De zomer mag, om warm te kunnen zijn, niet nat zijn

Foto boven: Buien in de zomer - Jannes Wiersema

Voor weerliefhebbers is het punt waarop een seizoen halverwege is een moment om een pas op de plaats te maken en kort om te kijken. Hoe heeft het seizoen zich tot nu toe gedragen? Was het zoals verwacht of gewenst? En: heb je je een beetje vermaakt?

De zomer van dit jaar, zoals die tot nu toe is geweest, brengt de gemoederen behoorlijk in beweging. Er zijn duidelijk twee kampen, en daar zit maar weinig tussen.

Helemaal niks

Zo heb je de groep die de zomer tot nu toe helemaal niks vindt. Veel te nat, te koel en met veel te weinig zon. Het zijn de mensen die de afgelopen jaren intens genoten hebben van het af en toe mediterrane weer, zoals zich dat ook tot over Nederland uitbreidde. Met de zomer van 2018 als absolute koploper. Dat was de zomer die bijna net zo droog als nu nog koploper 1976 verliep. Met een indrukwekkend neerslagtekort, langdurige hittegolven, bijna dagelijks een groot aantal uren zonneschijn en vrijwel geen regen. De droom van vele zomerliefhebbers.

Zomer met buien -Jannes — Buien in de zomer - Jannes Wiersema

Het andere kamp bestaat uit de mensen die de hete zomers van de laatste jaren met afgrijzen over zich heen zagen komen. Zij vinden temperaturen van 25 graden al hoog, krijgen hoofdpijn van een dag-in-dag-uit schijnende zon en denken soms met weemoed terug aan de vaak koele zomers uit de jaren ’70, ’80 en ’90, toen het klimaat in Nederland nog normaal was. Toen wist je, als je terugkwam van je vakantie in Zuid-Europa, tenminste meteen weer wat regen was.

We missen onweer

Het grappige is dat beide kampen onweer missen. Want of je nou tot de hitteliefhebbers behoort, of tot de liefhebbers van koel zomerweer, een plekje voor onweer is er bij allebei de groepen. En onweer hebben we de afgelopen jaren, hoe je het wendt of keert, maar weinig gehad. Dat gold voor de droge en hete, maar ook voor de natte en koelere zomers.

Daarbij zijn koelere zomers er overigens niet of nauwelijks geweest. De laatste echt koele zomer in Nederland was die van 2011, daarna werd het eigenlijk met het jaar warmer. ‘Hoe kan het eigenlijk dat we nu al twee slechte zomers op rij hebben’, riep iemand deze week tijdens een discussie over de zomer op Weerwoord.be, het Belgisch-Nederlandse forum voor weerliefhebbers. Waarop een ander zei: ‘Het is maar wat je slecht noemt..!’

De zomer van 2023 was warm

De zomer van vorig jaar immers had een hoge gemiddelde temperatuur van 18,4 graden, goed voor een zevende plaats op de lijst van warmste zomers sinds het begin van de metingen. Het was bovendien een zomer met in De Bilt 75 warme dagen, 30 zomerse dagen en 3 tropische dagen. En in veel regio’s in het oosten en zuiden van het land één of meerdere hittegolven. Daarbij scheen de zon over het land 130 uur meer dan normaal.

De cijfers over de eerste helft van de zomer van dit jaar zijn stukken slechter. We staan nu op 17 warme dagen, tegen 37 vorig jaar om deze tijd en 5 zomerse dagen, tegen 21 vorig jaar halverwege de zomer. Het aantal tropische dagen bedraagt nu 1, tegen vorig jaar 3. Kijken we naar de zon, dan scheen die 293 uur, tegen vorig jaar 431 uur en aan regen staan we nu op gemiddeld rond 145 millimeter, tegen vorig jaar rond 60 millimeter.

Beleving speelt een belangrijke rol

Dat beide zomers slecht worden genoemd, heeft met beleving te maken. Want na een overdonderende junimaand, met veel zon en recordhoge temperaturen, sloeg het weer vorig jaar tijdens de hoogzomer om. Terwijl de temperaturen naar normaal terugvielen, werd het veel natter. De vakantieperiode viel voor veel mensen in het water en de zomerstorm Poly, die op 5 juli over het land raasde, droeg ook niet bij aan het beeld van de zomer.

Een prachtig voorbeeld van hoe sterk de weerbeleving de evaluatie van een weermaand kan beïnvloeden, kwam ik afgelopen voorjaar tegen. Samen met een collega gaf ik weerles aan een groep professionals. We legden ze de vraag voor hoe ze de voorbije februarimaand hadden beleefd. Was het een koude of een zachte maand?

Even voor de herinnering: februari 2024 verliep met een temperatuur van 8,2 graden (4,3 graden boven normaal) recordzacht. Verder was de maand met 106 millimeter regen zeer nat en met 52 uur zon ook zeer somber. Negentig procent van de mensen in de zaal vond dat februari een koude (!) maand was geweest, met inderdaad veel regen en weinig zon. Zo zie je hoe de weerbeleving de evaluatie van een maand beïnvloedt.

Het regende vaker

De moraal van het verhaal is dat de zomer van 2023 door sommigen als een slechte zomer werd beleefd, doordat het vaker regende dan anders. En dat ondanks de hoge temperaturen en de grote hoeveelheid zonneschijn. Daar kunnen ook wij meteorologen van leren. De beleving van het weer speelt voor de meeste mensen een grotere rol dan de harde cijfers. En dat terwijl meteorologen in het algemeen aan de gemiddelde temperaturen juist grote waarde toekennen. Bij ‘normale’ mensen worden die cijfers overvleugeld door de vraag of het al dan niet regent, of het weer al dan niet stabiel is.

Mensen vluchten ten tijde van wisselvallig weer in Nederland voor hun vakantie massaal naar zonbestemmingen en nemen daarbij excessief hoge temperaturen vaak voor lief, zo geven ze ook aan. Als het tijdens hun vrije weken maar droog en zonnig is. En zolang het droog en zonnig is en ze het water in kunnen, zijn ze daarmee perfect tevreden. Als mensen zeggen dat ze op een warme zomer hopen, dan bedoelen ze eigenlijk een zomer met veel zon, hoge temperaturen en weinig regen. Zoals op de meeste zonbestemmingen.

Warm, zonnig en nat, is slecht

Als het in Nederland warm en zonnig is, maar ook vaak nat, dan is dat dus een slechte zomer. Behalve dan weer voor mij, want ik hou ervan. En zo zijn er wel meer die hetzelfde zeggen.