Ook in piek van seizoen lukt het niet met de orkanen

Foto boven: Orkaan Beryl is de enige grote orkaan die we in het seizoen tot nu toe hebben gezien - NOAA

Het wil maar niet lukken met de orkanen in de Atlantische sector. De meteorologen van het National Hurricane Center in Miami volgen de ene tropische golf na de andere, maar ze ontwikkelen zich zelden. Of zelfs helemaal niet.

Eerder deze week was midden op de Oceaan even tropische storm Gordon zichtbaar. Kort daarna viel het systeem ook weer uit elkaar. Intussen worden de restanten van Gordon nog wel in de gaten gehouden, omdat er een kleine kans is dat het systeem zich de komende dagen opnieuw herpakt. Maar erg veel beweging zit er niet in dat proces.

Beryl 2024-07-02 1230Z — Orkaan Beryl is de enige grote orkaan die we in het seizoen tot nu toe hebben gezien - NOAA

Twee andere systemen

Een stukje verder naar het westen, ook midden op de Oceaan, ligt een andere buiencluster. Ook die maakt een kleine kans om zich verder te ontwikkelen. Net als bij Gordon zit er echter weinig vaart in dat proces. Een laatste systeem dat op de wat langere termijn van invloed zou kunnen zijn, bestaat nog niet eens. Het zou boven de Caribische Zee tot ontwikkeling moeten komen. De kans dat dit gebeurt, wordt voor de komende week op 40 procent ingeschat.

Dat de meteorologen zich bezighouden met systemen die nauwelijks kans hebben op een verdere ontwikkeling, vertelt een groot deel van het verhaal van dit seizoen. We zitten nu middenin de piek. En toch wil het niet, hoe gespannen de verwachtingen vooraf ook waren. Bijna ieder instituut dat zich ermee bezighoudt, zette hoog in. Vanwege het recordwarme water in de gebieden waar de orkanen ontstaan. En vanwege de inzettende La Niña.

Veel energie en weinig wind

Warm zeewater en La Niña betekenen dat er veel energie beschikbaar is, veel vocht ook en relatief weinig wind in de bovenlucht in de gebieden waar de orkanen ontstaan. We hebben er op deze site al vaker over geschreven. Er kwamen steeds weer andere kinken in de kabel.

Zo duurde het lang voordat de wind in de hogere delen van de atmosfeer afnam. Ook later in het seizoen lukt dat niet echt. Verder waaide geregeld Saharazand de Oceaan op. Saharastof strooit letterlijk zand in de motoren van de orkanen, vooral ook vanwege de droge lucht die met het stof meekomt. Vocht in de lucht is juist een belangrijke brandstof voor orkanen. Ook kwamen tropische golven te noordelijk op de Oceaan uit, doordat de ITCZ (de lijn met onweersbuien rond de evenaar die de zon volgt) onverwacht helemaal tot in de Sahara opschoof.

Ook in seizoenspiek lukt het niet

En nu zitten we in de piek van het seizoen, maar lukt het nog steeds niet. Meteorologen overal ter wereld breken zich er het hoofd over. Wat kunnen we nog meer als redenen aanvoeren? Nu wordt ook de warme bovenlucht vaker als bossdoener gezien.

Tot nu toe werd er altijd van uitgegaan dat zeewater met een temperatuur van minimaal 27 graden nodig was om de ontwikkeling van orkanen mogelijk te maken. Dan is het verschil met de temperaturen in de bovenlucht groot genoeg om de voor de vorming van orkanen noodzakelijke onstabiliteit te bereiken. Als de bovenlucht warmer is, is die watertemperatuur wellicht niet genoeg meer en heb je warmer water nodig om het zover te laten komen. Maar hoe warm?

Ontzwaveling scheepsbrandstof

Een laatste reden, die ik zelf nog zou kunnen bedenken maar nog nergens heb gelezen, is wellicht de ontzwaveling van de scheepsbrandstof, waartoe internationaal enkele jaren geleden is overgegaan. Meer dan 80 procent van de SO2, die vroeger op zee bij de verbanding van scheepsbrandstof in de lucht terechtkwam, is daaruit nu verdwenen.

De lucht boven zee is een stuk schoner geworden. Doordat er voor wolken nu minder condensatiekernen zijn, schijn de zon meer. Dat heeft gevolgen voor de zeewatertemperatuur. Meer zon, betekent extra stralingswarmte in het water en hogere watertemperaturen. Meer orkanen ook, zou je zeggen. Maar mogelijk hebben de wolken het nu ook in de tropen een stuk lastiger om zich te vormen. En werpt dat zelfs voor orkanen een extra barrière op.

We zitten nu onder normaal

In elk geval zijn we nu, doordat de piek van het seizoen zo kalm verloopt, duidelijk onder normaal terechtgekomen als het om de orkaanactiviteit gaat. De totale energie die gemoeid was met de systemen die we dit jaar wel hebben gezien, ligt een stuk lager dan die in een normaal seizoen. En dat is iets, waarmee eigenlijk niemand aan het begin rekening had gehouden.