30-Daagse (+): uitbraken noordelijke kou missen Nederland

Foto boven: Een wolk schuift voor de zon, maar het is wel een mooi gezicht - John Oomen

In de 30-daagse van vorige week schreven we hoe de gemeenschap van winterliefhebbers in alle staten zou zijn geweest, bij het zien van de weerkaarten voor de langere termijn van dat moment. Met een AO- en een NAO-index die scherp omlaag zouden gaan en het vooruitzicht van een sterk hogedrukgebied boven het verboden gebied van Scandinavië.

Inmiddels weten we dat dit hogedrukgebied er inderdaad is gekomen, met daarbij een probleempje dat ook in de wintermaanden voor teleurstelling zou hebben gezorgd: de aanvoer met een noordoostelijke wind van vochtige lucht vanaf de Oostzee.

Een wolk schuift voor de zon, maar het is wel een mooi gezicht - John Oomen

Nu leverde ons dat als tegenvaller de laaghangende bewolking op die af en toe roet in het eten gooide, in de winter zouden we niet alleen vanwege de wolkenvelden, maar ook de daarbij horende hogere temperaturen teleurgesteld zijn geweest. De laatste keer dat dit gebeurde, was tijdens de winterweek in februari 2021. Toen voorkwam de aanvoer van lucht via de Oostzee dat de temperaturen in Nederland echt uit de band sprongen. Ook werd een koudegolf voorkomen, al gebeurde dat op niet meer dan een tiende van een graad. Nog altijd zuur.

Lage AO- en NAO-index

Die lage AO- en NAO index zien we ook de komende tijd. De NAO-index wordt voor de tijd van het jaar zelfs bijzonder laag. Mogelijk heeft dat met de erg zwakke poolwervel van dit moment te maken. De poolwervel, de straalstroom in de stratosfeer rond het poolgebied, is de laatste tijd wel op de weerkaarten verschenen, maar werd meteen ook van de zijkant hard aangevallen. Ook al zo’n unicum in deze tijd van het jaar. De grote vraag is nu hoe de atmosfeer op deze curiositeit gaat reageren. Zien we de komende tijd dan ook uitbraken van kou, vanuit het poolgebied, zoals je tijdens de wintermaanden tijdens en na een dergelijke situatie zou verwachten?

Eén zo’n uitbraak hebben we in Europa al gehad. Het was de kouinval die de laatste wisselvallige periode in Nederland veroorzaakte, uitmondend in de overstromingsramp in Centraal-Europa en de overstromingen in Emilia-Romagna van deze week, in Noord-Italië. Of er nog meer volgen, wat niet raar zou zijn, gaan we nu onderzoeken in deze 30-daagse verwachting.

Week 1: van maandag 23 tot en met zondag 29 september

Overgang naar sterk wisselvallig weer
Zuidwestelijke winden
Temperaturen dalend tot 15 graden.

Het hogedrukgebied boven Scandinavië breekt in twee stukken. Eén deel trekt naar Rusland, het andere deel komt tussen Groenland en IJsland terecht. En dat is het sterkst. Aan de oostflank van dat laatste hogedrukgebied komt inderdaad een afstroom van koude poollucht vanuit het noorden op gang in de richting van Schotland. Lagedrukgebieden volgen een zuidelijke koers van de Oceaan via het zuiden van Engeland naar Denemarken. In Nederland wordt het sterk wisselvallig en koelt het ook af, maar blijven we buiten de echt koudere lucht doordat de wind zuidwestelijk is. Uiteindelijk temperaturen rond 15 graden. Het kan af en toe flink waaien.

Week 2: van 30 september tot en met 6 oktober

Aanhoudend wisselvallig
Zuidwestelijke wind
Iets hogere temperatuur

Terwijl het hogedrukgebied boven IJsland wat minder sterk wordt, zien we boven Zuid-Europa de barometers juist stijgen. De lagedrukbaan in de buurt van Nederland wordt dan ook iets verder naar het noorden geduwd. Verder verandert er weinig in het weer bij ons. Door de iets noordelijkere depressiebaan komen we wat vaker in de relatief warme lucht terecht, maar het wisselvallige weer houdt aan en de wind kan nog steeds af en toe flink uithalen.

Week 3: van maandag 7 tot en met zondag 13 oktober

Nog steeds wisselvallig
Naar noordwest draaiende wind
Weer iets lagere temperaturen

Er lijkt, aan de oostkant van het hogedrukgebied dat bij IJsland en Groenland ligt, een nieuwe puls van koude lucht naar het zuiden te komen. Boven het westen van Europa komt een langgerekte trog te liggen, waar wij in Nederland geleidelijk achter komen. De wind draait dan ook van zuidwest naar noordwest. Daarbij gaan de temperaturen weer iets omlaag. Wat blijft, is de wisselvalligheid. Toch zien we tussendoor ook de zon wel af en toe.

Week 4: van maandag 14 tot en met zondag 20 oktober

Geleidelijk minder wisselvallig
Naar noord draaiende wind
Normale temperaturen

Het hogedrukgebied in net noorden gaat aan de wandel en komt boven Schotland te liggen. Bij ons draait de wind hierdoor naar noordelijke richtingen en neemt langzaam af. Als deze verwachting zo uitkomt, wordt ook de wisselvalligheid geleidelijk onderdrukt en komt de zon er vaker door. Het gevaar van koudere nachten ligt wel op de loer. Overdag zijn de temperaturen naar verwachting ongeveer normaal voor de tijd van het jaar.

Week 5 en 6: van 21 oktober tot en met 3 november

Nog steeds noordwestelijke winden
Op z’n hoogst licht wisselvallig
Nauwelijks veranderende temperatuur

Terwijl het zwaartepunt van de hogedruk meer naar Zuidwest-Europa wegzakt, houdt het hogedrukgebied een uitloper tot over de Britse eilanden. Bij ons blijft de wind dan ook voornamelijk uit het noordwesten waaien en houdt het rustige weer aan. Het is op z’n hoogst licht wisselvallig met normale temperaturen voor de tijd van het jaar.

Bespreking

Zoals we in de inleiding al verwachtten, zien we in het vervolg twee mogelijk uitbraken van koude lucht vanuit het poolgebied naar het zuiden. De eerste, in week 1 blijft bij Schotland steken, de tweede (week 3) schiet langs Nederland heen op weg naar het zuiden en is meer op Spanje en Portugal gericht. Bij ons wordt gedurende de eerste helft van de periode een sterk wisselvallig weerbeeld verwacht. In de tweede helft van de periode komt een hogedrukgebied dichterbij en lijkt de wisselvalligheid iets te worden onderdrukt. De temperaturen schommelen een groot deel van de periode rond normaal en dat is overdag tussen 15 en 17 graden.