Het is vandaag precies 47 jaar geleden dat het Noordzeegebied, en vooral de Britse eilanden, door een zeer zware stom werden getroffen. De storm, die als ‘The Great Storm’ te boek staat, bleef aan het werk van een BBC-weerman kleven. Hij stelde de kijkers die avond gerust, terwijl er een zware storm op de Britse eilanden af kwam.
Op de avond van 15 oktober 1987 ging Groot-Brittannië naar bed met het geruststellende idee dat de nacht rustig zou verlopen. Het was een kalme dag geweest, tussen een langs de Schotse oostkust naar het noorden wegtrekkende depressie en een ander lagedrukgebied, dat boven de Golf van Biskaje tot ontwikkeling kwam. Die laatste depressie zou de boosdoener worden.
Er waren die avond al voorzichtige aanwijzingen voor slecht weer en er werd her en der ook gewaarschuwd, maar niemand vermoedde op dat moment wat er in werkelijkheid aankwam. Wat volgde was één van de meest beruchte stormen van de 20e eeuw: de ‘Great Storm’ van 1987. Het natuurgeweld zou verwoestingen op grote schaal brengen. De gevolgen van de storm van toen waren zo groot dat hij nog altijd in het collectieve geheugen voortleeft
De opbouw van de storm
Het was een rustige herfstdag, typisch voor de tijd van het jaar. De meeste mensen maakten zich op voor het weekend, nietsvermoedend van de gevaren die zich boven de Golf van Biskaje aan het ontwikkelen waren. Het lagedrukgebied daar explodeerde, in combinatie met de zeer sterke straalstroom in het gebied en de grote temperatuurverschillen in de bovenlucht, aan weerszijden van het front waarin het lagedrukgebied ontstond. Hoewel meteorologen zeker signalen oppikten van wat er mogelijk zou zijn, werd te laat duidelijk hoe erg het zou worden.
Een van de meest iconische momenten voorafgaand aan de storm vond plaats op de Britse televisie. Weerman Michael Fish, een bekend gezicht in de weerwereld, kreeg tijdens een live-uitzending een telefoontje van een bezorgde kijker uit het zuiden van Engeland, waar het op dat moment bijzonder hard waaide. Deze kijker vroeg of er een orkaan op weg was naar Groot-Brittannië. Met een geruststellende glimlach wuifde Fish de suggestie weg, met de woorden: ‘Er is geen orkaan onderweg, maak je geen zorgen.’ Die woorden zouden hem nog lang achtervolgen, want binnen enkele uren trok een ongekende storm over het land.
De nacht van verwoesting
Toen de nacht viel, raasde de storm met ongelooflijke kracht over het zuiden van Engeland. Rond middernacht begonnen de problemen echt toe te nemen. Windstoten van meer dan 160 kilometer per uur beukten op de kust en landinwaarts. Bomen, die nog vol in het blad stonden, boden weinig weerstand en werden als luciferhoutjes uit de grond gerukt. In de vroege uren van de 16e oktober was het volle omvang van de ramp duidelijk zichtbaar.
Huizen verloren hun daken, elektriciteitspalen werden met de grond gelijkgemaakt en wegen werden versperd door omgevallen bomen. In totaal zouden naar schatting 15 miljoen bomen door de storm verloren gaan. Gebieden zoals de omgeving van Londen, Kent en Sussex lagen onder een tapijt van puin, en hulpdiensten hadden de grootste moeite om de chaos onder controle te krijgen. De zwaarste windstoot in Sussex kwam op 193 kilometer per uur uit.
Ook in andere landen schade
De storm verplaatste zich snel verder naar het noorden, maar het zwaarst getroffen gebied bleef het zuiden van Engeland. In Frankrijk en België zorgde de storm ook voor aanzienlijke schade. In Frankrijk waren het westen van Bretagne en een schiereiland in Normandië de zwaarst getroffen gebieden. In de buurt van Quimper kwam een windvlag van naar schatting 220 kilometer per uur voor, een officiële meting kwam tot een windvlaag van 217 kilometer per uur. Toch waren de gevolgen van de storm nergens zo groot als in het Verenigd Koninkrijk.
Ook in Nederland werd de storm gevoeld. Bij ons kwam een zware zuiderstorm te staan die vooral in de kustgebieden flinke schade aanrichtte. IJmuiden kwam tot een uurgemiddelde van windkracht 10 en de zwaarst gemeten windstoot bedroeg 140 kilometer per uur. Dieper landinwaarts waaide het ook hard, maar was de schade minder groot. Heel opmerkelijk was de temperatuur die tijdens de storm middenin de nacht tijdelijk tot 20 graden steeg.
De nasleep en de lessen
In de uren na de storm werd in Engeland de omvang van de verwoesting pas echt duidelijk. De storm had 22 mensenlevens geëist, duizenden huizen beschadigd en hele landschappen veranderd. Miljoenen Britten zaten dagenlang zonder stroom en telefoonverbindingen, terwijl wegen nog weken onbegaanbaar waren door de omgevallen bomen.
Het was uiteindelijk ook niet alleen de fysieke schade die de storm een plek in de geschiedenis heeft gegeven. De Grote Storm van 1987 zette ook de meteorologische wereld op scherp. De technologie en verwachtingsmethoden van die tijd bleken duidelijk niet voldoende om een ramp van deze omvang adequaat te kunnen voorzien . Sindsdien is er dan ook veel geïnvesteerd in verbeterde verwachtingstechnieken en waarschuwingssystemen.
Storm bleef aan Michael Fish kleven
Michael Fish is in zijn werk na die beruchte avond nooit meer van ‘The Great Storm’ losgekomen. Toen hij in 2016 definitief met pensioen ging, verklaarde hij in een interview dat als hij voor iedere keer dat hij nadien naar de storm was gevraagd een penny had gekregen, hij nu waarschijnlijk miljonair was geweest. En dat terwijl het telefoontje waaraan hij in zijn presentatie van destijds refereerde in werkelijkheid helemaal nooit had plaatsgevonden. Het was een collega van hem die vertelde dat zijn schoonmoeder naar Florida zou gaan en dat ze bang was daar in een orkaan terecht te komen. Zo kwam hij op het idee om aan een mogelijke orkaan te refereren en iedereen gerust te stellen. Van de storm die in werkelijkheid naderde, had hij echt geen notie.
Verder lezen:
Er is op 24 augustus toch een windhoos over Meppel getrokken
30-daagse: als het nu winter was, zouden we echt beter kijken
Volg ons ook op facebook en X!
Jouw foto op Weerverteller.nl?
Stuur je foto naar foto@weerverteller.nl, of via X met de vermelding van @weerverteller
