Reconstructie van het zware onweer van 24 augustus

Foto boven: Het onweer trekt Leerdam binnen - John Oomen

In een buienlijn, die zaterdag 24 augustus vanaf de tweede helft van de middag vanuit het zuidwesten over het land trok, vormden zich twee zware buien met supercell-trekken. Eén ervan trok over het noordwesten van de Veluwe naar Overijssel. De ander ging van Utrecht via Flevoland en Overijssel naar Drenthe en Groningen. In meerdere afleveringen reconstrueren we de komende dagen het pad van de buien.

Het was zaterdag een bijzondere dag. Eerst drong in de ochtend vanuit het zuiden warme lucht het land binnen. Op de overgang bevond zich een warmtefront dat in de vroege ochtend over Nederland naar het noorden trok. De passage ging vooral in het westen en in een strook over het zuidoosten nog met verrassend veel regen gepaard. In het westen viel plaatselijk 8 millimeter, in het zuidoosten lokaal 5 millimeter. Ook andere plaatsen kregen even met regen te maken, maar op die plekken was het minder en duurde het ook niet lang.

John Oomen shelf — Het onweer trekt Leerdam binnen - John Oomen

Daarna voerde een vlagerige zuidelijke wind steeds warmere lucht aan. Was het daarbij eerst nog aan de bewolkte kant, later op de dag kwam de zon er steeds beter door en gingen de temperaturen rap omhoog. Met name in het oosten werd het warm met op veel plaatsen temperaturen tussen 28 en 30 graden. In het westen drong in de middag alweer bewolking binnen, horend bij het naderende koufront, en werd het iets minder warm.

Zaterdag 16.00 uur

De eerste buien trekken het zuidwesten van Zeeland binnen. Vlissingen noteert meteen een windstoot van 94 kilometer per uur. De wind trekt er even tot een windkracht 7 of 8 aan. Ook op andere plaatsen worden zware windstoten en wolkbreukachtige regens gemeld. Opvallend zijn de temperaturen. Ze dalen van 24 graden, voorafgaande aan de bui, tot ongeveer 16 graden erna. En dat in een zeer korte tijd.

Voor de buienlijn boven het zuidwesten van Zeeland uit, begint zich een nieuwe te vormen. Het is die lijn die in het verdere verloop een belangrijke rol speelt.

Zaterdag 17.00 uur

De buien bij Vlissingen zijn minder actief geworden, de rest van de lijn is het uiterste westen binnengetrokken. Hoek van Holland komt tot een windstoot van 83 kilometer per uur, IJmuiden meet 76 kilometer per uur. Ook hier zien we de snelle temperatuurdaling.

De nieuwe lijn, voor het oorspronkelijke complex uit, is een stuk actiever en ook langer geworden en ligt nu boven het westen van Brabant en een deel van Zuid-Holland. Boven Limburg ontstaan twee kleinere, losse buien die weinig om het lijf lijken te hebben.

Zaterdag 17.30 uur:

De eerste lijn groeit verder door en schuift snel op. Verder valt dat zich in de lijn, die min of noord-zuid van Noord-Holland via Utrecht naar West-Brabant ligt, individuele cellen beginnen te vormen. Boven Utrecht lijkt de actiefste te liggen. De zuidelijkste punt daarvan passeert de omgeving van Loosdrecht en Hollandse Rading. Daar treedt een zware valwind (KNMI) op die in de buurt van Hollandse Rading enkele honderden bomen ontwortelt. Ook op een nabijgelegen camping wordt grote schade gemeld, evenals uit de omgeving van Loosdrecht.

De oorspronkelijke lijn ligt van Midden-Zeeland via Zuid-Holland naar Noord-Holland en takt daar bij de voorste lijn aan. De oorspronkelijke lijn is inmiddels een stuk minder actief.

Zaterdag 18.00 uur:

Het noordelijke deel van de eerste lijn laat nu de grootste activiteit zien. Hij is in twee aparte cellen uiteengevallen. De cel, die rond Hollandse Rading zoveel schade heeft aangericht, trekt Flevoland in. De tweede, die eronder ligt, gaat op weg naar de noordwestelijke Veluwe. Op de bui in Flevoland worden afwisselend valwinden met en zonder stortregens gemeld. Meldingen van schade zijn er echter niet of nauwelijks, al is het op veel plaatsen wel slecht weer.

De lijn in het westen komt niet verder en lijkt nog minder actief te zijn geworden.

Zaterdag 18.30 uur:

Lijn 1 is in drie delen uiteengevallen. Deel 1 ligt van Friesland naar het centrale deel van Gelderland. De bovenste van de twee zware buien is Flevoland gepasseerd en bij Kampen en Genemuiden aangekomen. In beide plaatsen wordt schade gemeld in de vorm van omgewaaide bomen, afgebroken takken en schade aan huizen en gebouwen. In Genemuiden valt tijdens de passage van de bui in korte tijd 42 millimeter. Er is sprake van enige wateroverlast.

De tweede bui is de Noordwest-Veluwe voorbij. In plaatsen als Ermelo, Harderwijk en Nunspeet is er lichte schade. In Ermelo komt op het water een zeilboot in moeilijkheden, in Nunspeet valt een tak op een auto. Hier en daar moeten bomen en takken worden verwijderd.

Het tweede deel van de lijn nadert het oosten van Brabant en de omgeving van Arnhem en Nijmegen. Uit deze gebieden worden nauwelijks calamiteiten gemeld.

De oorspronkelijke lijn boven het westen is iets meer naar het oosten gekomen, maar heeft zich in de tussentijd ook meer in een gebied met regen getransformeerd.

Zaterdag 19 uur:

In een uur tijd hebben de buien in het noorden een afstand van iets meer dan 100 kilometer overbrugd. Ze trekken met een noodgang over het land.

Boven het grensgebied van Friesland en Groningen zien we twee zware buien die dicht op elkaar liggen. Vanuit het Drents-Friese Woold worden omgewaaide bomen gemeld in een ongeveer 200 meter brede strook, die dwars door het natuurgebied ligt. Ook uit andere delen van Friesland komen meldingen van in het algemeen kleinere schade.

De bovenste van de twee supercell-achtige buien, passeert Meppel. Hier is van een zeer sterke valwind sprake, waaraan mogelijk ook enkele gustnado’s zijn verbonden. In een strook dwars door de stad is de schade bijzonder groot. Honderden bomen waaien om, takken breken af, huizen, gebouwen en auto’s raken beschadigd. Als door een wonder vallen geen gewonden. Ook een sportpark loopt grote schade op. De eretribune verliest zijn overkapping.

De tweede bui met supercell- trekken passeert Zwole, Heino en Dalfsen. Vooral op een lijn van Zwolle via Dalfsen naar het gebied ten noordwesten van Hardenberg zijn er veel meldingen van omgevallen bomen, afgebroken takken en andere vormen van Schade. Ook op een tweede lijn van Heino in de richting van Hardenberg is er een flink aantal schademeldingen.

De buien die in de omgeving van Arnhem en Nijmegen zijn in het algemeen minder actief, maar laten toch een enkele boom vallen en wat takken afbreken. Vergeleken met de meldingen in de gebieden verder naar het noorden stelt het hier echter weinig voor. Verder ligt boven het westen van het land nog steeds een gebied met bewolking en af en toe regen.

Morgen

Morgen zetten we de reconstructie voort in Drenthe, op het Dwingelderveld en in de omgeving van Spier, waar de bovenste van de twee supercells enorme schade veroorzaakt.