beken naar het wateroppervlak kwamen en daar nog naar zuurstof probeerden te happen. Dat was een akelig gezicht. Veel mensen konden het niet aanzien en vrijwilligers probeerden de vissen naar veiliger oorden te verplaatsen.

In de zee gaat het eigenlijk net zo. Iedere zee herbergt vissen die in de loop van de geschiedenis daar zijn gekomen, omdat ze in het klimaat thuishoren dat in die gebieden heerst, met de bijbehorende watertemperaturen. Nu dat klimaat snel aan het opwarmen is en het zeewater soms meerdere graden warmer dan normaal wordt, kunnen de vissen in die omgeving niet meer verder. Dan zit er maar één ding op: vluchten naar koelere oorden. Op die manier blijven de hete zeeën leeg achter en is er soms bijna geen vis meer terug te vinden.

Mariene hittegolf is mariene natuurramp

En dan hebben we het alleen nog maar over de vissen. Normaal zitten er natuurlijk ook veel andere vormen van leven in het water. Vaak hebben die met hetzelfde probleem te kampen. Een mariene hittegolf, zoals die zich nu in het oostelijke deel van het Middellandse Zeegebied afspeelt, kan op die manier ook makkelijk tot een mariene natuurramp uitgroeien.

Wat verder naar het westen in het Middellandse Zeegebied, in het water bij de zuidoostkust van Frankrijk en aan de oostkust van Spanje, zien de watertemperaturen er wat beschaafder uit. Hier heeft de hitte tot nu toe nog niet zo hard toegeslagen als in andere jaren wel het geval was. Daar komt nu alsnog verandering in, want het Iberisch schiereiland krijgt de komende dagen met zijn eerste hittegolf van deze zomer te maken. En dan warmt het water ook verder op.

Straat van Gibraltar

De zeeën tussen het zuiden van Spanje en de Marokkaanse kust aan de andere kant profiteren heel de zomer door van het veel koudere zeewater dat door de Straat van Gibraltar de Middellandse Zee binnenstroomt. Dit is ook de reden waarom veel plaatsen aan de Costa del Sol een relatief gematigd zomerklimaat hebben, ook als het elders zo heet is.