30-Daagse (+): geen vroege winter dit jaar

Foto boven: Voorlopig ziet het weer in Nederland er nog behoorlijk stabiel uit - Jolanda Bakker

Iedere herfst heeft wel een langere periode in zich met rustig weer, hogedrukgebieden in onze buurt, mist in de nachten, een koele start van de dag en in de middag in de zon nog een klein beetje het gevoel van de nazomer. En dit jaar is dat niet anders.

Het zijn niet de spannendste perioden als het om de beleving van het weer gaat. Maar er zijn ook altijd weer kleine verrassingen, zoals de regen- en onweersbuien die de afgelopen nacht vanuit het zuiden het land binnentrokken. Of de mist, die de ene dag wel en de andere dag niet verdwijnt en meteorologen met hoofdbrekens opzadelt. Ook dit weekend.

Voorlopig ziet het weer in Nederland er nog behoorlijk stabiel uit - Jolanda Bakker

Vooral veel warmte

Als je de voortgang van de herfst op het noordelijk halfrond onder de loep neemt, dan is het vooral de warmte op veel plaatsen die in het oog springt. Dat geldt zeker voor het noordpoolgebied dat nog steeds bijna recordwarm is. En dat ondanks het feit dat de luchtdruk er laag is. De koudepoel is nog maar zo klein dat aan de randen van alle kanten warme lucht naar binnen wordt getrokken. Je ziet het terug aan het tempo waarin de zeeijsbedekking groeit. Dat ligt laag en flink achter op de situaties in de meeste andere jaren om deze tijd. Alleen in de jaren 2019 en 2020 was er op dit moment nog minder zeeijs dan nu.

Ook de zeeën zijn erg warm, al begint de achterstand op het recordjaar 2023 wel iets groter te worden. Verder zien we dat er zowel in Noord-Amerika als in Eurazië (en dan eigenlijk alleen in Siberië) op dit moment wat meer sneeuw ligt dan anders rond deze tijd. Dat klinkt tegenstrijdig, maar heeft met het gebrek aan zeeijs in de Noorpoolregio te maken. Hierdoor komt er meer waterdamp vrij en kan het in die gebieden harder sneeuwen. Ook al liggen de temperaturen er geregeld boven normaal, vriest er intussen toch wel duidelijk.

NAO-index

Voor ons in Europa is de NAO-index van belang. Die geeft aan hoe het drukverschil tussen IJsland en de Azoren er uitziet. De index is nu positief. Bij IJsland is de luchtdruk laag, bij de Azoren hoog. En doordat de straalstroom (door de geringe omvang van de koudepoel in het Noordpoolgebied) ver noordelijk ligt, wordt het Azorenhoog eigenlijk Europa in getrokken. Meestal ten zuiden van onze omgeving langs. Bij ons waait de wind hierdoor vaak uit richtingen tussen west en zuid en komen er steeds weer nieuwe pulsen zachte lucht op ons af.

Week 1: van 28 oktober tot en met 3 november

Eerst stabiel en vrij zacht, aan het einde van de week wisselvalliger
Wind eerst zuidwest, vanaf vrijdag noordwest
Temperaturen rond 15 graden, vanaf vrijdag lager

Voor deze week wordt zijn twee hogedrukgebieden van belang. Het eerste trekt van de Azoren via onze omgeving naar het oosten van Europa. Het tweede ontstaat tegen het einde van de komende week ten westen van de Britse eilanden en lijkt een uitloper naar het noorden, richting Groenland en IJsland te krijgen.

Tijdens het eerste deel van de week is de wind bij ons westelijk tot zuidwestelijk, is het noorden het meest voor bewolking gevoelig met soms ook een spatje regen of een buitje en heeft het zuiden de grootste kans op zonneschijn. Tijdens opklaringen kan het in de nachten flink afkoelen en mistig worden. Overdag wordt het in de zon maximaal een graad of 15.

Aan het einde van de week passeert vanuit het noordwesten een koufront met wat regen. Daarna moeten de temperaturen omlaag gaan en drijven van zee enkele buien binnen.

Week 2: van maandag 4 tot en met zondag 10 november

Waarschijnlijk stabiel en rustig
Vrij koude nachten met mistkansen
Overdag maxima rond 11 graden

Het hogedrukgebied lijkt naar het oosten te komen, om zich vervolgens voor langere tijd in de buurt van of zelfs boven onze omgeving te vestigen. Mocht er tijdens deze fase nauwelijks wind zijn, dan bevinden we ons mogelijk nog in de van oorsprong koude lucht.

In rustige nachten kan het lokaal dan tot een graadje vorst komen en op wat uitgebreidere schaal tot vorst aan de grond. Ook kan mist ontstaan. Overdag speelt dan weer de vraag of en zo ja waar precies de mist en laaghangende bewolking blijven hangen. Dat maakt voor de middagtemperaturen behoorlijk uit. Het wordt meestentijds zo rond 11 graden.

Volgens het Europese model opteert het hogedrukgebied voor een wat noordelijkere positie, tussen IJsland en Groenland aan de ene en Schotland aan de andere kant. In dat geval is het ook relatief koud, maar kan vanaf de Noordzee ook een storing of een bui het land op komen.

Week 3: van maandag 11 tot en met zondag 17 november

Wisselvallig weer
Wind uit west tot noordwest
Maxima overdag 10 graden

Nu zien we in de berekeningen boven Scandinavië redelijk prominent een lagedrukgebied verschijnen. Tegelijkertijd wordt het signaal voor een hogedrukgebied bij IJsland en Groenland minder sterk. Maar het verdwijnt niet helemaal.

In Nederland zou de wind, als dit de uitkomst is, uit richtingen tussen en west en noord waaien. En is het relatief wisselvallig. De temperaturen komen hierbij rond of iets beneden normaal uit. De nachten worden wel minder koud, vooral in de kustgebieden. Doordat wolken een grotere rol spelen en het vaak wat harder waait. In het binnenland koelt het tijdens opklaringen wel flink af. Overdag wordt het bij dit alles niet warmer dan ongeveer 10 graden.

Week 4: van maandag 18 tot en met zondag 24 november

Grotere onzekerheid
Minder wisselvallig
Normale temperaturen

De spreiding in de berekeningen neemt toe. Niet alleen het zeegebied bij IJsland en Schotland houdt in de berekeningen een hogedruksignaal, ook boven het zuidwesten en zuiden van Europa worden sterke drukstijgingen verwacht. Boven het noordoosten van Europa blijft de luchtdruk relatief laag. Bij ons is de wind nog steeds westelijk tot noordwestelijk.

Op basis van deze drukverdeling lijkt de wisselvalligheid bij ons weer wat af te nemen, maar niet helemaal te verdwijnen. In de temperaturen verandert niet veel. Die handhaven zich op een niveau dat normaal tot iets beneden normaal voor de tijd van het jaar is.

Week 5 en 6: van 25 november tot en met 8 december

Wisselvallig
Relatief zacht
Zuidwestelijke wind

We gaan voor het eerst de winter in met de verwachtingen. Een vroegte winter wordt het niet, als deze berekeningen gelijk krijgen. Zien we de hogedruk in week 5 vooral boven Zuid-Europa, in week 6 komt er ook weer een duidelijker signaal bij IJsland en Groenland.

Met zuidwestelijke winden en een wisselvallig weerbeeld lijkt week 5 een zachte week te worden. Ook in week 6 is het wisselvallig, maar kan later in de week de temperatuur als de wind noordwestelijk zou worden weer een tikkeltje omlaag gaan. Winterweer zit er niet in.

Samenvattend:

Zien de eerste 2 weken van de verwachting er nog redelijk stabiel uit, met wel een geleidelijk dalende temperatuur, later in de periode wordt het onzekerder.

Waarschijnlijk kruipen we vanaf week 3 een periode met wisselvalliger weer in. Liggen de temperaturen daarbij eerst rond normaal of mogelijk zelfs iets eronder, later in de periode lijkt het bij naar zuidwest draaiende winden opnieuw zachter te worden. Een trend die waarschijnlijk tot in de eerste 10 dagen van december doorzet.

Een vroege winter lijken we daarmee dit jaar, mochten deze berekeningen natuurlijk kloppen (en meestal verandert op termijn best wel veel), niet te krijgen.