Het kon dus wel: noodweer in Malaga eiste geen slachtoffers

Foto boven: Takken, die tijdens het noodweer de zee op zijn gespoeld, liggen overal nog op het strand en moeten de komende tijd worden opgeruimd - Tycho van den Born

Het kon dus wel in Spanje; een dichtbevolkt gebied dat voor een groot deel overstroomde, zonder dat er slachtoffers vielen. De compleet volgebouwde omgeving rond de stad Malaga in het zuiden van Spanje heeft het de afgelopen week laten zien.

Niet dat er geen schade was, want die was er volop. Maar toch haalde iedereen na afloop opgelucht adem. Een ramp, zoals twee weken eerder in Valencia, kon worden afgewend. Niet alleen doordat van tevoren uitvoerig was gewaarschuwd, maar ook doordat de bevolking die waarschuwingen ter harte nam en zich gedisciplineerd door het noodweer sloeg.

Takken, die tijdens het noodweer de zee op zijn gespoeld, liggen overal nog op het strand en moeten de komende tijd worden opgeruimd - Tycho van den Born

Acht wilde uren

Iedereen was voorbereid. De scholen waren dicht, heel veel mensen besloten thuis te werken, op de wegen was het stil. Toen het ’s ochtends licht werd, was er nog niet veel aan de hand. Maar de regen liet slechts kort op zich wachten. Er volgden 8 wilde uren.

Het was in Malaga lang geleden dat het er zo hard regende, misschien wel 35 jaar. Die laatste keer, in 1989 kwamen ook delen van de stad onder water te staan. Nu gebeurde dat weer. Maar er was geleerd van de situatie van toen. Stroomopwaarts van de rivieren Gudalmedina en Campanillas waren stuwdammen geplaatst, speciaal voor situaties als deze. Toen het water er eenmaal kolkend omlaag kwam, konden ze een deel van de stroom afvangen. Zodat het stroomafwaarts niet fout zou gaan. Het werkte. Het ging in Malaga niet fout. Net niet.

Sommige rivieren traden buiten hun oevers

De Guadalmedina, bekend onder Nederlanders die wel eens over de snelweg naar Malaga omlaag rijden (je komt er dan een keer of 17 overheen), staat meestal leeg. Maar als het hard regent, treedt de rivier ook zomaar buiten zijn oevers. In Casabermeja, nog voor het water in de Guadalmedina de dam had bereikt, gebeurde dat ook. Stroomafwaarts niet.

De situatie rond de rivier Campanillas was op een bepaald moment kritiek, maar mede dankzij de dam in die rivier kon het water (zij het krap aan) binnen de bedding worden gehouden. De beelden waren imposant, de autoriteiten waren toch ook al met ontruimingen van het gebied begonnen. Andere rivieren, zoals de oostelijker gelegen Vélez en Benamargosa, traden op sommige plaatsen wel buiten hun oevers. De autoriteiten zaten er bovenop en evacueerden honderden mensen (tijdelijk) naar andere plaatsen toen dit gebeurde.

Watergangen, die anders leeg staan, stromen nu volop - Tycho van den Born

Een enorme bak met water

Het was een enorme bak met water die over de regio werd uitgestort. Alleen al in delen van Malaga zelf viel meer dan 150 millimeter. Extreem veel in een stad die de regen bepaald niet gewend is. Wat verder naar het noorden en hogerop in de bergen werden waren de sommen nog groter. In Colménar kwamen de regenmeters tot 268 millimeter in enkele uren.

Hoewel het allemaal goed verliep, ontkwam ook de stad uiteindelijk niet aan wateroverlast. Een aantal van de grote verkeersaders kwam volledig onder water te staan. Datzelfde gold voor sommige parkeerterreinen. Ziekenhuizen moesten tijdelijk sluiten omdat ze water binnenkregen. Datzelfde gold voor de universiteit. Een groot warenhuis, middenin de stad kwam onder water en het water liep ook de Kathedraal binnen. Zelfs het vliegveld had last van de stortregens. Hier en daar dreven auto’s rond, maar lang niet zo grootschalig als eerder in Valencia.

Paarden en honden gered

Een tekenend moment deed zich in de loop van de middag voor toen het water het hippisch centrum van Malaga binnendrong. Een woeste stroom ging over het terrein, direct langs de stallen waar 46 paarden stonden. Het filmpje liet aan duidelijkheid niets te wensen over. Ook de hondenkennel was in nood. Direct werd een noodoproep geplaatst en werd iedereen die daartoe de mogelijkheid had, gevraagd om naar het terrein te komen, teneinde de dieren te kunnen redden. Binnen de kortste keren kwam die hulp er ook en korte tijd later ging het bericht eruit dat alle dieren, hoe moeilijk dat ook was, naar een veilige plaats waren gebracht.

Behalve de regen speelde ook de wind een rol. Op zee werden bij Marbella drie sterke waterhozen waargenomen, waarvan er één de kust bereikte en op het strand een strandtent tegen de vlakte gooide. Een stukje verderop verloor een tankstation het dak boven zijn pompen, waarschijnlijk ook door een hoosachtig verschijnsel.

Ook de Costa del Sol

De buien vielen niet alleen in de buurt van Malaga, maar ook aan de Costa del Sol. Een flink deel van de dag lag de buienlijn van Marbella via het binnenland naar Malaga. Ook plaatsen als het – net ten noorden van Marbella gelegen – Ojen en, wat dieper het binnenland in, Coín kwam ruim meer dan honderd millimeter omlaag. Soms was de intensiteit van de buien enorm. Een regenmeter dichtbij de kust liet intensiteiten tot 270 millimeter per uur zien. Als je dat een paar minuten hebt, stroomt het water alle kanten op. En zo was het uiteindelijk dus ook.

Doordat veel waterafvoeren naar zee lange tijd droog hadden gestaan, waren de beddingen voor een deel met struiken dichtgegroeid. Toen het water weer kwam, stroomde al dat hout mee, de zee op. Een dag later waren hele stukken van de zee met dat hout bedekt. Dat zal de komende tijd allemaal weer opgeruimd moeten worden. Er is intussen al een begin mee gemaakt.

Iedereen sleepte elkaar er doorheen

Rond een uur of vier in de middag trokken de buien weg en was het noodweer voorbij. Een indrukwekkende dag ging ten einde. De opluchting was voelbaar. Want hoewel er veel was gebeurd en de verwachtingen en waarschuwingen volledig waren uitgekomen, was een echte ramp uitgebleven. Niet eens doordat het weer meeviel, maar veel meer doordat iedereen zich had voorbereid, er de hele dag bovenop zat en elkaar er uiteindelijk doorheen sleepte.