Het is een groot onderzoek geweest. We hebben er lang aan gewerkt. Maar nu bestaat toch het gevoel dat we de grootschalige gevolgen van het onweer, dat onder meer Drenthe op zaterdagavond 24 augustus heeft getroffen, min of meer in beeld hebben kunnen brengen. Dankzij alle informatie die zovelen hebben opgestuurd, naar aanleiding van de oproep op RTV Drenthe. Er was nog maar één vraag waarmee we bleven zitten.
Die vraag heeft betrekking op het Dwingelderveld. In alle berichten die we over het Dwingelderveld lazen, stond dat de schade er bijna apocalyptisch was. Nu waren we al in het deel van het park ten zuiden van de Spieregerweg geweest. En inderdaad, na een flinke wandeling, zagen we daar heel wat percelen waarvan veel bomen waren omgewaaid. Allemaal aan de rand van grote open vlakten daar. Duidelijk als gevolg van een valwind. Maar om nu te zeggen dat het beeld er apocalyptisch was? Nee, daarvoor was meer nodig.
Meerdere schadesporen?
Op filmpjes die we uit de omgeving van Spier kregen hoorden we en zagen we iets dat ook wel aan een windhoos deed denken. Waren er in het park meerdere schadesporen? Bij supercells die min of meer oost-west bewegen, en die hadden we 24 augustus, kan het voorkomen dat een eventuele windhoos noordelijker zit dan een valwind, die ten zuiden ervan meeloopt.
Een stukje van de supercell boven het Dwingelderveld, vanuit Dwingeloo. Via Carmen Bentzon.
Als we naar de situatie bij het Gasselterveld kijken, lijkt daar sprake van. De windhoos trok van Eext, ten noorden van Gieten langs naar Gieterveen, het Unikenkerhof en de Tilstraat, ten zuiden van Nieuwe Pekela. De valwind lag ten zuiden daarvan, van het gebied tussen Papenvoort en Marwijksoord richting Gasselterveld, Gasselte, Kostvlies en Gasselternijveen.
De valwind hebben we al onderzocht
De valwind in het Dwingelderveld hadden we al gezien, maar een eventueel spoor van een windhoos, wat verder naar het noorden, kon er natuurlijk ook zijn, aansluitend op de lijn van Spier, ten noorden van Wijster langs naar Holthe, en van daar noord van Westerbork langs naar het Timmerholt, Zuidveld en dan over en langs de Elperstraat naar Schoonloo. Eerder in Havelte waargenomen schade kan ook aan deze lijn worden gekoppeld. Meppel valt erbuiten.
De supercell gaat Drenthe in. Maker onbekend.
Hier ook een indrukwekkend filmpje op Facebook. Het zwaarste deel zit rechts.
Uiteindelijk zijn we nog eens door het park op pad gegaan. Met als begin het bezoekerscentrum aan de Spieregerweg in Spier, maar nu met het kompas gericht op het noorden.
We hoeven niet lang te zoeken
Met in het achterhoofd de meldingen van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten dat het nog een tijd kan duren voordat alle schade is opgeruimd, lopen we vanaf het parkeerterrein het bos in. Lange hoeven we niet te zoeken. Vrijwel meteen komt een eerste perceel met grote schade in zicht. Hier gaat het duidelijk nog om schade door een valwind. De wind is tussen wat heuveltjes doorgekruld, waardoor de bomen niet allemaal dezelfde kant op liggen, maar ze liggen wel duidelijk met de wind mee. Er is hier geen twijfel mogelijk over de toedracht.
We lopen nog een stukje verder en komen van een andere kant bij precies hetzelfde perceel uit. Dat hebben we al gezien. Een stukje verderop volgen we een wat bredere weg met een fietspad ernaast naar het noorden. Aan de sporen in het (modderige) zand is duidelijk te zien dat er hier met groot materieel is gewerkt en gereden. Vol goede moed lopen we door.
Steeds weer nieuwe schadeplekken
Opnieuw duurt het wachten niet lang. Op een hoek van een perceel zien we flinke schade. En ook op wat plekken dieper het bos in. Opnieuw is aan de hand van de ligging van wegen, de wind en dat wat we aan schade zien wel te verklaren dat het ook hier een valwind moet zijn geweest die het heeft aangericht. Karin Broekhuijsen zet het allemaal rustig op de foto, terwijl ik verder zoek. Door het beschadigde bos is aan de andere kant een volgend perceel te zien, gevuld met dennenbomen. Daarin blijkt behoorlijk veel te zijn omgewaaid. Het is nog niet overdonderend, maar het begint er wel op te lijken. Terwijl Karin al foto’s makend naar het westen loopt, ga ik vast verder naar het noorden. En niet voor niets, zo zou even later blijken.
Het is nog een stukje lopen, maar in een volgend bosvak kom ik een spectaculair schadespoor tegen. Hier ligt veel meer om, aan beide kanten de weg. En het opvallende is dat de bomen dwars op de bewegingsrichting van de veroorzaker liggen, die vanuit het westzuidwesten is komen aanzetten. Ik kijk nog wat beter en zie dat de bomen aan de rechterkant min of meer west-oost liggen, in het midden zuid-noord en aan de linkerkant vind ik een enkele boom die zelfs noordoost-zuidwest ligt. Dit is overduidelijk het werk van een windhoos geweest. Die ook hier op enige afstand ten noorden van de valwind ligt, net als in Noord-Drenthe.
Het moet een windhoos zijn geweest
Ik loop terug naar Karin. Zij heeft op dat moment, doordat ze naar het westen is gelopen, het bewuste spoor ook gevonden. En meldt meteen dat dit een windhoos moet zijn geweest, omdat de bomen als luciferhoutjes over elkaar heen liggen. Ze heeft goed opgelet tijdens alle dagen die we nu in Drenthe op stap zijn geweest. Het beeld klopt hierdoor op twee plekken.
Omdat Karin mijn schadespoor (niet meer dan het vervolg op het hare) ook wil zien, lopen we samen naar het noorden. Als een laatste check volgen we het schadespoor wat dieper het bos in, wat meer in de richting van de A28, die het Dwingelderveld aan de oostkant doorsnijdt. In een nieuw perceel loopt het spoor door. Vanaf een heuveltje kijken we over de gevallen bomen (vaak hele dikke) heen, die nog steeds als luciferhoutjes over elkaar heen liggen.
Toch nog iets aparts
Ook deze vraag is beantwoord. Het beeld is completer. De beide supercells hadden én valwinden en een windhoos bij zich. De valwind lag daarbij aan de zuidkant, de windhoos verder naar het noorden. Opvallend is dat de noordelijke hoos op alle onderzochte plekken rechtsom draaide, terwijl de hoos in het Dwingelderveld linksom draaide, wat eigenlijk gebruikelijk is.
Beschadigde bomen langs de Drentse Hoofdvaart, richting Havelte. Via J.R. Hessels.
Een andere vraag die nog openstaat is hoe we de windhoos en de valwind moeten plaatsen die over Meppel zijn getrokken. Meppel ligt te zuidelijk om aan de lijn van het Dwingelderveld te kunnen koppelen. De in de buurt van Havelte waargenomen schade past wel aan de Dwingelderveldlijn. Daar was er niet alleen grote schade aan een aantal bomen, maar ook aan een stal, waar een loodzware deur uit waaide en het dak beschadigd raakte.
Supercells hadden verschillend trekrichtingen
Nog iets bijzonders is dat de lijn van Dwingelderveld naar Schoonloo duidelijk zuidwest-noordoost loopt, terwijl de lijnen over het Gasselterveld en ten noorden daarvan meer west-oost lopen. Misschien omdat de ene cel linksdraaiend en de andere rechtsdraaiend was?
Iedereen in Drenthe die heeft meegeholpen bij het onderzoek bedankt! We hebben lang niet alles kunnen laten zien, maar het heeft aan het resultaat bijgedragen. En ook Karin Broekhuijsen enorm bedankt voor het meetrekken, het wijzen van de weg door Drenthe en het maken van al die prachtige foto’s die we bij de verhalen hebben kunnen tonen.
Verder lezen:
Onweer 24 augustus: mogelijk tornadospoor dwars door Drenthe
Supercell 24 augustus: valwinden en mogelijke windhoos, op weg naar Schoonloo
Gasselterveld en 't Nije Hemelrijk: laatste stop Drentse supercell
Onweer 24 augustus: schadespoor valwind Gasselterveld nu compleet
Onweer 24 augustus: windhoos trekt van Eext naar Nieuwe Pekela
Volg ons ook op facebook en X!
Jouw foto op Weerverteller.nl?
Stuur je foto naar foto@weerverteller.nl, of via X met de vermelding van @weerverteller
