Orkaanseizoen is weer helemaal stilgevallen

Foto boven: Nog steeds wordt stof vanuit de Sahara over de Oceaan getransporteerd - ECMWF

Sinds het onrustige begin van het orkaanseizoen, met tropische stormen Alberto en Chris, en monsterorkaan Beryl, is het in de Atlantische sector weer erg rustig geworden. Waardoor zet het orkaanseizoen, dat misschien wel recordactief wordt, niet verder door?

Volgens de instanties die het kunnen weten, wijzen alle seinen dit jaar dezelfde kant op. Niet alleen is het zeewater in de brongebieden van de orkanen vaak recordwarm, ook komt een La Niña op gang die ervoor zorgt dat de wind, hoog in de atmosfeer boven de gebieden waar de orkanen ontstaan, wegvalt. Meer dan dat in andere jaren het geval is. Het kan dan ook bijna niet anders of het orkaanseizoen van dit jaar moet erg actief worden, mogelijk recordactief.

Dust ECMWF — Nog steeds wordt stof vanuit de Sahara over de Oceaan getransporteerd - ECMWF

Orkanen willen geen wind in hun omgeving

Orkanen in ontwikkeling hebben, hoe raar dat misschien ook klinkt, een hekel aan wind in hun omgeving. Als de wind in de atmosfeer waarin zich een orkaan bevindt met de hoogte sterk in kracht toeneemt, komt het systeem scheef te staan. Zijn uitmuntende uitwisseling van in- en uitstromende lucht functioneert dan niet optimaal en gaat ten koste van de verdere ontwikkeling van het systeem. Of voorkomt die ontwikkeling zelfs al in een vroeg stadium.

Het begin van het seizoen was rustig, maar toen Alberto eenmaal op de kaarten verscheen en vanaf de Golf van Mexico het noordoosten van dat land introk, ging het snel. Kort daarna verscheen Beryl, op een veel oostelijkere positie en zagen we ook Chris ontstaan, opnieuw bij de oostkust van Mexico. Vooral Beryl viel op. Niet alleen voltooide het systeem de groei van een tropische depressie naar een ‘major-hurricane’ (categorie 3 of hoger) in slechts 42 uur tijd, ook was het de vroegste categorie 5 orkaan ooit, op ook nog eens de oostelijkste positie.

Beryl beheerste het nieuws lange tijd

De tocht van Beryl door het Caribische zeegebied, over Yucatan en de Golf van Mexico naar Texas beheerste het nieuws lange tijd. Rond 9 juli blies het systeem ergens boven Amerika zijn laatste adem uit. Chris was toen al lang weer van de kaarten verdwenen.

Sindsdien is het heel rustig. Er zijn geen ontwikkelingen meer geweest. En als je op de site van het National Hurricane Center in Miami kijkt, dan zie je daar dat er voor de komende 7 dagen ook geen ontwikkelingen worden verwacht. En dat in een druk seizoen, dat wordt verwacht.

De seizoenspiek valt in september

Als je kijkt naar de klimatologische piek van de orkaanseizoenen, dan is het helemaal niet raar dat het nu zo rustig is. Die piek wordt later in augustus, vooral in september en ook nog in een deel van oktober verwacht. Juni en juli doen maar in bescheiden mate mee. Ondanks het feit dus dat het zeewater wel (record)heet is en er voldoende energie voor orkanen voorradig lijkt.

De reden voor de rust is tweeërlei. Allereerst moeten we het weer over die wind in de hogere delen van de atmosfeer hebben. Die is op dit moment nog behoorlijk sterk, zo sterk dat de vorming van orkanen er flink door wordt onderdrukt. De tweede reden is Saharastof. In juli speelt zich de piek van het transport van Saharastof, helemaal over de Atlantische Oceaan tot aan het Amazonegebied, de Caribische zee en de Golf van Mexico af. Het gaat daarbij om serieuze hoeveelheden. Het stof kan ook grote delen van de VS bereiken. Net als bij ons wordt de zon er vaak flets door de hoeveelheden Saharastof die in de lucht kunnen zitten.

Saharastof werkt als zand in de motor

Voor de zich ontwikkelende orkanen werken de enorme hoeveelheden stof in de lucht als het spreekwoordelijke zand in de motor. Zolang het Saharastof er is, maken ze eigenlijk geen kans. En daarmee is de stilte van dit moment ook helemaal verklaard.

Hoe lang die pauze gaat duren, weten we nu nog niet. In elk geval dus nog een week, maar mogelijk ook langer. In 2022, 2 jaar geleden dus, duurde zo’n pauze van 3 juli tot en met 30 augustus, ongeveer twee maanden lang dus. Daarna kwam het seizoen alsnog en weer met flinke kracht op gang. In 1914 werd het helemaal niks. Toen ontwikkelde zich gedurende het hele seizoen slechts 1 tropische storm, en helemaal geen orkaan. Dat was pas bijzonder.