Het duurde dit jaar in ons deel van Europa even voordat de zomer op gang kwam, maar inmiddels weten we dat de warmte het ook in onze omgeving gered heeft, en ook de komende tijd zal blijven redden. Verder naar het noorden, in het Arctische gebied zijn de warmterecords zoals die op Spitsbergen zijn verbroken echt adembenemend. Daan van den Broek heeft er op zijn site een artikel aan gewijd (Engelstalig).
Niet alleen was de zomer (juni, juli en augustus) op Spitsbergen voor het derde opeenvolgende jaar de warmste ooit (met 8,6 graden; 3,1 graden boven het gemiddelde van 5,5 graden), de augustusmaand verpletterde het vorig jaar gevestigde temperatuurrecord met maar liefst 2,6 graden (!!!). Augustus eindigde met een gemiddelde temperatuur van 11,0 graden, tegen 6,0 graden normaal. Daarbij was het tevens de warmste maand sinds het begin van de metingen. En dat terwijl juli er klimatologisch gezien de warmste maand zou moeten zijn.
Tweede keer ooit boven 10 graden
Het was de tweede keer ooit in de moderne weergeschiedenis van Spitsbergen dat een maand in de dubbele cijfers eindigde. De eerste keer was vorig jaar in juli, toen de hoofdplaats Longyearbyen een recordgemiddelde van 10,1 graden neerzette.
Tijdens de afgelopen augustusmaand steeg het kwik op Spitsbergen op twee opeenvolgende dagen tot 20 graden of hoger. Op 11 augustus werd het er 20,3 graden, een dag later wees de thermometer 20,0 graden. Het waren de eerste twee dagen ooit in augustus waarop het kwik de barrière van 20 graden doorbraak. Voor dit jaar was het er in augustus nooit warmer geweest dan 18,1 graden (augustus 1997). Daarbij waren de twee twintigers van dit jaar slechts de zesde en zevende dag ooit op Spitsbergen waarop het kwik erin slaagde om boven 20 graden uit te komen. Zes dagen daarvan deden zich overigens sinds 2020 voor.
Ook juni was recordwarm
Van de andere twee zomermaanden was juni met een gemiddelde temperatuur van 6,1 graden ook de warmste ooit. Het oude record van 2022 (6,0 graden) werd met een tiende van een graad scherper gesteld. Juli was met een gemiddelde temperatuur van 8,3 graden (1,3 graden boven normaal) de op 5 na warmste julimaand ooit. Je moet hierbij in het achterhoofd houden dat ook de normalen in de afgelopen tientallen jaren flink omhoog zijn bijgesteld.
Door de hoge temperaturen in de zomer, maar ook door het warme zeewater in de omgeving van Spitsbergen, zat er meer vocht in de lucht. En dat uitte zich in een grotere regenhoeveelheid dan anders. Alle drie de zomermaanden waren natter dan normaal. In juli viel zelfs 49 millimeter, meer dan twee keer zoveel als de gebruikelijke 20 millimeter. Op de achtste kwam in één dag 23 millimeter omlaag, meer dan er normaal in één maand valt. Een groot deel van deze neerslag viel overigens ook in de hogere delen van Spitsbergen gewoon als regen.
Slecht voor de gletsjers
Door de hoge temperaturen en de vele regen liggen de gletsjers er in de omgeving van Longyearbyen niet al te goed bij. Vooral de lagergelegen gletsjers hebben hun sneeuw verloren, ook in de zogeheten firnbekkens waar de nieuwe gletsjermassa wordt gecreëerd. Dit zijn de gletsjers die in de afgelopen jaren snel en duidelijk korter zijn geworden.
Het verhaal van de extreme warmte op Spitsbergen wordt mogelijk mede veroorzaakt door een factor, die het KNMI in een verhaal op zijn site onlangs belichtte. Namelijk de invloed die een zogenoemde dipool heeft op het tempo waarin het zeeijs in het noordpoolgebied afsmelt. De constellatie, zoals die nu is, betekent dat met name rond Spitsbergen niet alleen warme lucht, maar ook warm zeewater gemakkelijk het gebied binnenkomt, door een overvloed aan zuidelijke tot zuidwestelijke winden. Dat was precies ook de situatie gedurende augustus.
Omslag dipool
Zou de dipool de komende jaren omslaan, dan zou het tempo van het afsmeten van zeeijs in het Noordpoolgebied weer flink omhoog kunnen gaan, maar zou de wind bij Spitsbergen juist weer vaker uit het noorden kunnen waaien. We zullen zien wat er allemaal gaat gebeuren.
Verder lezen:
Volg ons ook op facebook en X!
Jouw foto op Weerverteller.nl?
Stuur je foto naar foto@weerverteller.nl, of via X met de vermelding van @weerverteller
