Het waaide stevig en toch was er mist. Hoe kan dat?

Foto boven: Veel vocht in de lucht, vanochtend in Montfort - Thieu Smeets

Er is weinig aan de hand in het Nederlandse weer, en toch zijn er iedere dag bijzonderheden. Vanochtend bij voorbeeld. Veel mensen in het noorden vroegen zich af hoe het toch kon dat er wel mist was, terwijl het toch zo hard waaide?

Meestal leggen we niet het verband tussen mist en veel wind. Bijna iedereen weet dat mist voornamelijk ontstaat als er geen of nauwelijks wind is. Toch komt het tegenovergesteld ook wel voor, zo is vanochtend maar weer eens bewezen. Hoe zit dat?

Thieu Smeets mist Montfort — Veel vocht in de lucht, vanochtend in Montfort - Thieu Smeets

Dooimist boven ijs en sneeuw

Het bekendste voorbeeld van mist die, ongeacht de windkracht toch kan optreden, is dooimist. Als het in de winters eens koud is en er ligt sneeuw (wanneer was dat ook alweer?) en de dooi valt in, dan ontstaat na passage van het dooifront boven de sneeuw vaak mist. De zachte, meestal ook erg vochtige lucht dringt binnen en wordt door de smeltende sneeuw geforceerd afgekoeld. In de boven de sneeuw afkoelende lucht ontstaat vaak mist. Dat gebeurt ook als het hard (maar niet te hard) waait. De mist jaagt dan over het land. Boven water met daarin smeltend ijs kan overigens hetzelfde gebeuren. En laat zwaar onweer in de zomer eens een hageltapijt achter, dan zie je daarboven ook laaghangende mist ontstaan.

Het was vanochtend bij Gerrit Woertink in Wijster ergt mistig, en toch draaide zijn windmolen volop. Hoe kan dat?

Vanochtend was van geen van die omstandigheden sprake. Er was iets anders aan de hand. Gisteren hebben we op deze site al uitgelegd waardoor we een deel van de dag (overigens ook vandaag) met laaghangende bewolking te kampen hadden. De redenen hiervoor waren de aanwezigheid van een dunne, relatief koude laag aan de grond, warme lucht daarboven, de niet meer zo sterke herfstzon en de aanvoer van vochtige lucht vanaf de Oostzee.

Koude laag nog vochtiger

Vanochtend (en ook de afgelopen nacht) bleek dat die nog altijd aanwezige koude laag nog wat vochtiger was geworden. Zo vochtig, dat hij zich helemaal met bewolking vulde. Bewolking die dus op de grond kwam te liggen. En zo zaten we ineens toch in de mist, ondanks dat de noordoostelijke wind gewoon door bleef blazen. Er was zoveel vocht in de lucht gekomen dat er niks meer bij paste. Dat terwijl het water in plassen, meren en ook de zee door verdamping natuurlijk wel nieuw vocht bleef aanvoeren. En zo gebeurde wat er gebeurde.

Albert mist — Mistige start in Friesland - Albert Thibaudier

Inmiddels is de mist verdwenen en de lage bewolking weer zo goed als opgelost en schijnt de zon op de meeste plaatsen. Het verdwijnen van mist en bewolking heeft met de oplopende temperaturen te maken. Warmere lucht kan meer waterdamp (de onzichtbare gasvorm van water) bevatten dan koudere lucht. Toen de temperatuur ver genoeg was opgelopen, paste al het vocht er weer in gasvorm in en waren de wolken en de mist verleden tijd.

Nog een paar dagen nazomerweer

Nog een paar dagen kunnen we in Nederland van het nazomerweer genieten. Daarna lijkt een flinke weersomslag op te treden, wordt het sterk wisselvallig en gaan de temperaturen geleidelijk omlaag. Een eerste herfstperiode is dan in de maak.

Zover is het nog niet. Na een op veel plaatsen grijze start van de woensdag werd het op overal zonnig en liepen de temperaturen nog tot lokaal 23 graden op. Ook vanochtend was in een deel van het land dus nog een tijdje laaghangende bewolking aanwezig.

Komende nacht brede opklaringen

De komende nacht lijkt dat overigens niet meer te gebeuren. Er worden brede opklaringen verwacht. Een eventuele regen- of onweersbui, vanavond zakt snel in en trekt naar het westen weg. De noordoostenwind is zwak tot matig en de temperaturen dalen tot tussen 11 en 15 graden. Morgen wordt volop zonneschijn verwacht. Het blijft droog en bij een matige oostelijke tot noordoostelijke wind wordt het opnieuw tussen 22 en 24 graden.

Parden dansen in de mist John Oomen — Paarden dansen in de mist - John Oomen

Ook zaterdag houdt het fraaie nazomerweer nog aan. Wel wordt de lucht wat vochtiger, op nadering van een lagedrukgebied vanuit Frankrijk. In de middag kunnen stapelwolken ontstaan en in het zuidwesten is er in de avond een kleine kans op een bui.

Na zondag sterk wisselvallig en koeler

Zondag neemt de onstabiliteit naar verwachting verder toe. De dag lijkt opnieuw met veel zon te beginnen, maar later komen vanuit het zuiden meer wolken binnen. In de middag kan in het zuiden een eerste bui vallen, in de avond breiden ze zich verder noordwaarts uit. Dan is er ook kans op onweer. Daarbij lijken de temperaturen al een fractie lager uit te komen.

Vanaf maandag worden zuidwestelijke winden verwacht. Lagedrukgebieden kunnen dan veel makkelijker tot Nederland doordringen. Het lijkt een uiterst wisselvallige periode op te leveren met geregeld regen, buien en af en toe flink wat wind. De temperaturen gaan omlaag, al is het eerst nog wel zacht. Later volgende week komen we overdag op een graad of 15 uit.