Koude lucht dendert binnen met regen, nu kletsnat aan zee

Foto boven: Natte start in Hilversum - Chris Meewis

Koude lucht is gisteravond en de afgelopen nacht het land binnengedrongen. De passage van het koufront ging regionaal met erg veel regen gepaard. Vandaag en morgen zijn de kustregio’s de gebieden waar het bijzonder nat kan worden.

Op veel plaatsen viel tijdens frontpassage 15 tot 30 millimeter, maar een west-oost gerichte strook over het midden sprong eruit. Daar kwam soms meer dan 50 millimeter omlaag en in het Utrechtse Montfoort op een amateurstation zelfs 80 millimeter. Hier sleepte het front een tijdje en bleef de zware regenval die erbij hoorde langere tijd hangen.

Nu de koude lucht het land is binnengedrongen, zitten we in een situatie waarin de temperaturen boven de (warme) Noordzee een flink deel van de dag hoger zijn dan die boven land. Dat is een klassiek recept waarin voor onze westkust een zogenoemd kustfront kan ontstaan.

Kustfront

Een kustfront hebben we als de windrichtingen op zee en boven land van elkaar afwijken. Vandaag zien we die situatie al een beetje ontstaan. Boven land wordt een westelijke tot zuidwestelijke wind berekend, op zee een westelijke tot noordwestelijke wind. Daarbij is de wind boven zee ook een stuk sterker dan die boven het land.

Hoewel de buien, die boven zee ontstaan, gemakkelijk het land opkomen, zijn ze aan de kust (door die kleine windsprong) toch net wat actiever. Het wordt 12 tot 14 graden, in Limburg iets warmer en in buien is het juist een aantal graden kouder. Verder kunnen bij de buien aan zee ook zware windstoten optreden. Tussendoor zijn er wel felle opklaringen en zijn prachtige wolkenluchten te zien. Een markante, eerste herfstsituatie dus.

Windsprong op de kust

Vanavond, als het boven land sterk begint af te koelen, wordt het verschil groter. Doordat de koude lucht zwaar is, ondervindt de bewegende lucht in het binnenland veel wrijving van het land eronder. Op zee, waar de temperaturen door het warme zeewater een stukje hoger liggen, is die wrijving een stuk minder. Hoe groter de wrijving, des te meer de wind tegen de wijzers van de klok in draait. Zo blijft de wind op zee noordwestelijk, terwijl hij boven land steeds duidelijker zuidwestelijk wordt. Met de windsprong daarbij precies op de kust.

Zo’n windsprong is de plaats waarop in de herfst forse buien kunnen ontstaan, die in de kustgebieden soms grote hoeveelheden regen brengen. Het is de plek waar de sneller instromende lucht van zee tegen de boven land trager wegstromende lucht op botst. Daarbij ontstaan geforceerd stijgbewegingen die tot de vorming van zware buien kunnen leiden. In de loop van vandaag, morgen en ook in de nacht naar vrijdag lis de situatie zeer geschikt voor dergelijke kustbuien. De windsprong, ofwel het kustfront, is in die periode steeds aanwezig. Ook is het zeewater warm, waardoor veel vocht (door verdamping) voorradig is.

regenmeter stroomt over — In Zevenhuizen stroomde de regenmeter na koufrontpassage over - Jolanda Bakker

In de kustgebieden vaak buien

Vooral de kustgebieden moeten tot vrijdagochtend dus op steeds weer opdoemende buien rekenen, vaak met onweer en dus met de potentie om veel regen achter te laten. Het binnenland krijgt, vooral overdag als het wat warmer is, ook met de buien te maken, maar daar zijn het er minder en de neerslaghoeveelheden minder groot. Kijk je naar de modelberekeningen, dan worden in de kustgebieden de komende 2 dagen in elk geval tientallen millimeters regen verwacht, lokaal mogelijk meer dan 100 millimeter. Voor de extreemste uitslagen moeten we waarschijnlijk naar het zuidwesten van het land kijken.

In het binnenland zijn de verwachte hoeveelheden kleiner, naarmate je verder naar het oosten komt. Maar hier zijn het de plaatsen aan bij voorbeeld de oost- en zuidoostkant van het IJsselmeer die ook nog flinke neerslaghoeveelheden kunnen krijgen. Tijdens zwaardere buien is er bovendien kans op onweer en kan het tot plaatselijke hagel komen. Verder is het ook morgen overdag bij dit alles niet warmer dan 12 tot 14 graden. Komende nacht kan het kwik in het oosten tijdens brede opklaringen plaatselijk tot beneden 5 graden dalen.

Vanaf vrijdag beter

Vanaf vrijdag wordt het beter. Een hogedrukgebied verschijnt op de weerkaarten en verdrijft de buien. Er komt meer zon en de temperatuur gaat omhoog. Maandag en dinsdag komen twee storingen in de buurt en kan een enkele bui vallen. Daarna neemt een volgend hogedrukgebied het over en lijken we aan een nieuwe periode met mooi weer te beginnen.