Extreme regenval in Centraal-Europa en nu ook in het zuidoosten van de VS, hitte in Japan en de komende dagen een hogedrukgebied boven het zuiden van Noorwegen dat voor de tijd van het jaar zelfs recordsterk is. Het wereldweer ziet er bijzonder uit.
Als je al die situaties naast elkaar legt, dan komt er één beeld uit naar voren. De systemen die het extreme weer veroorzaken, zitten op hun plek langere tijd gevangen. Ze kunnen geen kant op. Oorzaak hiervan is de extreem golvende straalstroom van dit moment.
Omgekeerde S-bocht
Als je vandaag naar de Europese weerkaart kijkt, dan zie je de straalstroom ten zuiden van IJsland langs in noordoostelijke richting binnenkomen, op weg naar het noorden van Scandinavië. Daarna maakt hij boven Rusland een bocht naar het zuiden, om via Oekraïne, Polen, Duitsland en de Benelux weer naar het westen terug te keren. Er volgt een nieuwe bocht over de Golf van Biskaje en de Atlantische Oceaan (ten westen van Portugal) naar het zuiden en dan trekt hij verder over het noorden van Afrika weer naar het oosten. Boven het Europese continent maakt de straalstroom dus een complete, omgekeerde S-bocht.
Bij ons liggen twee weersystemen daardoor gevangen. Boven het centrale deel van het Middellandse Zeegebied zien we lagedrukgebied Boris, dat de afgelopen dagen in Centraal-Europa zo ongelooflijk veel regen heeft gebracht. De buien rondom dit systeem liggen nu vooral bij Italië en breiden zich de komende dagen tot over Spanje en Portugal uit.
Hogedrukgebied wordt recordsterk
Het andere systeem dat gevangen ligt, is het sterke hogedrukgebied boven het zuiden van Noorwegen. Dit hogedrukgebied wordt recordsterk, als je het met andere septembersituaties uit verleden sinds 1979 vergelijkt. Het is dit hogedrukgebied dat bij ons de komende dagen fraai nazomerweer brengt, met een heel stevige wind vanuit het noordoosten.
En niet alleen boven Europa zitten enorme bochten in de straalstroom, aan de andere kant van de Oceaan boven de VS is het precies zo. De weersystemen die daar gevangen liggen, bevinden zich boven het westen van de VS (een lagedrukgebied), het zuidoosten (ook een lagedrukgebied met daar verspreid ook al overstromingen) en het noordoosten (een hogedrukgebied).
Normaal wordt de straalstroom sterker
Normaal is de herfst de periode waarin de straalstroom weer op gang komt en juist rechter wordt. In het poolgebied gaan de temperaturen omlaag, terwijl het in de tropen nog een tijdje erg warm blijft. De temperatuurverschillen tussen het poolgebied en de tropen worden daardoor groter en dat zou een versterking van de straalstroom moeten opleveren.
Nu zien we deze ontwikkeling dus nog niet. Het bijzondere is dat de seizoenmodellen dit voor de herfst, waar we inmiddels middenin zitten, ook wel hebben voorzien. De meeste berekeningen gingen ervan uit dat we meerdere fases met sterke hogedrukgebieden zouden kunnen krijgen. In Nederland is de nazomerperiode van deze week alweer de tweede deze maand, met daartussen de uitbraak van koude lucht vanuit het noorden die we vorige week hadden.
Precieze oorzaak onduidelijk
Het is lastig om aan te geven wat de precieze oorzaak van de ongelooflijk bochtige straalstroom van dit moment is. Een paar verdachten zijn er wel. Zo is de temperatuur op het noordelijk halfrond en in het noordpoolgebied nog steeds bijna recordhoog. Overigens worden ook in de tropen bijna recordhoge temperaturen gemeten. Een deel van die warmte dringt ook tot de hogere luchtlagen door. Waarschijnlijk is dat één van de redenen waarom het hogedrukgebied boven Zuid-Scandinavië op dit moment recordsterk kan worden.
Mogelijkerwijs heeft die warmte op grotere hoogte ook invloed op de temperatuurverschillen tussen noord en zuid die daar nu optreden. En zijn het met name deze verschillen die kleiner dan normaal zijn. Dat zou de bochtige straalstroom kunnen verklaren.
Het gaat nog wel even zo door
In elk geval lijkt deze situatie nog een hele tijd aan te houden. Ook de komende maanden blijft het zeewater warm en zal die extra warmte uit de bovenlucht niet verdwijnen. Als dit gedurende de wintermaanden ook zo blijft, krijgen we mogelijk een ander beeld dan in de winters van voorgaande jaren, die zonder uitzondering door een sterke straalstroom werden gedomineerd. Met een zwakke straalstroom maken hogedrukgebieden meer kans. Voorlopig is het echter nog herfst en is er nog veel tijd te gaan. We blijven de ontwikkelingen natuurlijk volgen.
Verder lezen:
Volg ons ook op facebook en X!
Jouw foto op Weerverteller.nl?
Stuur je foto naar foto@weerverteller.nl, of via X met de vermelding van @weerverteller
