In de dorre, uitgestrekte vlaktes van de Sahel, waar woestijnen en savannes elkaar ontmoeten, bloeit een ambitieus project: de Great Green Wall.
Dit grootschalige Afrikaanse initiatief, gestart in 2007, heeft als doel om een 8.000 kilometer lange, groene gordel van bomen en planten te creëren die zich uitstrekt van Senegal in het westen tot Djibouti in het oosten. De hoop is om de oprukkende Sahara-woestijn zo te stoppen, de bodem te herstellen en het leven voor miljoenen mensen te verbeteren. Maar nu we in 2024 zijn, rijst de vraag: hoe staat het ervoor met dit groene monument?
De droom van een groene muur
Het oorspronkelijke idee van de Groene Muur was eenvoudig maar aanlokkelijk: door bomen te planten langs de rand van de Sahel zou de verwoestijning – het proces waarbij vruchtbare grond uitdroogt en verandert in woestijn – kunnen worden tegengehouden. Deze regio, een van de droogste en meest kwetsbare gebieden ter wereld, wordt geteisterd door droogte, bodemerosie en mislukte oogsten. De woestijn rukt op, gemeenschappen raken erdoor ontheemd en de natuur verliest steeds meer terrein.
Behalve het tegengaan van woestijnvorming, heeft de Groene Muur ook als doel om de landbouw te verbeteren, biodiversiteit te herstellen en miljoenen banen te creëren voor de lokale bevolking. Het is een breed opgezet project, dat niet alleen ecologisch herstel beoogt, maar ook economische en sociale vooruitgang in één van de armste regio’s ter wereld.
Tegenvallende groei, maar ook hoopvolle signalen
In de afgelopen 17 jaar is de Groene Muur in tijden van klimaatverandering uitgegroeid tot een symbool van hoop, maar de resultaten zijn erg wisselend. Hoewel in sommige landen flinke vooruitgang is geboekt, blijft het project als geheel achter bij de oorspronkelijke doelstellingen. Van de geplande 100 miljoen hectare die zou worden hersteld, is naar schatting slechts 20 procent gerealiseerd. Enkele van de uitdagingen waarmee het project te maken heeft, zijn politieke instabiliteit, conflicten en geldgebrek. De uitgestrektheid van het gebied en de extreme weersomstandigheden maken het plant- en herstelwerk moeilijk.
Toch zijn er ook hoopvolle ontwikkelingen. In landen zoals Senegal en Ethiopië zijn wel belangrijke successen geboekt. Senegal heeft bijvoorbeeld al bijna 12 miljoen bomen geplant, waardoor eerder uitgeputte grond weer vruchtbaar is geworden en boeren nieuwe landbouwtechnieken hebben omarmd. In Ethiopië zijn miljoenen hectares land hersteld, wat de voedselzekerheid heeft verbeterd en de lokale bevolking weer een toekomst biedt.
Actuele uitdagingen in 2024
Een van de meest urgente kwesties in 2024 is de toenemende politieke instabiliteit in de Sahel-regio, met conflicten in landen zoals Mali, Niger en Tsjaad. Die conflicten belemmeren de voortgang van de Groene Muur. De onrust zorgt ervoor dat veel van de initiatieven stilvallen, terwijl de gemeenschap juist baat zou hebben bij stabiele, doorlopende ondersteuning.
Daarnaast kampt de regio met versnelde klimaatverandering. Droogteperiodes worden langer en intenser. Daarbij hebben de veranderingen een verwoestend effect op de natuurlijke omgeving. In sommige gebieden heeft de droogte van de afgelopen jaren het succes van herplantingsprojecten beperkt, doordat jonge bomen zonder water niet overleven. Dit onderstreept de noodzaak om naast het planten van bomen ook te investeren in slimme irrigatiesystemen en andere innovatieve oplossingen die helpen de grond vruchtbaar te houden.
Een nieuwe focus op gemeenschappen
Wat de Groene Muur in 2024 bijzonder maakt, is de verschuiving van een puur ecologisch project naar een meer holistische aanpak, waarin de gemeenschappen centraal staan. In plaats van alleen bomen te planten, ligt de focus nu ook op ‘agroforestry’, waarbij bomen worden gecombineerd met landbouwgewassen, en op het herstel van bodems door traditionele kennis van de lokale bevolking te integreren met moderne technieken.
In Niger zijn er bijvoorbeeld succesvolle initiatieven waarin boeren worden ondersteunen de natuurlijke regeneratie van bomen te bevorderen. Dit zorgt ervoor dat de grond niet alleen beschermd wordt tegen erosie, maar ook dat de boeren direct profiteren van schaduw, het brandhout en verbeterde landbouwopbrengsten. Deze aanpak versterkt de betrokkenheid van lokale gemeenschappen en verhoogt de kans op duurzame resultaten.
Internationale steun en financiële beloftes
Recentelijk heeft de Groene Muur een nieuwe injectie gekregen, door internationale financiering en steun. Grote organisaties zoals de Wereldbank, de Europese Unie en de Afrikaanse Unie hebben extra middelen vrijgemaakt om de herstelinspanningen te versnellen. De doelstelling is om tegen 2030 minstens 100 miljoen hectare land te regenereren, 250 miljoen ton koolstof op te slaan en 10 miljoen banen te creëren in de Sahel.
In januari 2021 werden tijdens de ‘One Planet Summit’ toezeggingen voor het vrijmaken van meer dan 14 miljard dollar gedaan, om de ontwikkeling van de Groene Muur de komende jaren te ondersteunen. Deze financiële injectie, samen met de bredere betrokkenheid van de internationale gemeenschap, biedt hoop dat de doelen van de Groene Muur misschien toch haalbaar zijn, zij het op een wat lager tempo dan eerder gedacht.
De toekomst van de Groene Muur
De Great Green Wall is meer dan alleen een ecologisch herstelproject; het is een symbool van de strijd tegen klimaatverandering en armoede in een van de meest kwetsbare regio’s ter wereld. Terwijl het project uitdagingen kent, blijven de ambities hoog. Als de huidige inspanningen worden volgehouden en uitgebreid, kan de Groene Muur een voorbeeld zijn voor duurzame ontwikkeling, niet alleen in Afrika maar ook in andere kwetsbare regio’s wereldwijd.
Verder lezen:
Er is op 24 augustus toch een windhoos over Meppel getrokken
30-daagse: als het nu winter was, zouden we echt beter kijken
Volg ons ook op facebook en X!
Jouw foto op Weerverteller.nl?
Stuur je foto naar foto@weerverteller.nl, of via X met de vermelding van @weerverteller
